شاخص جهاني صلح

شاخص جهاني صلح كه به‎ صورت سالانه توسط موسسه اقتصاد و صلح منتشر مي‌شود، نشان مي‌دهد هم‌اكنون 92 كشور جهان درگير جنگ و نزاع هستند. معمولا در اين شاخص‎ها موضوعاتي همچون تروريسم، جنگ‌هاي داخلي و بين‌المللي، مهاجرت، اعتراض‌‌هاي خشونت‌آميز، صادرات و واردات اسلحه، بي‌ثباتي سياسي و … در سه حوزه‌ به ‌شمول امنيت و مصونيت اجتماعي، ادامه‌ درگيري‌هاي داخلي و بين‌المللي و درجه نظامي‌سازي، شاخص‌هاي صلح مورد توجه قرار مي‎گيرد. سه كشور ايسلند، ايرلند و اتريش در رديف‎هاي اول تا سوم قرار دارند. اين سه كشور جز اينكه كشور‌هاي شمال غربي اروپا هستند و آب و هواي اقيانوسي دارند و مناظر سرسبز و زيبايي اين كشور‌ها توسط يخچال‌هاي طبيعي باستاني شكل گرفته‌اند، آنها در صدر شاخص صلح جهاني انستيتوي اقتصاد و صلح در سال 2024 قرار دارند. آنها در شاخص‌هايي از جمله پذيرش حقوق ديگران، توزيع عادلانه منابع، روابط خوب با همسايگان و جريان آزاد اطلاعات، برتري داشته‌اند. نتايج امسال نشان داد كه سطح صلح جهاني براي 16 سال گذشته كاهش يافته است. اما ايسلند از زمان شروع بررسي اين شاخص همواره در صدر فهرست صلح‌آميزترين كشور‌هاي جهان قرار گرفته است. در پايين‌ترين رده اين رده‌بندي كشور يمن با رتبه 163 قرار دارد. مهم‎ترين نزاع‌هاي موجود مساله جنگ غزه و اوكراين هستند. سال 2023 در مجموع 162 هزار نفر در نزاع و جنگ مسلحانه كشته شدند. وضعيت صلح در 97 كشور جهان در اين سال نسبت به قبل بدتر شده است. همچنين ميزان نظامي‌گري و نظامي‌سازي كشورهاي جهان در شاخص امسال بالاترين ميزان از زمان انتشار شاخص است. (شاخص 2024 در واقع هجدهمين شاخص منتشر شده سالانه است)  بيشترين ميزان نزول در اين شاخص در سال گذشته مربوط به منطقه امريكاي شمالي بوده كه در آن ميزان جرايم خشن و نيز ترس از بروز خشونت بسيار بالا گرفت. البته همچنان منطقه خاورميانه و شمال آفريقا در بدترين شرايط از حيث صلح و امنيت هستند. 
اسراييل در اين سال به خاطر جنگ غزه به جايگاه 155 سقوط كرد. اين در حالي است كه فلسطين در رتبه 145 قرار دارد. در سال گذشته، كشورهايي كه در اين فهرست قرار دارند 99.7 درصد جمعيت كل جهان را نمايندگي مي‌كنند. براي تعيين امتياز كشورها از 23 معيار كيفي و كمي استفاده مي‎شود. در جدول وضعيت شاخص جهاني ايسلند معمولا به‎عنوان امن‌ترين كشور جهان معرفي شده است. ايسلند از سال 2008 تاكنون اين جايگاه را در اختيار دارد. پس از ايسلند ديگر كشورهايي كه صلح و امنيت بالايي دارند نيز اغلب اروپايي هستند. دانمارك، ايرلند، نيوزيلند و اتريش پس از ايسلند در جايگاه‌هاي بعدي جدول شاخص صلح جهاني قرار مي‎گيرند. همچنين كشورهاي افغانستان، يمن، سوريه، سودان جنوبي و جمهوري دموكراتيك كنگو به‎عنوان ناامن‌ترين كشورهاي جهان معرفي مي‎شوند. به اين ترتيب در حالي كه امن‌ترين كشورها اغلب اروپايي هستند، ناامن‌ترين كشورها نيز در منطقه خاورميانه يا قاره آفريقا قرار دارند. كشورهاي اوكراين و روسيه ميزان سقوط در جدول شاخص جهاني صلح را تجربه كرده‌اند. از ديگر كشورهايي كه جايگاه آنها در جدول سال گذشته افت كرده است، مي‌توان از هاييتي، مالي و اسراييل نام برد. ايران در سال جاري در شاخص امسال در رتبه 133 قرار دارد. در سال 2023 ايران در ميان 163 كشور جهان به‎طور مشترك با تركيه در جايگاه 147 قرار گرفته بود. كشورهاي كره شمالي، اتيوپي، عراق، سودان، سومالي، اوكراين، روسيه، سوريه، يمن و افغانستان از جمله كشورهايي هستند كه ساكنان آنها صلح و امنيت كمتري را از ايرانيان تجربه مي‌كنند. در مقابل ساكنان كشورهاي پاكستان، ميانمار، ونزوئلا، ليبي، لبنان، هاييتي، عربستان، مصر و اوگاندا از نظر صلح و امنيت وضعيتي بهتر از ايراني‌ها دارند. شاخص صلح جهاني، توسط موسسه اقتصاد و صلح براي سنجش ميزان صلح در كشور‌هاي سراسر جهان و رتبه‌بندي آنها تعيين شده است. اولين رتبه‌بندي صلح‌آميزترين كشور‌هاي جهان در سال ۲۰۰۷ ايجاد شد و از آن زمان تاكنون هر سال منتشر مي‌شود. اين شاخص شامل تعدادي از شاخص‌هاي مربوط به صلح داخلي و بين‌المللي است. در رابطه با امور بين‌الملل، اكثر شاخص‌ها مربوط به دخالت در درگيري‌هاي نظامي يا تلاش دولت مورد نظر براي حل مناقشه و تضمين امنيت افراد آسيب‌ديده است. براي مثال كشور‌هايي كه حمايت مالي بيشتري از ماموريت‌هاي حافظ صلح سازمان ملل مي‌كنند، صلح‌آميزتر در نظر گرفته مي‌شوند، در حالي كه آنهايي كه هزينه‌هاي نظامي بالاتري به‎عنوان درصدي از توليد ناخالص داخلي (GDP) دارند، كمتر صلح‌جو در نظر گرفته مي‌شوند .