همزمان با سفر پرحاشيه وزير خارجه امريكا به سرزمين‌هاي اشغالي مطرح شد
پس‌لرزه‌هاي جنگ غزه در دانشگاه‌هاي امريكا
احسان پناه‌بر
جنگ در غزه در ماه هفتم خود است و رعب و وحشت مردم آواره غزه در رفح دوچندان شده است، چراكه خبرهايي مبني بر حمله قريب‌الوقوع ارتش اسراييل به اين منطقه بيش از پيش به گوش مي‌رسد. در همين رابطه و هزاران كيلومتر آن سو‌تر از منطقه، در پرديس‌هاي عالي دانشگاه‌هاي ايالات متحده، از جمله دانشگاه ييل، دانشگاه نيويورك (NYU) و دانشگاه كلمبيا، در بحبوحه بازداشت تظاهركنندگان طرفدار فلسطين از هفته پيش و افزايش تنش‌ها ميان تظاهركنندگان حاميان فلسطين و گارد ملي و پليس ايالتي در قبال جنگ در غزه به شدت بحراني گزارش مي‌شود. در همين حال، به گزارش نيويورك‌تايمز، آنتوني بلينكن قرار است روز سه‌شنبه اين هفته براي بار چندم به منطقه سفر كند. وزير امور خارجه امريكا در جريان اين سفر ابتدا به سرزمين‌هاي اشغالي مي‌رود سپس راهي كشورهايي چون عربستان سعودي خواهد شد. تاكنون تمامي تلاش‌ها براي رسيدن به آتش‌بس، ولو موقت و چند هفته‌اي، به بن‌بست رسيده است و به نظر مي‌رسد تنش‌ها در منطقه رو به افزايش است.
بر اساس بيانيه روز دوشنبه هفته پيش پيتر سالوي، رييس دانشگاه ييل، 60 نفر از جمله حداقل 47 دانشجوي معترض، پس از اعتراضات به وضعيت غزه بازداشت شدند. همچنين چندين معترض از دانشگاه نيويورك نيز به دليل اقدامات مشابه در بازداشت هستند. دوشنبه شب، دانشگاه نيويورك بيانيه‌اي منتشر كرد و گفت كه پليس از كساني كه در ميدان بودند، خواسته است كه با آرامش آن را ترك كنند، اما در نهايت تعدادي دستگير شدند. روزنامه واشنگتن اسكوئرنيوز، در ساعت 9:30 شب به وقت محلي در همين رابطه نوشت: «همه معترضان بازداشت يا متفرق شده‌اند و چادرهاي اردوگاه به‌طور كامل برداشته شد. پليس نيويورك نيز در آن حوالي پرسه مي‌زد و از پيوستن افراد بيشتري به اعتراضات جلوگيري كرد.» هلگا طويل سوري، دانشيار خاورميانه و مطالعات اسلامي در دانشگاه نيويورك، در حالي كه بيرون ايستگاه پليس ايستاده بود و منتظر آزادي چند دانشجو بود، به الجزيره گفت كه صدها افسر پليس چندين دانشجو و اعضاي هيات علمي دانشگاه نيويورك را به اتهام دست داشتن در اعتراضات ضد صهيونيستي و وضعيت غزه دستگير كردند. طويل سوري با تعجب نسبت به اتهامات پليس گفت: «نمي‌دانم چگونه مي‌شود به پرديس دانشگاهي كه در آن هستيم و درس مي‌خوانيم، تعرض كرد. اعتراض مسالمت‌آميز بود من تقريبا 20 سال است كه در دانشگاه نيويورك هستم و چندين اعتراض را ديده‌ام. فكر نمي‌كنم تا به حال چنين سركوبي ديده باشم.»
طيفي از گروه‌هاي دانشجويي در پشت اين اعتراضات هستند. در كلمبيا، ائتلاف تحت رهبري دانشجويان، مبارزه با آپارتايد دانشگاه كلمبيا (CUAD)، دانشجويان براي عدالت در فلسطين و صداي يهودي براي صلح در كلمبيا، «حركت همبستگي غزه» را سازماندهي كرده است. معترضان از كلمبيا مي‌خواهند از شركت‌هايي كه از جنگ اسراييل عليه غزه سود مي‌برند، دست بكشد. وب‌سايت مبارزه با آپارتايد دانشگاه كلمبيا خواستار شفافيت بيشتر مالي در مورد سرمايه‌گذاري‌هاي كلمبيا و قطع روابط دانشگاهي و همكاري با دانشگاه‌ها و برنامه‌هاي اسراييل است. اين گروه‌ها همچنين خواهان آتش‌بس كامل در غزه هستند.
در دانشگاه نيويورك، اعتراضات را «ائتلاف همبستگي فلسطين» سازماندهي كرد، گروهي تازه تاسيس در محوطه دانشگاه متشكل از دانشجويان و اساتيدي است كه خواهان عدالت در فلسطين، تعطيلي دانشگاه نيويورك و پايان دادن به صهيونيسم در امريكا و دنيا هستند. وب‌سايت «دانش‌آموختگان دانشگاه نيويورك براي فلسطين» فهرستي از خواسته‌ها را در نامه‌اي سرگشاده به رهبري دانشگاه نيويورك كه 2410 فارغ‌التحصيل آن را امضا كردند، شرح مي‌دهد. از جمله محكوميت كشتار غيرنظاميان فلسطيني، حمايت از دانشجويان و اساتيدي كه از فلسطين در برابر آزار و اذيت سخن مي‌گويند و «شركت‌ها و موسسات فعال در اشغال و نسل‌كشي اسراييل در فلسطين»را محكوم مي‌كنند.
علاوه بر اين، نامه فارغ‌التحصيلان از مقامات دانشگاه نيويورك مي‌خواهد تا پرديس دانشگاه نيويورك را آزاد بگذارند، چراكه اين محوطه «دانشجويان، اساتيد و حاميان فلسطيني را از دسترسي به فرصت‌هاي آكادميك در اين محوطه به دليل قوميت يا افكارشان منع مي‌كند». آنها استدلال مي‌كنند كه اين حركت مقامات با «اصول آزادي دانشگاهي و برابري‌گرايي دانشگاه نيويورك» در تضاد است. اين نامه از مقامات دانشگاه مي‌خواهد تا مشاركت دانشگاه نيويورك، به‌ويژه دانشكده مهندسي، در تحقيق و توسعه تسليحات را مورد ارزيابي مجدد قرار دهد و همكاري با سازندگان سلاح را متوقف كند. اعتراضات در محوطه دانشگاه ييل نيز از روز جمعه ادامه دارد و معترضان خواستار آن شدند كه ييل از توليدكنندگان تسليحات نظامي دست بكشد. اين اعتراضات در ابعاد گسترده در دانشگاه‌هاي ايالات متحده در حالي جريان دارد كه تاكنون دست‌كم 34 هزار نفر در غزه در نتيجه بمباران بي‌امان اسراييل به منطقه و حمله زميني اين بازيگر كشته شده‌اند. محدوديت‌هاي ورود كمك‌هاي بشردوستانه به غزه نيز اين كرانه را تا مرز قحطي پيش برده است و بيم حمله قريب‌الوقوع به رفح نيز مي‌رود. جو بايدن، رييس‌جمهور ايالات متحده، در بيانيه‌اي در روز يكشنبه به مناسبت عيد پسح يهوديان، با انتقاد از اعتراضات ضدصهيونيستي هواداران فلسطين مدعي شد كه اين اعتراضات در دانشگاه كلمبيا «يهودي‌ستيزانه» است و آن را «سزاوار سرزنش و خطرناك» خواند. اريك آدامز، شهردار نيويورك و كتي هوچول، فرماندار ايالت نيويورك نيز اعتراض يكشنبه را محكوم كردند. فرانچسكا آلبانيز، گزارشگر ويژه سازمان ملل متحد در امور فلسطين، روز دوشنبه در پستي در شبكه ايكس به دستگيري‌هاي انجام شده از سوي پليس در دانشگاه كلمبيا و ادعاي هدف قرار دادن دانشجوياني كه همبستگي خود را با فلسطين در دانشگاه‌هاي اروپايي نشان دادند، اشاره كرد و نوشت: «دانشگاه‌ها و دولت‌هاي غربي با حمله به ارزش‌ها و حقوقي كه گفته مي‌شود بنيادي براي جوامع غربي است، چه درس‌هايي به شهروندان و دانشجويان جوان خود مي‌دهند؟» او نسبت به وضعيت اسفبار غزه و سكوت معنادار ايالات متحده نسبت به نيت اسراييل براي حمله به رفح نيز ابراز نگراني كرد. هنوز راه‌حلي براي بن‌بست غزه پيدا نشده و تاكنون تمامي اقدامات براي خروج از اين بحران بي‌نتيجه بوده است. با اين وجود نيويورك‌تايمز گزارش مي‌دهد كه آنتوني بلينكن روز سه‌شنبه به منطقه سفر خواهد كرد تا شايد اميد به باز شدن گره كور منطقه كمي زنده شود، هر چند كه ناظران اين سفر را نيز مانند سفرهاي قبلي كم اثر مي‌دانند.
ديدار بلينكن با مقام‌هاي منطقه در حالي انجام مي‌شود كه گفت‌وگوها در مورد توافق آتش‌بس متوقف شده و تنش‌ها بر سر رفتار با غيرنظاميان در جنگ افزايش يافته است. يك مقام ارشد ارتش رژيم اسراييل روز چهارشنبه در همين رابطه مدعي شد كه به‌رغم هشدارهاي بين‌المللي درباره وقوع فاجعه انساني، ارتش اسراييل آماده تخليه غيرنظاميان فلسطيني از رفح و حمله به مواضع حماس در جنوب نوار غزه است. سخنگوي كابينه بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسراييل نيز مدعي شد كه اسراييل در حال «پيشرفت» در برنامه‌ريزي براي عمليات زميني است، اما هيچ زمانبندي ارايه نكرد. اين مقام ارتش رژيم اسراييل مدعي شد كه وزارت جنگ اين رژيم چهل هزار چادر خريداري كرده است كه هر كدام گنجايش 10 تا 12 نفر را دارد تا فلسطيني‌هايي را كه پيش از حمله از رفح نقل مكان كرده‌اند، اسكان دهد. اين در حالي است كه در شرايط كنوني نيز مردم رفح در وضعيت اسفباري اسكان دارند و گرماي هوا و بيماري‌هاي واگيردار به علاوه قحطي و گرسنگي به شدت آنها را تهديد مي‌كند.
بلينكن آخرين بار در ماه مارس از سرزمين‌هاي اشغالي بازديد كرد. در آن زمان او هشدار داد كه برنامه‌هاي رژيم اسراييل براي حمله به رفح، جايي كه بيش از يك ميليون آواره فلسطيني در آن پناه گرفته‌اند، خطرات شديدي براي جمعيت آن به همراه خواهد داشت. از آن زمان، دولت بايدن به ابراز نگراني در مورد تهاجم برنامه‌ريزي شده ادامه داد و گفت كه اين حمله نبايد بدون برنامه‌اي معتبر براي حفاظت از غيرنظاميان انجام شود. اما بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسراييل، عزم خود را براي تهاجم به اين منطقه جزم كرده و مدعي است كه گردان‌هاي حماس در شهر بايد از بين برود. ديدار بلينكن از سرزمين‌هاي اشغالي در حالي انجام مي‌شود كه ميانجي‌هاي بين‌المللي نتوانسته‌اند آتش‌بس موقتي را به انجام برسانند. اخيرا ايالات متحده توافقي را از طريق واسطه‌هاي مصري و قطري پيشنهاد كرده است كه در آن حماس 40 اسير اسراييلي را در ازاي آتش‌بس شش هفته‌اي و آزادي صدها زنداني فلسطيني كه در زندان‌هاي اسراييل نگهداري مي‌شوند، آزاد كند. يك مقام ارشد دولت بايدن كه روز پنجشنبه به شرط ناشناس ماندن مدعي شد، حماس مانع اين توافق شد. اين مقام ادعا كرد، در حالي كه اسراييل اعلام كرده است كه اين شروط را مي‌پذيرد، اما پاسخ يحيي سنوار، رهبر حماس كه گردان‌هاي حماس را رهبري مي‌كند، منفي بوده است. اين مقام گفت كه حماس از آن زمان اعلام كرده است كه توافق را به‌طور كامل رد نمي‌كند و مايل است دوباره به مذاكرات بازگردد و افزود كه ايالات متحده و شركاي آن در روزهاي آينده اين سيگنال را آزمايش خواهند كرد. گرما همراه با كمبود آب سالم، زندگي را در چادرهايي كه بسياري از ساكنان غزه براي سرپناه استفاده مي‌كنند غيرقابل تحمل و نگراني از شيوع بيماري‌ها را تشديد كرده است. سفر بلينكن شايد بتواند چند روزي حمله را به رفح به تعويق بيندازد، اما به نظر نمي‌رسد كه حاوي پيشنهادي از سوي ايالات متحده فراتر از پيشنهاد قبلي باشد. در ميان عزم كابينه جنگ نتانياهو براي حمله به رفح و بي‌عملي دنيا نسبت به شرايط مردم غزه، به نظر وضعيت وخيم مردم غزه به فاجعه‌اي تمام عيار منتج خواهد شد.