چه شخصيتي بايد وزير آموزش و پرورش شود
سيدكاظم اكرمي
مردم با نوميدي در اواخر روز راي‌گيري به ياري آقاي دكتر پزشكيان شتافتند و اين مرد درستكار و شجاع را كه در كارنامه خود چند دوره نمايندگي مجلس و يك دوره وزارت بهداشت و آموزش پزشكي را دارد به عنوان رييس‌جمهور برگزيدند. همه مردم و از جمله معلمان كشور كه سال‌ها است از جهت مادي و معنوي رنج مي‌برند، منتظرند ببينند در دولت ايشان چه كسي عهده‌دار امر خطير وزارت آموزش و پرورش خواهد شد.
بنده به عنوان كسي كه اندك تجربه‌اي در اين كار دارم بر آن شدم كه به اختصار نظرم را در مورد شخصيت وزير آموزش و پرورش آينده به اطلاع همگان و ازجمله ستاد گزينش وزير اين وزارتخانه برسانم. البته مطلب بسيار زياد است و همه را در يك مقاله نمي‌توان بيان كرد. اما به قول شاعر: آب دريا را اگر نتوان كشيد/ هم به قدر تشنگي بايد چشيد... اولين و مهم‌ترين نكته‌اي كه وزير محترم آموزش و پرورش بايد بداند اين است كه به قول عده‌اي از متفكران راه توسعه كشور از آموزش و پرورش مي‌گذرد. پس برنامه درسي و كار معلم و مدير مدرسه و همه بايد در اين راستا قرار بگيرد؛ چگونه؟ توضيح اين هدف وقت زيادي مي‌خواهد كه در جاي خود بايد گفته و نوشته و عملي شود. از اين نكته اساسي كه بگذريم بيان مسائل گوناگون آموزش و پرورش است كه به اختصار از آنها ياد خواهم كرد. اين مسائل به طور كلي دو دسته هستند كه برخي از آنها جنبه مادي و محسوس دارند و پاره‌اي جنبه معنوي و معقول.
ازجمله مسائل مادي رنجي است كه معلمان از حقوق، رتبه‌بندي، برخورد با منتقدان و... برده و مي‌برند و منتظر پايان يافتن آنها هستند.
مساله مهم ديگر بيرون ماندن حدود يك ميليون دانش‌آموز از مدرسه و تحصيل است كه بايد حل شود. اضافه مي‌كنم آنها هم كه به مدرسه مي‌آيند گاه هفته‌ها غايب مي‌شوند و فقط موقع امتحان حاضر مي‌شوند. تحليل و بيان علل اين مشكلات از حوصله اين مقاله بيرون است. كمبود مدارس و خرابي مدارس موجود، وجود انواع مدرسه مانند دولتي، غيردولتي و غیرانتفاعي، فرزانگان، شاهد، خريد خدمتي و... نيز معضلي ديگر است. آنچه به نحو كوتاه گفته شد مشكلات محسوس آموزش و پرورش است اما مشكلات نامحسوس كه گربيانگير مدارس و دانشگاه‌ها است در حل آنها نيازمند عزم جزم آقاي رييس‌جمهور و دولت و مجلس و هم اركان نظام است بي‌انگيزه بودن و نا‌اميد بودن نسل جوان از تحصیل است. دانش‌آموز آشنایی از بنده سوال می‌کند گیرم در دانشگاه قبول شدم، خوب درس خواندم، دکترا گرفتم، استخدام هم شدم؛ چقدر به من حقوق می‌دهند که هم با آن زندگی کنم و هم با پس‌انداز آن بتوانم بعد از 10 سال یا بیشتر خانه‌ای در مرکز یا جنوب تهران بخرم؟ نسل جوان ناامید است پس انگیزه‌ای برای درس خواندن ندارد.
یک نکته مهم مشکلات تدریس کتاب‌های دینی است. سلمانی به من گفته و می‌گویند در دبیرستان‌ها دانش‌آموزان ده‌ها سوال از ما می‌کنند که ما هیچ پاسخی برای آنها نداریم و آن سوالات به نکته برمی‌گردد که با این همه تبلیغ دین و بیان ارزش‌های آن ما در فقر، فساد، تبعیض و... به سر می‌بریم. مسائل بسیار بیشتر از اینهاست که به اجمال گفتم؛ با توجه به نکات کوتاهی که گفته شد عرض می‌کنم که وزیر آموزش و پرورش دولت چهاردهم چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد.
1- در یک رشته از علوم تربیتی تخصص داشته باشد.
2- در مقاطعی از آموزش و پرورش تجربه داشته باشد.
3- داراي سوابق اخلاقي، صداقت، كارايي، انتقادپذيري، تواضع و اصلاح پذيري باشد كه با اعلام نام او معلمان احساس رضايت كنند و آماده همكاري با وي شوند.
4 - قدرت استدلال و اقناع همه اعضاي دولت به اهميت آموزش و پرورش را داشته با شجاعت كار را پيش ببرد.
5- معاونان كارآگاه، باتجربه، باسواد، به‌ويژه در مسائل تربيتي و روانشناسي را براي همراهي برگزيند.
۶- از هر نوع گروه گرايي و باندبازي‌ها به دور باشد.
7- در مديريت از مردم و فرهنگيان خوب هر منطقه - حتي الامكان - نيرو به كار بگيرد و در مناطق اهل سنت براي مديريت به افراد لايق آنها اولويت بدهد.
8- دفتر فعال رسيدگي به شكايات داشته باشد و هيچ نامه‌اي را بي‌پاسخ نگذارد.
9- حداقل ماهي يك بار جلسه‌اي با فرهنگيان كشور كه شكاياتي دارند، داشته باشد.
10- از فرهنگ و ادب ايراني در حد لزوم آگاه باشد.
11- مطالعه كتاب‌هاي تعليم و تربيت اسلامي را كه استادان آگاه به تعليم و تربيت دنياي امروز نوشته‌اند جزو برنامه كار خود قرار بدهد.