سه كتاب تاريخي از نشر مركز
پيشنهاد سفر در زمان
يكي از جذاب‌ترين و در عين حال مفيدترين كارهايي كه مي‌توان در نوروز كرد، به خصوص وقتي جيب آدم خالي باشد و نتواند از پس هزينه‌هاي سفر بر بيايد و به سير در آفاق بپردازد، سفر در زمان است، گشت و گذار در تاريخ ملت. نشر مركز در ماه‌هاي اخير چند كتاب تاريخي منتشر كرده كه هر يك مي‌تواند حكم يك تور مسافرتي به گذشته سرزمين‌هاي دور تلقي شود. با هم سه تا از اين كتاب‌ها را مرور مي‌كنيم.
تاريخ فشرده چين
جالب است كه ناشر پشت جلد اين كتاب از استعاره سفر براي آن بهره برده و نوشته: «سفري در تاريخ حماسي چين از ميان هزاره‌ها، از نوآوري‌هاي نخستين تا قدرت مدرن امروز». چين امروز بحث‌برانگيزترين كشور دنياست.
به نوشته ليندا جيوين، نويسنده كتاب «تاريخ فشرده چين» هيچ چيز آن در مقياس كوچك اتفاق نمي‌افتد.
جمهوري خلق چين جمعيتي بيش از 1.4 ميليارد نفر دارد، با مساحتي برابر 9.3 ميليون كيلومتر مربع، بعد از روسيه و كانادا وسيع‌ترين كشور دنياست و با چهارده كشور مرز مشترك دارد.
چين بزرگ‌ترين توليد‌كننده بي‌رقيب و يك قدرت نظامي عظيم است؛ ارتش آن بزرگ‌تر از نيروهاي نظامي هر كشور ديگري است و امروز نقشي روزافزون در نهادهاي جهاني و مسائل بين‌المللي بازي مي‌كند. كتاب حاضر ما را به اين سرزمين وسيع و شگفت‌انگيز مي‌برد و راهي را كه مردم اين كشور از سرچشمه‌هاي قبيله‌اي خود تا دوران امپراتوري‌هاي افسانه‌اي‌اش و تا حزب كمونيست امروزي تحت رهبري شي جين پينگ پيموده، نشان مي‌دهد.
همچنين به داستان كمتر گفته شده زنان چيني و سايه ترسناك فساد و افتراق كه امروز هم جمهوري خلق چين را تهديد مي‌كند، مي‌پردازد.
تاريخ فشرده چين را روبرت صافاريان ترجمه كرده است.
تاريخ فشرده آلمان
بعد از چين شايد بد نباشد به آلمان سفر كنيم. كشوري كه وسعت و جمعيت چين را ندارد، اما از نظر صنعتي و اقتصادي در مقياس خودش دست‌كمي از چين ندارد و جزو سه، چهار كشور برتر دنياست. آلمان تاريخي پرفراز و نشيب دارد، سرزميني كه هنوز همگان به ياد دارند كه آدولف هيتلر در آن به طور دموكراتيك به قدرت دست يافت و توانست براي سلطه مرگبار نژادپرستانه جنگي فراگير به راه اندازد. آلمان پيش از آن‌هم يك جنگ جهاني ديگر راه انداخته بود. اين دولت-ملت به لحاظ تقسيم‌بندي‌هاي مدرن، شايد سابقه طولاني نداشته باشد، اما ملتي كهن است و مردمانش بسيار بلندپروازند؛ كشور فيلسوفان و آهنگسازان و صنعتگران بزرگ. جيمز هاوز در كتاب مختصر و مفيد «تاريخ فشرده آلمان» به نوشته نشريه بوك ليست، با آوردن مثال‌هاي امروزي نشان مي‌دهد تاريخ آلمان از گذشته‌هاي دور تا همين اواخر، باعث شده اين كشور اگر نگوييم بازيگر كليدي، دست‌كم بايد بگوييم يكي از بازيگران كليدي رهبري جهان باشد. نويسنده ابتدا به 500 سال پيش از ميلاد مسيح در منطقه‌اي در اروپا در شمال دو رود دانوب و راين بازمي‌گردد، مكان و زماني كه احتمالا تاريخ ژرمن‌ها شروع شده، اما بعد از آن در 5 بخش، تاريخ آلمان را از 58 پيش از ميلاد تا عصر كنوني روايت مي‌كند. تاريخ فشرده آلمان را سعيد مقدم به فارسي ترجمه كرده است.
كند و كاوي در تاريخ كار
بعد از مطالعه دو كتاب تاريخي درباره تاريخ ملت‌ها، شايد بد نباشد به يك كتاب تاريخي متفاوت بپردازيم: كندوكاوي در تاريخ كار نوشته جيمز سوزمن با ترجمه حسن افشار. البته اين كتاب يك ربط و نسبت جالبي با دو كتاب پيشين دارد و آن‌هم اين است كه هم مردمان چيني و هم آلماني‌ها، به كار و كوشش فراوان و خستگي‌ناپذير مشهورند. كتاب حاضر اما اختصاصي به چيني‌ها و آلماني‌ها ندارد، بلكه مقوله كار را از عصر سنگ تا روزگار روبات‌ها پيگيري مي‌كند. كتاب در بخش سرآغاز به روزگاران خيلي قديم برمي‌گردد، جايي كه انسان احتمالا يك ميليون سال پيش، آتش را مهار كرد و نخستين ابزارها را ساخت. سپس به دوراني نسبتا جديدتر مي‌پردازد، كمابيش 12 هزار سال پيش وقتي كه نياكان ما روزانه شروع به خوراك‌اندوزي و كشاورزي آزمايشي كردند و روابط‌شان با محيط زندگي، با يكديگر، با كمباين و با كار دگرگون شد. بخش سوم كتاب از حدود 8 هزار سال پيش شروع مي‌شود، زماني كه محصولات كشاورزي بعضي از جوامع از نياز خود آنها بيشتر شد و امكان عرضه مازاد پديد آمد و درنهايت روزگار ما زماني كه آسمان شهرهاي غربي از تهوع دودكش‌هاي غول‌آساي كارخانه‌ها سياه شدند و شهرنشينان آموختند كه از منابع نهفته انرژي سوخت فسيلي به دست آوردند. كندوكاوي در تاريخ كار را حسن افشار به فارسي ترجمه كرده است.