جنگ ویرانگر و طولانیمدت در غزه ادامه دارد و خطر حمله قریبالوقوع رژیم اسرايیل به رفح که میتواند جان عده زیادی را با خطر مرگ مواجه کند نیز وجود دارد. به گزارش اکسیوس، دولت بایدن روز سهشنبه مدعی شد که اسرايیل «گامهای مهمی» برای بهبود جریان کمکها به غزه در سه هفته گذشته برداشته است، اما تاکید کرد که باید کار بیشتری انجام شود، چراکه همچنان خطر قحطی و بیماری در این منطقه زیاد است و باید راهی برای رسیدن به آتشبس پیدا شود. در این حال، وزارت خارجه ایالاتمتحده روز شنبه اعلام کرد، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه این کشور، روز سهشنبه برای دیدار با شرکای منطقهای به عربستانسعودی سفر خواهد کرد. این درحالی است که مذاکرات بین اسرايیل و حماس همچنان در بنبست باقی مانده است.
در همین رابطه، خلیل الحیه، معاون ريیس حماس در بیانیهای اعلام کرد که حماس روز شنبه پاسخ رسمی رژیم اسرايیل به آخرین پیشنهاد آتشبس خود را دریافت کرده است و قبل از ارائه پاسخ، آن را بررسی میکند.
خلیل الحیه که در حال حاضر در قطر مستقر است، در بیانیهای که از سوی این گروه منتشر شد، گفت: «حماس امروز پاسخ رسمی رژیم اشغالگر صهیونیستی به پیشنهادی را دریافت کرده است که در 13 آوریل به میانجیگران مصری و قطری ارائه شد.»
آخرین شانس «بیبی»
متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه امریکا در بیانیهای گفت که وزیر امور خارجه ایالاتمتحده درباره تلاشهای جاری برای دستیابی به آتشبس در غزه که میتواند به آزادی اسرای اسرايیلی ختم شود درباره آتشبس و وضعیت بشردوستانه مردم غزه مذاکره خواهد کرد. وزیر خارجه امریکا همچنین بر اهمیت جلوگیری از گسترش درگیری تاکید خواهد کرد و درباره تلاشهای جاری برای دستیابی به صلح و امنیت پایدار در منطقه، ازجمله از طریق راهیابی به یک کشور مستقل فلسطینی با ضمانتهای امنیتی برای اسرايیل به مذاکره با طرفین خواهد پرداخت. بهرغم ماهها گفتوگو با میانجیگری قطر و مصر، حماس و اسرايیل نتوانستند به توافقی در مورد آتشبس و تبادل اسرای اسرايیلی با زندانیان فلسطینی بر سر اختلافات در مورد خواستههای کلیدی دست یابند.
به گفته این منابع، انتظار میرود بلینکن در نشست ویژه مجمع جهانی اقتصاد که در تاریخ 28 تا 29 آوریل در ریاض برگزار میشود، شرکت کند. گفته میشود که او با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان و دیگر رهبران منطقه دیدار داشته باشد. دولت بایدن برای رسیدن به یک کلان توافق بالقوه خیز برداشته، گزارهای که میتواند راه را برای عادیسازی روابط عربستان با اسرايیل هموار کند، اما اکثر مقامات امریکایی که روی این موضوع کار میکنند، آن را به عنوان یک رویا میدانند. به گفته یک مقام امریکایی، بلینکن قبل از سفر به سرزمینهای اشغالی برای دیدار با نخستوزیر بنیامین نتانیاهو و دیگر مقامات ارشد، یکشنبه وارد عربستانسعودی شد. بلینکن همچنین درنظر دارد به عنوان بخشی از این سفر، از مصر نیز بازدید کند. وزارت امور خارجه از اظهارنظر در این باره خودداری کرد.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، سفر برنامهریزی شده خود به عربستانسعودی را حدود یک ماه پیش به بهانه شکستگی دنده خود به تعویق انداخت. انتظار میرفت سالیوان با محمد بن سلمان دیدار کند تا درباره پیشنویس معاهده دفاعی امریکا و عربستان و تفاهمات مربوط به حمایت امریکا از برنامه هستهای غیرنظامی عربستان که مقامات امیدوارند بتوانند راه را برای عادیسازی روابط با اسرايیل هموار کند، گفتوگو کند. مقامات امریکایی امیدوارند به توافقی دوجانبه با سعودیها دست یابند و به طور بالقوه آن را دراختیار نتانیاهو قرار دهند، توافقی که طبیعتا تعهد اسرايیل به راهحل دو کشوری باید در آن تعریف شده باشد. نتانیاهو در آن صورت یک انتخاب بیشتر ندارد. اگر او با این پیشنهاد موافقت کند، زمینه برای عادیسازی رابطه تلآویو با ریاض هموار میشود، اما اگر جواب نتانیاهو به پیشنهاد امریکا خیر باشد، ممکن است در چشم امریکاییها به عنوان فردی بهانهجو تلقی شود و هر چه از حمایت ایالاتمتحده برای او و کابینهاش هنوز باقی مانده است را از دست بدهد.
با ادامه جنگ اسرايیل و حماس و انتخابات ریاستجمهوری ایالاتمتحده تنها هفت ماه دیگر، مقامات کاخ سفید و وزارت خارجه اذعان دارند که شانس بسیار کمی برای دستیابی به توافقنامه صلحی که آنها آن را «تاریخی» میخوانند، وجود دارد. از جمله موانع این توافق میتوان به جنگ در غزه، وابستگی نتانیاهو به شرکای ائتلاف راست افراطی خود و سیاست داخلی ایالاتمتحده اشاره کرد. سعودیها به صراحت اعلام کردهاند که برای پیشبرد عادیسازی با اسرايیل، جنگ غزه باید پایان یابد و کابینه اسرايیل به مسیری غیرقابل بازگشت برای راهحل دو کشور متعهد شود. به نظر نمیرسد نتانیاهو به سمت پایان دادن به جنگ حرکت کند. او نه تنها با راهحل دو کشوری مخالف است، بلکه صرفا ایده اجازه دادن به تشکیلات خودگردان فلسطین در اداره غزه پس از جنگ را رد میکند.
پلن بایدن برای اسرايیل
آخرین چارچوب ارائه شده در چندین دور مذاکرات در قطر و مصر شامل آتشبس 6 هفتهای و آزادی برخی اسرای اسرايیلی در دست حماس در ازای آزادی صدها زندانی فلسطینی در زندانهای اسرايیل بوده است. حماس روز شنبه گفت که پاسخی از اسرايیل در مورد موضع خود درباره مذاکرات آتشبس دریافت کرده است. در بیانیهای آمده است: «جنبش حماس این پیشنهاد را مطالعه و بررسی و پس از اتمام بررسیها و ارزیابیها، پاسخ خود را ارائه خواهد کرد.»
این دیدار پس از دیدار اخیر بلینکن با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستانسعودی در ماه گذشته در جده انجام شد تا درباره تلاشها برای آزادی اسرای اسرايیلی در دست حماس گفتوگو کند.
بلینکن روز جمعه به سیانان گفت که میتوان چارچوبی برای عادیسازی روابط بین اسرايیل و عربستانسعودی همراه با پیشنهاد راهحل دو دولتی برای اسرايیلیها و فلسطینیها پیش از برقراری آتشبس ارائه کرد. او افزود: «آتشبس بشود یا خیر، ما به بررسی این احتمالات ادامه خواهیم داد.» بلینکن در مصاحبهای با کایلی اتوود، خبرنگار سیانان گفت: «اما برای درک این موضوع، باید درگیری در غزه پایان یابد. همانطور که گفتم، همچنین باید راهحلی برای مساله فلسطین یا حداقل توافقی در مورد چگونگی حل آن وجود داشته باشد.» مقامات امریکایی قبلا گفته بودند که مذاکرات برای تضمین آتشبس باید قبل از اينکه خیلی دیر شود و آتش جنگ به دیگر نقاط منطقه سرایت کند، آغاز شود. اخیرا، ایران و رژیم اسرايیل در درگیری بیسابقه، به طور مستقیم رودرروی هم قرار گرفتند و ایران با پرتاب بیش از 300 مورد از انواع پرتابه به اقدام تجاوزکارانه اسرايیل به کنسولگری تهران در دمشق پاسخ داد.
پس از بیش از 6 ماه جنگ با اسرايیل در غزه، مذاکرات همچنان در بنبست باقی مانده است و حماس به خواستههای خود مبنی بر اینکه هرگونه توافق باید به جنگ پایان دهد، پایبند است. مقامی مصری به رویترز گفت که هیاتی مصری روز جمعه برای گفتوگو با مقامات اسرايیلی از سرزمینهای اشغالی بازدید کرد و به دنبال راهی برای ازسرگیری گفتوگوها برای پایان دادن به درگیری و بازگرداندن اسرای اسرايیلی باقیمانده در دست حماس بود. این مقام که نخواست نامش فاش شود، گفت که اسرايیل هیچ پیشنهاد جدیدی برای ارائه ندارد، اگرچه مایل است به جای 40 اسیر مورد بحث، آتشبس محدودی را درنظر بگیرد که طی آن 33 اسیر ازسوی حماس آزاد شوند. روز پنجشنبه، ایالاتمتحده و 17 کشور دیگر از حماس درخواست کردند تا همه اسرای خود را به عنوان راهی برای پایان دادن به بحران آزاد کند. حماس متعهد شده است که در برابر فشارهای بینالمللی تسلیم نشود، اما در بیانیهای که روز جمعه منتشر کرد، اعلام کرد که «برای هر ایده یا پیشنهادی که نیازها و حقوق مردم ما را در نظر بگیرد، آماده است.» با این حال، این گروه به خواستههای اصلی خود که اسرايیل رد کرده، پایبند است و از بیانیه مشترک امریکا و دیگران به دلیل عدم درخواست آتشبس دايمی و خروج نیروهای اسرايیلی از غزه انتقاد کرد. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید روز جمعه گفت که او شتاب تازهای در مذاکرات برای پایان دادن به جنگ و بازگرداندن اسرای اسرايیلی باقیمانده در غزه دیده است.
اکسیوس به نقل از دو مقام اسرايیلی گزارش داد که اسرايیل روز جمعه به میانجیگران مصری گفت که آماده است قبل از حمله به رفح، آخرین پناهگاه بیش از یک میلیون فلسطینی که در اوایل جنگ از یورش نیروهای اسرايیلی در شمال غزه در این جغرافیا مستقر شدهاند، برای تبادل اسرای اسرايیلی با زندانیان فلسطینی جهت دستیابی به توافق با حماس آخرین فرصت را بدهد. در همین حال، جنگندههای رژیم اسرايیل همچنان به رفح و دیگر مناطق غزه حمله میکنند و به نظر میرسد چشمانداز دستیابی به توافق آتشبس همچنان خاکستری و شاید تاریک باشد.
دروضعیت غزه اسرايیل تحت فشار شدید بینالمللی برای بهبود وضعیت انسانی در نوار غزه قرار گرفته است. اظهارات دیوید ساترفیلد، فرستاده ویژه بایدن در امور بشردوستانه در خاورمیانه، اولین نشانه عمومی مهمی است که نشان میدهد دولت بایدن میخواهد اسرايیل مسیر خود را در زمینه کمک به غزه تغییر دهد، هر چند کمکهای تسلیحاتی و لجستیکی ایالاتمتحده به اسرايیل باعث شده است که جنگ در این منطقه محصور ادامه یابد و جان بسیاری را بگیرد. اوایل این ماه، سامانتا پاور، مدیر آژانس توسعه بینالمللی ایالاتمتحده (USAID) اعتراف کرد که مردم در بخشهایی از شمال غزه با قحطی مواجه شدهاند. ساترفیلد در نشستی مطبوعاتی گفت که در حالی که بهبود قابلتوجهی وجود دارد، همچنان خطر قحطی در شمال غزه وجود دارد و از اسرايیل خواست تا تمام تلاش خود را برای جلوگیری از آن انجام دهد. حدود یک ماه پیش پس از کشته شدن هفت امدادگر از سازمان جهانی آشپزخانه مرکزی در حمله هوایی اسرايیل، بایدن به بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرايیل هشدار داد که باید روند کمکرسانی به غیرنظامیان بدون مشکل ادامه یابد، اما به نظر نه کمکهای بیشتر که آرامش و صلح در این باریکه پایان یافته است. به گفته وزارت بهداشت در غزه تاکنون بیش از 34 هزار فلسطینی در نوار غزه کشته شدهاند.