درنگي بر متن و حواشي «هفته طراحي گرافيك»
ابتكارِ پتوي نجات براي گرافيست‌ها
مريم آموسا
در تقويم هنري ايران، ارديبهشت ماه با گرافيك و تئاتر پيوند خورده است. هر سال 27 آوريل، همزمان با روز جهاني ديزاين، گرافيست‌ها در خانه هنرمندان ايران دور هم جمع مي‌شوند تا اين روز را جشن بگيرند. امسال همچون سال‌هاي گذشته انجمن صنفي طراحان گرافيك ايران باني برگزار‌كننده اين رويداد هنري در كشور است. هرچند پس از شيوع بيماري كرونا در سراسر جهان بسياري از مناسبات اجتماعي و فردي تغيير كردند و همين امر موجب شد انجمن‌هاي هنرمندان بيش از گذشته ضعيف شوند و نتوانند آن‌گونه كه بايد در راستاي اهداف از پيش تعيين شده خود كار كنند، انجمن صنفي طراحان گرافيك تلاش كرده با جوان‌گرايي خون تازه در رگ‌هاي خود بدمد و هفته طراحي گرافيك را نيز با رويكرد جديد خود برگزار كند. خانه هنرمندان ايران هم از 7 تا 17 ارديبهشت ميزبان رويدادهاي فرهنگي و هنري است كه توسط طراحان گرافيك رقم مي‌خورد.
در آستانه برگزاري هفته طراحان گرافيك، نشست خبري اين رويداد با حضور رييس هيات‌مديره انجمن صنفي طراحان گرافيك ايران و دبير رويداد برگزار و از پوستر آن رونمايي شد. استوديوي طراح پوستر با توجه به وضعيتي كه اين روزها هنرمندان عرصه‌هاي مختلف در آن گير افتاده‌اند و هنرمندان و انجمن‌ها تلاش مي‌كنند چراغ فرهنگ و هنر و انديشه‌ورزي در ايران خاموش نشود با الهام گرفتن از پتو نجات كوهستان اقدام به خلق پوستر اين رويداد كردند و روي اين پتو كه براق است و نگاه و نور را به خود جلب مي‌كند، عبارت «در صورت اضطرار استفاده شود» را درج كرده بودند. گويي با اين عبارت كوتاه و متريالي كه براي خلق اثر خود بهره گرفته بودند، مي‌خواستند از وضعيت اضطراري كه اين روزها هنر و هنرمندان با آن روبه‌رو هستند، سخن بگويند و پتو را به دور انجمني بكشند كه در اين سال‌ها فراز و فرودهاي بسياري را تجربه كرد. گويا مي‌خواستند با اين راهكار نمادين تاكيد كنند كه نه تنها هنرمندان، بلكه نهادهاي صنفي آنها نيز اين روزها بيش از گذشته نيازمند مراقبت هستند.
بهرام كلهرنيا، رييس هيات‌مديره انجمن طراحان گرافيك در نشست خبري به گونه‌اي سربسته از مشكلات درون‌گروهي انجمن طراحان گرافيك سخن گفت. شايد مي‌خواست با اين اشاره تلويحي مانع از آن شود كه اين حواشي به متن اصلي رويداد سرايت كند. به اين معنا كه مشكلات انجمن از سوي خود اعضاي خانواده طراحان گرافيك حل شود موجبات تضعيف انجمن فراهم نيايد.
كلهرنيا از تمام كساني كه فرهنگ مراقبت را در سرزمين‌مان و در ميان گروه‌هاي هنري ترويج مي‌كنند، قدرداني كرد.
در راستاي برنامه‌هايي كه توسط انجمن طراحان گرافيك ترتيب داده شده، برخلاف سال‌هاي گذشته قرار است امسال در سه گالري خانه هنرمندان، آثار طراحان گرافيك به نمايش درآيد و همچون دوره‌هاي گذشته در اين رويداد قرار است از يكي از بزرگان و افراد تاثيرگذار در حوزه گرافيك تقدير شود و در اين دوره نيز قرعه فال به نام كامران كاتوزيان زده شد. هنرمند نقاش، مجسمه‌ساز و طراح گرافيستي كه پيش از انقلاب بنيان يكي از استوديوهاي طراحي (آوانگارد) را در ايران -و شايد مبالغه نباشد اگر بگوييم در خاورميانه- گذاشت و اتفاقا در تمام رشته‌هاي هنري كه فعاليت مي‌كند، توانست در عرصه‌هاي بين‌المللي براي هنر ايران خوش بدرخشد.
در هفته گرافيك قرار است بخشي از ايده‌ها و طراحي‌هايي كه در استوديو آوانگارد توسط كامران كاتوزيان و تيمش به مرحله اجرا رسيده‌اند در معرض ديد علاقه‌مندان گذاشته شود. اين نمايشگاه در گالري‌اي كه نام يكي از بزرگان گرافيك ايران را بر پيشاني خود دارد (مرتضي مميز) برپا خواهد شد. همچنين به گفته محمدرضا خاكساري، دبير رويداد هفته گرافيك ايران، نمايشگاه «در جست‌وجوي نسلي نو» با نمايش آثار نسل جوان طراحان برگزار خواهد شد. در اين بخش 31 اثر در معرض ديد علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت. اين نمايشگاه همچون گذشته برگزيده نخواهد داشت. بايد اذعان داشت كه برگزاري هفته‌هاي هنري سهم بسزايي در معرفي فعاليت‌‌هاي صنفي و هنري هنرمندان خواهد داشت و زمينه‌اي را براي بحث و گفت‌وگو و شناسايي و معرفي چهره‌هاي جوان فراهم مي‌كند و از اين نظر سياست‌هاي انجمن طراحان گرافيك كه بخشي از تمركز خود را براي تقويت نسل جوان باشد و با توجه به رويكرد انجمن طراحان گرافيك براي پر و بال دادن به نسل جوان طراحان گرافيك، بايد اميدوار و همچون دهه‌هاي درخشان گرافيك ايران شاهد ظهور گرافيست‌هاي خوشفكر و خوش‌ايده‌اي در كشور باشيم.
همچنين نشستي با عنوان «رودر رو» در دو روز متوالي يعني 13 و 14 ارديبهشت برگزار مي‌شود تا نسل‌هاي مختلف طراحان گرافيك ديدگاه‌هاي خود را با هم در ميان بگذارند و از آخرين دستاوردهاي اين رشته هنري كاربردي يكديگر را آگاه كنند. دبير اين رويداد همچنين توضيح داد كه گالري استاد مميز به نمايش آثار كامران كاتوزيان اختصاص داده مي‌شود: «نبايد اين نكته را از نظر دور كرد كه نقش ايشان به عنوان گرافيك ديزاينر در هر مرحله مي‌تواند زمينه‌اي براي آشنايي ما باشد. جالب توجه است كه AEG يكي از برندهايي است كه استاد كاتوزيان در شناخت آن در ايران تاثير گذاشتند. با تبليغات ايشان فروش اين برند تا ١٢ برابر افزايش يافت. همين مي‌تواند بهانه‌اي باشد كه ببينيم در سطح ملي و جهاني چه هنرمنداني داشتيم كه بايد قدردان‌شان باشيم.»
در پايان اين نشست از پوستر اين رويداد رونمايي شد. عليرضا مهابادي، نماينده استوديو «است» كه طراحي پوستر اين دوره را بر‌عهده داشت، گفت: بستري كه دوستان جوان براي پوستر در‌نظر گرفتند، پتوي نجات است كه كوچك‌ترين انرژي محيطي سبب حفظ آدمي مي‌شود. اين پوستر به مثابه معنا انتخاب شده است؛ چون ما در وضعيتي هستيم كه به پشتيباني نياز داريم و ايده‌اي بسيار بكر و زبده است.
او گفت: وضعيت بحراني، به نوعي در ذهن ما جرقه زد و به اين نتيجه رسيديم كه هنرمند از وسيله شخصي به داخل هنرش مي‌آورد و احساس كردم در اين وضعيت به پتويي پناه ببريم. متريال پتوي نجات را به همين دليل انتخاب كرديم كه شكل انعكاسي آن حرفي براي گفتن دارد و در صورت اضطرار نيز استفاده مي‌شود و اين پوستر در قطع‌هاي بزرگ‌تر نيز چاپ خواهد شد.