مهدی بیک اوغلی
«از اینکه در این چند روز اخیر شبکه‌های مجازی که قتلگاه جوانان و مسلخ آبروها شده‌اند این طلبه و سرباز ناچیز امام زمان، رهبری و مردم را بهانه قرار دادند و در اثر یک غفلت باعث شدند این‌قدر مردم عزیز ما دل‌شان شکست...» اینها عباراتی است که کاظم صديقی صحبت‌هایش در خطبه‌های نماز جمعه روز گذشته تهران را با آنها آغاز می‌کند. عباراتی که هر چند ظاهرا برای بهبود مناسبات ارتباطی او با ایرانیان طراحی شده بود تا آب رفته به جوی بازگردد و نقطه پایانی بر انتقادات از او گذاشته شود، اما این صحبت‌ها نه تنها گرهی از هزار توی پیچیده انتقادات از صدیقی باز نکرد، بلکه مانند بنزینی شد که آتش انتقادات از او را افزایش داد. صدیقی در توضیح ماجرای ازگل خود را «طلبه و سرباز ناچیز امام زمان و رهبری» خواند، بابت «یک غفلت و بی‌توجهی» که «بهانه» هجمه دشمنان شده، از مردم و رهبری عذرخواهی، از «مسوولین طلبه‌پرور» تشکر و برای حامیانش دعا کرد؛ توضیحاتی که به نظر می‌رسد حداقل برای بخشی از نمازگزاران جوان قانع‌کننده نبوده است.
مطابق پیش‌بینی‌ها، واکنش‌ها نسبت به حضور صدیقی در نماز جمعه تهران به دو شکل ظهور و بروز پیدا کرد. دامنه وسیعی از مردم و فعالان سیاسی و کاربران به نقد این انتخاب ستاد ائمه جمعه رفته و این انتخاب را نشان‌دهنده لجبازی با افکار عمومی ارزیابی کردند. دسته دوم افراد و جریانات نزدیک به جریان‌های رادیکال و تندروی جناح راست بود که تلاش کردند به‌زعم خود حضور صدیقی در نماز جمعه را بی‌اهمیت جلوه دهند.
دیروز شبکه‌های اجتماعی کشورمان مملو از عبارات، اظهارات و واکنش‌هایی بود که در آنها نسبت به قرار دادن نام کاظم صدیقی در لیست امام جمعه تهران انتقاد شده بود. چهره‌ای که طی هفته‌ها و ماه‌های اخیر بیشترین توجه‌ها را در دایره افکار عمومی به خود جلب کرده بود و در هر محفلی بحث و تبادل‌نظر درخصوص عملکرد او حسابی گرم بود. برخی تحلیلگران به سخنرانی رهبر انقلاب در دیدار با ائمه جمعه اشاره کردند که راس هرم سیاسی کشور در آن دیدار از ائمه جمعه خواسته بود مطلقا فعالیت اقتصادی نکنند و در شمایل یک پدر دلسوز، نقش‌آفرینی کنند. این گروه از فعالان سیاسی با طرح این پرسش از ستاد ائمه جمعه کشور که چرا فردی که برخلاف رهنمودهای رهبری عمل کرده و تخلف او محرز شده را دوباره در شمایل امام جمعه تهران قرار داده‌اید؟ تلاش کردند به موضوع واکنش دهند.
دهن‌کجی به مردم است!
احمد زیدآبادی در مورد حضور کاظم صدیقی در نماز جمعه تهران به عنوان خطیب نوشت: «به فرض بی‌گناهی آقای صدیقی، او حداقل در مظان اتهام و مورد حساسیت شدید جامعه است. با یک محاسبه دم‌دستی به نفع خود او هم نیست که در مقابل انظار عمومی به عنوان خطیب جمعه حاضر شود. اگر غرض از دعوت او برای اقامه نماز جمعه، تبرئه او از اتهام‌های مطرح‌شده باشد، نه فقط بی‌اثر است، بلکه افکار عمومی آن را به عنوان دهن‌کجی نسبت به خود تلقی می‌کنند. بنابراین، چنین تصمیمی چنان آشوبی در اذهان مردم ایجاد می‌کند که پس از آن، نه می‌توان فرد بی‌گناهی را از اتهام غیرمستند تبرئه کرد و نه می‌توان گناهکاری را براساس مستندات محکمه‌پسند محکوم دانست. به نظر می‌رسد عده‌ای عزم‌شان را جزم کرده‌اند که هیچ اعتباری برای هر امر معتبری باقی نگذارند!» بعد از تصاویر نماز جمعه دیروز تهران به امامت کاظم صدیقی، در فضای مجازی قابی معنادار از مرحوم طالقانی به شدت وایرال شد. کاربران فضای مجازی با بازنشر این تصویر نوشتند: «زمانی که مرحوم طالقانی امام جمعه موقت تهران بود چنین جمعیتی در نماز جمعه حاضر می‌شد!»
رحمت‌الله بیگدلی روحانی اصلاح‌طلب با انتشار ویدیویی از نماز جمعه دیروز به امامت کاظم صدیقی یادداشت زیر را منتشر کرد: «چرا باید کاری کرد که نمازهای جمعه پُرشور و میلیونی تبدیل به نمازجمعه امثال کاظم صدیقی شود؟! نمازجمعه تهران در زمین فوتبال غیراستاندارد دانشگاه تهران برگزار می‌شود. یک زمین استاندارد فوتبال بزرگسالان برای مسابقات بین‌المللی بین ۱۰۰ تا ۱۱۰ متر طول و ۶۴ تا ۷۳ متر عرض (۸۰۳۰ مترمربع) و زمین غیربین‌المللی ۹۱ متر طول و ۴۵ متر عرض دارد. زمین فوتبال محل برگزاری نمازجمعه تهران در بهترین فرض ۴۰۹۵ مترمربع است. در صورت حضور گسترده مردم حدود ۴۱۰۰ تا ۸۰۰۰ نفر در محل اصلی نماز جمعه تهران جا می‌شوند. عکس‌ها و فیلم‌های نماز جمعه ۲۴ فروردین ۱۴۰۳ به امامت کاظم صدیقی حاکی از قلت حضور مردم در نماز جمعه است به‌طوری‌که محل اصلی نماز جمعه هم پُر نشده است! چرا باید کاری کرد که نمازهای جمعه پُرشور و میلیونی حضرات آیات سید محمود طالقانی و حسینعلی منتظری تبدیل به نمازجمعه خلوت امثال کاظم صدیقی شود؟!
اقشار مذهبی جامعه چه دیدگاهی دارند؟
فراغ از این نقدها و اظهارنظرها، تصاویر مخابره شده از نماز جمعه روز گذشته تهران هم نشان‌دهنده دیدگاه قشر متدین و مذهبی جامعه نسبت به رخدادهای اخیر بود. بسیاری از تصاویر نشان می‌داد که صفوف نماز جمعه تهران برخلاف هفته‌های گذشته، خالی‌تر شده بود. تیغه تیز بسیاری از انتقادات متوجه ستاد نماز جمعه کشور بود که علی‌رغم واکنش‌های منفی، باز هم نام کاظم صدیقی را در لیست ائمه جمعه تهران قرار داده بود. برخی تحلیلگران با اشاره به مورد مشابه تخلف فرزندان معاون قوه قضايیه و استعفای این چهره برای نداشتن هر نوع شائبه‌ای در روند رسیدگی به تخلفات فرزندانش، این پرسش را طرح کردند که چرا ستاد نماز جمعه کشور صبر بیشتری در پیش نگرفت تا این‌گونه باعث کاهش رونق نماز جمعه پایتخت نشود. یاشار سلطانی که برای نخستین‌بار خبر این تخلف را در صفحه‌اش منتشر کرد در واکنش به این نوع تصمیمات نوشت: «در شرایطی که کشور نیاز به حمایت و همراهی مردم در برابر تهدیدات خارجی دارد، نماز «دشمن‌شکن جمعه» به امامت کاظم صدیقی، تبدیل به اقدامی «وحدت‌شکن» شده است.»
در شرایطی که موضوع امامت جمعه کاظم صدیقی در شبکه‌های اجتماعی وایرال شده و دست به دست می‌چرخید، برخی فعالان سیاسی و تحلیلگران، شرایط جامعه را ناشی از نظام تصمیم‌سازی‌های راهبردی و بنیادین تحلیل می‌کردند. تصمیماتی که انتخابات را با ردصلاحیت‌های گسترده از رونق و مشارکت می‌اندازد و زمینه را برای عرض اندام چهره‌هایی چون علیرضا پناهیان و سایر چهره‌های رادیکال مهیا می‌کند.
رحمت‌الله بیگدلی، فعال سیاسی در همین خصوص تويیتی را منتشر کرد و با یک تیر دو نشان می‌زند. او با نقد توأمان عملکرد کاظم صدیقی و علیرضا پناهیان می‌نویسد: «حال که کاظم صدیقی را به مقام آیت‌اللهی ارتقا دادید و او را امام جمعه امروز تهران کردید، علیرضا پناهیان را هم سخنران پیش از خطبه می‌کردید تا مشت محکمی به دهان همه کسانی بزنید که معتقدند دروغگویی گناه کبیره و موجب سقوط عدالت است و رسول خدا (ص) و امام علی (ع) را گوشت تلخ نمی‌دانند!»
محسن برهانی، حقوقدان و عضو هیات علمی سابق دانشگاه تهران با نظیرسازی یکی از تصمیات امام علی در برابر یک شایعه می‌نویسد: «شایعه‌ای دروغین علیه حاکم مصر (قیس بن سعد عباده) منتشر شد. حضرت علی (ع) به احترام افکار عمومی و به‌رغم غیرواقعی بودن مطلب، وی را عزل نمودند، اما اینجا نه عزلش می‌کنند و نه محاکمه‌اش. حتی به طرف نمی‌گویند چند هفته‌ای در نماز جمعه، خطبه نخوان!»
اکبر اعلمی هم می‌نویسد: «دیگه بعضی‌ها، چگونه باید «دهن‌کجی» خود نسبت به افکار عمومی، حمایت تمام‌قد از کاظم صدیقی و منظورشان از «برخورد مهربانانه» را نشان بدهند؟! آیا هنوز هم در مورد جایگاه و نقش افکار عمومی و شعار «فسادستیزی» نزد بعضی‌ها و نیز میزان نفوذ پایداری‌ها بر مقدّرات کشور، تردید دارید؟ گرچه حضور اندک نمازگزاران در نمازجمعه تهران به امامت کاظم صدیقی، حامل پیام شایسته و بایسته‌ای به آنهاست، اما باتوجه به نقش افکار عمومی نزد این فرقه، به نظر نمی‌رسد که آنها به این‌گونه واکنش‌ها تره خرد کرده و کمی به خود آیند!»
دیدگاه‌ها درخصوص حضور کاظم صدیقی در نماز جمعه تهران ادامه داشت، در شرایطی همچنان ادامه دارد که پرسش‌های مهمی در برابر ستاد ائمه جمعه قرار دارد. اینکه چرا به‌رغم بازخوردهای بسیار ماجرای باغ هزار میلیاردی ازگل، باز هم نام کاظم صدیقی را در لیست امام جمعه تهران قرار دادند؟