به نظر می‌رسد پیشروی‌های اخیر نیروهای روسیه در اوکراین سرعت گرفته است و قوای روس در حداقل سه نقطه در امتداد جبهه شرقی اوکراین به دستاوردهای بیشتری دست یافته‌اند، ازجمله برای اولین‌بار در چند ماه گذشته پیشروی در شمال منطقه خارکف به شکلی برجسته عریان شده است. این امر بار دیگر نیاز کی‌یف به مهمات و تسلیحات ازسوی ایالات‌متحده و دیگر متحدانش را برجسته می‌کند. پیشرفت‌های تاکتیکی روسیه در حال حاضر روزانه است و منعکس‌کننده سرعت جدید در میدان جنگ از زمان سقوط شهر صنعتی آودیوکا در فوریه است. دستاوردها عموما از چند صد متر قلمرو تا شاید حداکثر یک کیلومتر اندک است، اما معمولا در چندین مکان به طور همزمان اتفاق می افتد. در همین حال، تلفات اوکراین با انتقاد وبلاگ‌نویسان نظامی بانفوذ و تحلیلگران فعالیت‌های رسمی نیروهای مسلح در میدان نبرد همراه شده است.
یکی از پیشرفت‌های اولیه روسیه در منطقه دونتسک حاصل شده است. موسسه امنیتی-نظامی دیپ استیت (DeepState) اوکراین که تغییرات روزانه در مواضع خط مقدم را رصد و به‌روزرسانی می‌کند، نیروهای روسی را نشان می‌دهد که در هشت نقطه مختلف در امتداد 20 تا 25 کیلومتری خط مقدم در یک دوره 24 ساعته به جلو پیش می‌روند. وبلاگ‌نویسان نظامی هر دو طرف گزارش داده‌اند که نیروهای روسی از یک مسیر آب عبور کرده و شهرک‌های سمنیوکا و بردیچی را تحت کنترل درآورده‌اند، این خبری است که الکساندر سیرسکی، رييس ارتش اوکراین روز یکشنبه در پستی در تلگرام تایید کرد. سیرسکی گفت روسیه چهار تیپ را در عملیات تهاجمی در این منطقه مستقر کرده است. در چند کیلومتری جبهه شمال، شهر سولویوو نیز در حال حاضر در دست روسیه قرار گرفته است و سکونتگاه کوچک کرامیک حداقل تا حدی به همین سرنوشت دچار شده است. بلاگر نظامی اوکراینی میروشنیکوف در این باره نوشته است که عقب‌نشینی در منطقه عملیاتی دونتسک ادامه دارد.
اندکی بالاتر از جبهه جنوب، نیروهای روسی نیز در شهرک صنعتی کراسنوخوریوکا پیشروی می‌کنند و از جنوب و شرق وارد این منطقه می‌شوند. درگیری‌های شدیدی در اطراف کارخانه بزرگ آجرسازی شهر گزارش شده است. وبلاگ‌نویس نظامی روسی درباره اهمیت این نبرد نوشته است: «آزادسازی کارخانه بزرگ آجرسازی به معنای سقوط استحکامات کراسنوخوریوکا است، زیرا حومه شمالی شهرک ساختمان‌های مشخصی است که در صورت از دست رفتن این کارخانه، دفاع از آن برای نیروهای اوکراینی بسیار دشوار خواهد بود.» در مناطق دیگر، در حدود 180 کیلومتری جبهه شمال، نیروهای روسیه اولین موفقیت‌های خود را در طول تقریبا سه ماه در امتداد آن قسمت از خط مقدم که به منطقه خارکف می‌رسد، به دست آورده‌اند. سخنگوی ارتش اوکراین اعلام کرد که نیروهای روسی در آنجا به‌طور قابل‌توجهی فعال‌تر از گذشته هستند، درحالی که موسسه امنیتی-نظامی دیپ استیت پیشروی روسیه بین یک تا دو کیلومتر به سمت روستای کیسلیوکا را ارزیابی کرد. به‌طور کلی، خطوط مقدم در این منطقه از زمانی که اوکراین بخش بزرگی از قلمرو منطقه خارکف را در اواخر تابستان 2022 بازپس گرفت، از باثبات‌ترین خطوط مقدم بوده است.
نوک انتقادها به سمت ارتش اوکراین
با عقب‌نشینی و تلفات انباشته شده اوکراینی‌ها، وبلاگ‌نویسان نظامی و راهبردی در سایت موسسه امنیتی-نظامی دیپ استیت ارتباطات رسمی اوکراین را هدف گرفته‌اند و نیروهای مسلح را به به‌روزرسانی غیرواقعی از میدان جنگ متهم کرده‌اند. موسسه دیپ استیت، در پستی در کانال تلگرامی خود، ویديویی از کشته شدن یک سرباز روسی در حمله هواپیمای بدون سرنشین در روستای سولویوو منتشر کرد، اما از این ویديو استدلال کرد که حوادث پراکنده می‌توانند تصویر بزرگ‌تر میدان نبرد را مخفی کنند، چراکه ارتش در انجام کارهای خود ضعیف عمل می‌کند و متهم به اهمال کاری است و تنها با پخش ویديویی از این دست می خواهد بر ضعف خود پوششی قرار دهد.
این موسسه امنیتی-نظامی در وبسایت خود نیز نوشت: «شما می‌توانید با لذت فیلم تکه تکه شدن یک سرباز روسی را برای همیشه تماشا کنید، اما در همان نزدیکی مکان دیگری وجود دارد که نیاز به توجه دارد: روس‌ها با آرامش در اطراف روستا حرکت می‌کنند و آن را تحت کنترل دارند. نیروهای دفاعی اوکراین به آنها خسارت وارد می‌کنند. می‌توان حداقل یک میلیاردبار در تلویزیون ملی تکرار کرد که دوسوم روستا در کنترل ارتش اوکراین است، اما تصویر واقعیت کاملا متفاوت است.» ولوشین، سخنگوی گروه عملیاتی-راهبردی موسسه خورتیتسیا ارزیابی مبنی بر اینکه دوسوم روستای سولوویو در کنترل اوکراین است را در روز شنبه در تلویزیون اوکراین ابراز داشت. او گفت که دوسوم شهر اوچرتین از سوی اوکراین کنترل می‌شد، اما بعد همه را از دست داد. نیروهای روسی حداقل به مدت سه روز کنترل مرکز دهکده شهر اوچرتین، از جمله ایستگاه راه‌آهن را دراختیار داشته‌اند. هفته گذشته نیز این وبسایت که فعالیت‌ها و عملیات‌های ارتش اوکراین را پایش می‌کند، شکایت مشابهی را علیه ارتش مطرح کرد و «برخی سخنگویان آن» را به بی‌کفایتی متهم کرد.
سیرسکی، فرمانده کل ارتش اوکراین، در پست تلگرامی خود در روز یکشنبه به این نگرانی‌ها اشاره کرده است که نشان می‌دهد سوءتفاهم‌ها به دلیل سیال بودن تحولات بوده است. او نوشت: «تغییر پویایی در وضعیت وجود دارد، برخی از موقعیت‌ها چندین‌بار در روز دست به دست می‌شوند که باعث درک مبهم از وضعیت می‌شود.» اما او همچنین اذعان داشت که وضعیت کلی اوکراین بدتر شده است: «وضعیت در جبهه به شکل بدی تشدید شده است. دشمن در تلاش برای به دست گرفتن ابتکارات راهبردی و شکستن خط مقدم، تلاش اصلی خود را در چند جبهه متمرکز کرده و از لحاظ نیرو و ابزار برتری قابل توجهی ایجاد کرده است.»
آینده راهبردی مسکو در اوکراین
هدف راهبردی پایدار و بلندمدت روسیه بازگرداندن جایگاه قدرت جهانی خود، بازسازی امپراتوری و ایجاد نظم امنیتی مبتنی بر حوزه‌های نفوذ است. به‌طور فزاینده، به نظر می‌رسد که هدف آن حذف اوکراین به عنوان یک کشور مستقل نیز در همین راهبرد تعریف شده باشد. ماهیت این اهداف را می‌توان در اولتیماتوم صادر شده از سوی روسیه به ایالات‌متحده و ناتو در دسامبر 2021 جست‌وجو کرد که در واقع خواستار دست کشیدن از سیاست درهای باز ناتو، خروج ساختارهای نظامی متفقین از اروپای مرکزی و شرقی و همچنین خواستار بی‌اعتنایی به سیاست درهای باز ناتو شد. خروج زرادخانه هسته ای امریکا از اروپا این اهداف را تقویت و گسترش داده است. این به منزله ایجاد منطقه ناامنی در اروپای مرکزی و شرقی به ضرر دايمی ناتو و کشورهای غربی خواهد بود.
به عقیده الیوت کوهن، ريیس آرلی بورک در زمینه راهبردی فعالیت دارد، روسیه در آینده ای قابل پیش‌بینی یک دولت تجدیدنظرطلب باقی خواهد ماند، با این حال تصور امپریالیستی آن از الیگارشی روسیه به‌طور کلی است و منوط به شخص ولادیمیر پوتین نیست. حمله به اوکراین نتیجه طبیعی هدف راهبردی روسیه و ماهیت رژیم سیاسی این بازیگر بوده است. در نتیجه، تهدید روسیه ساختاری و نظام‌مند است. به طور کلی، ارزیابی موسسات راهبردی غرب این است که روسیه به تلاش برای اشغال خاک اوکراین، محدود کردن حاکمیت اوکراین و در لحظه‌ای که برای خود مناسب ببیند، ازسرگیری درگیری، حتی پس از خروج پوتین از صحنه اوکراین، ادامه خواهد داد. هرگونه خاتمه خصومت‌ها تنها به احتمال زیاد ناشی از فقدان موقت توانایی‌های روسیه یا دلایل تاکتیکی خواهد بود. این بدان معنا نیست که روسیه از هدف حداکثری خود یعنی تحت سلطه درآوردن اوکراین دست کشیده است.
اسلاومیر دبسکی، مدیر موسسه امور بین‌الملل لهستان نیز معتقد است که امنیت اوکراین باید براساس احتمال ازسرگیری خصومت‌ها با روسیه، با تمام عواقب آن برای امنیت منطقه ماوراء اقیانوس اطلس باشد. در این زمینه، پرسش مهم در مذاکرات احتمالی غرب با روسیه این خواهد بود که چگونه می‌توان زندگی در کنار روسیه متخاصم را مدیریت کرد و این کار را برای سال‌ها و احتمالا دهه‌های آینده انجام داد. این تحلیلگر می‌نویسد که «همه اینها ما را بر آن داشت تا روی این موضوع تمرکز کنیم که کدام گزینه به احتمال زیاد از حمله مجدد روسیه به اوکراین و غرب جلوگیری می‌کند و بالاترین سطح ممکن از ثبات را هم برای اوکراین و هم برای منطقه ماوراء اقیانوس اطلس ایجاد می‌کند.»
روسیه از مشکلات قانونی انتقال تسلیحات و فناوری برای مقاصد تبلیغاتی بهره برداری خواهد کرد. مشکل جدی‌تر این است که کشورهای غربی سعی می‌کنند محدودیت‌هایی را برای استفاده از سلاح برای حمله به اهدافی در داخل روسیه اعمال کنند. در نتیجه، بازدارندگی اوکراین صرفا به توانایی‌های آن بستگی دارد نه هر گونه چشم‌انداز حمایت نظامی مستقیم ازسوی غرب، چه رسد به کشورهای هند و اقیانوس آرام و جنوب جهانی. در همین حال، بار سنگینی که بر دوش اوکراین برای حفظ یک نیروی وسیع زیر اسلحه وجود دارد، بهبود اقتصادی و توسعه بیشتر این کشور را به تاخیر می اندازد.
به‌زعم دبسکی، چنین رویکردی دو مشکل مهم دیگر را ایجاد می‌کند. این به معنای عقب‌نشینی بالفعل از تعهدات بخارست در سال 2008 مبنی بر پیوستن اوکراین در نهایت به ناتو است. نگران‌کننده‌تر، نتیجه منطقی چنین سیاستی، دستیابی اوکراین به سلاح‌های هسته‌ای است. چیزی که خود غرب نیز بارها نسبت به آن به روس‌ها هشدار داده بود. این مساله می‌تواند کل اروپا را به رقابت تسلیحاتی وارد کند و به دهه‌ها آرامش نسبی در آن خاتمه دهد. اوکراین در واقع دستیابی به چنین تسلیحاتی را بررسی خواهد کرد. منطق موقعیت راهبردی اوکراین چنین انتخابی را هم محتمل و هم از بسیاری جهات مناسب می‌سازد. چنین تصمیمی ممکن است احتمالات فاجعه‌بار بیشتری را برای درگیری در اروپای شرقی ایجاد کند.