ادعای تازه وال استریت ژورنال
ایران در نقطه بازدارنگی فعال قرار دارد
احسان پناه‌بر| وال استریت ژورنال روز جمعه در گزارشی اختصاصی به قلم لارنس نورمن مدعی شد جامعه اطلاعاتی ایالات‌متحده بر این باور است ایران در حال حاضر در موقعیت بهتری برای پیشبرد برنامه هسته‌ای و گذر از آستانه گریز هسته‌ای قرار دارد. اما تاکنون هیچ گامی در این راستا بر نداشته است. این روزنامه به نقل از یک مقام امریکایی که نامش فاش نشده، مدعی است در نتیجه ارزیابی جامعه اطلاعاتی امریکا، واشنگتن به این نتیجه رسیده تهران هیچ برنامه‌ای برای ازسرگیری برنامه هسته‌ای خود در جهت گذر از آستانه گریز هسته‌ای ندارد. توافق هسته‌ای ایران، برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، در سال 2015 به تصویب رسید و یک سال بعد اجرا شد. این امر به اعمال محدودیت‌هایی بر برنامه هسته‌ای ایران منجر شد. با این حال، ایالات‌متحده به‌طور یکجانبه در سال 2018 از این معاهده خارج شد و تلاش‌ها برای احیای آن تاکنون ناموفق بوده است.
لارنس نورمن در این گزارش مدعی است تغییر دیدگاه واشنگتن در مورد تلاش‌های اتمی ایران در زمان حساسی اتفاق می‌افتد، زیرا ایران سوخت هسته‌ای غنی‌شده کافی برای گذر از آستانه گریز هسته‌ای تولید کرده است. یک مقام امریکایی نیز ادعا کرد جامعه اطلاعاتی ایالات‌متحده همچنان معتقد است که ایران در حال حاضر بر هدف گذر از آستانه گریز هسته‌ای متمرکز نیست. او همچنین مدعی شد شواهدی وجود ندارد ایران در‌نظر داشته باشد برنامه گذر از آستانه گریز هسته‌ای را ازسر بگیرد، برنامه‌ای که اطلاعات امریکا می‌گوید اساسا در سال 2003 تعلیق شده است، اما گزارش ماه جولاي مدیر اطلاعات ملی به کنگره مدعی شد ایران قصد دارد این برنامه را ازسر بگیرد. این گزارش آنچه برای سال‌ها یک ادعای استاندارد اطلاعاتی ایالات‌متحده بوده، حذف کرده است: اینکه ایران در حال حاضر فعالیت‌های حیاتی توسعه برنامه هسته‌ای خود را برای گذر از آستانه گریز هسته‌ای قابل آزمایش پی نگرفته است.
تنش‌ها در خاورمیانه از زمانی که ایران بر پاسخ به اسرايیل به واسطه ترور شهید اسماعیل هنیه تاکید کرد، بالا گرفته. بایدن بارها مدعی شده که ایالات‌متحده هرگز اجازه نخواهد داد ایران از آستانه گریز هسته‌ای گذر کند و مدعی شده است در صورتی که واشنگتن تشخیص دهد تهران تلاش‌های فشرده‌ای برای این هدف انجام داده است، احتمال اقدام نظامی را افزایش می‌دهد. ایران همواره اذعان کرده است برنامه هسته‌ای‌اش صرفا برای مقاصد غیرنظامی و بشردوستانه است. جمهوری‌خواهان بارها به دولت بایدن حمله کرده و مدعی شدند که دولت بایدن به اندازه کافی برای تقویت و اجرای تحریم‌های اقتصادی علیه تهران اقدام نکرده است. اما مقامات دولت بایدن این ادعا را مطرح می‌کنند که تصمیم دونالد ترامپ، ريیس‌جمهور سابق امریکا برای خروج از توافق هسته‌ای 2015 به ایران این امکان را داده است که به برنامه هسته‌ای خود سرعت ببخشد. ایران به دلیل اینکه حقوق خود در برجام را پایمال شده می‌بیند، تلاش‌های یکجانبه‌نگرانه امریکا و اروپا برای احیای این توافق هسته‌ای را رد کرده است. در واقع، ایران به دنبال تضمین و عدم سنگ‌اندازی غرب در برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز خود است. این در‌حالی است که طبق ادعای گزارشات رسانه‌ها، مقامات امریکایی همچنان با تهران در ارتباط هستند. کارشناسان می‌گویند که محرک تغییر در ارزیابی اطلاعاتی جدید، کار تحقیقاتی علمی و مهندسی است که ایران در یک سال گذشته انجام داده است. این مقام امریکایی در گفت‌وگو با وال استریت ژورنال مدعی شد تحقیقاتی که ایران انجام می‌دهد، می‌تواند شکاف دانشی که تهران در تسلط بر توانایی برای گذر از آستانه گریز هسته‌ای با آن مواجه است را کاهش دهد، اگرچه اطلاعات امریکا معتقد است که این تحقیقات زمان موردنیاز کشور برای هدف گذر از آستانه گریز هسته‌ای را کوتاه نمی‌کند.
این مقام امریکایی همچنین این ادعا را مطرح کرد که ممکن است در گذشته برخی از این اقدامات نشانه‌ای از پیگیری تهران برای توسعه برنامه هسته‌ای‌اش تلقی می‌شد. با این حال، آژانس‌های اطلاعاتی ایالات‌متحده در حال بررسی مجدد معیارهای خود برای ارزیابی فعالیت‌های هسته‌ای ایران است. سخنگوی دفتر مدیر اطلاعات ملی ایالات‌متحده نیز تاکید کرد ایران برنامه فعالی برای گذر از آستانه گریز هسته‌ای ندارد. مقامات امریکایی هیچ جزيیاتی در مورد ماهیت کاری که گمان می‌رود ایران انجام می‌دهد، ارائه نکردند. با این حال، در ماه‌های اخیر، به گفته افراد مطلع در این زمینه، ادعاهایی در میان مقامات اسرايیلی و امریکایی در مورد تحقیقات مرتبط با توسعه برنامه هسته‌ای ایران برای گذر از آستانه گریز هسته‌ای، از جمله مدل‌سازی کامپیوتری و متالورژی مطرح بوده است.
وال استریت ژورنال در این گزارش اختصاصی مدعی شد ایران بر تولید اورانیوم با درجه گذر از آستانه گریز هسته‌ای تسلط پیدا کرده و گام بعدی تهران ازسرگیری فعالیت‌های بیشتر برای کوتاه کردن زمان مورد نیاز برای این هدف است که تنها به اتخاذ یک تصمیم سیاسی نیاز دارد. پس از خروج امریکا از برجام که بیشتر تحریم‌های بین‌المللی علیه تهران را در ازای محدودیت‌های سخت در برنامه هسته‌ای ایران ملغی می‌کرد، ایران نیز در اقدامی متناسب، برنامه غنی‌سازی اورانیوم خود را گسترش داد. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا ماه گذشته ادعا کرد احتمالا یک یا دو هفته طول می‌کشد تا ایران اورانیوم غنی شده با درجه گذر از آستانه گریز هسته‌ای تولید کند. کارشناسان نیز مدعی هستند ایران در حال حاضر به اندازه کافی اورانیوم غنی شده با درجه‌های مختلف دارد تا بتواند در عرض شش ماه از آستانه گریز هسته‌ای گذر کند.
به ادعای وال استریت ژورنال، ایران همچنین دارای برنامه موشکی پیشرفته‌ای است که می‌تواند توان نظامی ایران را بسیار افزایش دهد. آندریا استریکر، پژوهشگر اندیشکده مستقر در واشنگتن، بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها نیز در گفت‌وگو با وال استریت ژورنال مدعی شد کار مرتبط با توسعه برنامه موشکی ایران نشان‌دهنده آن است ایران اقدامات بسیار پیشرفته‌ای در زمینه‌های توسعه این برنامه دارد. سخنگوی دفتر مدیر اطلاعات ملی امریکا نیز مدعی شد جامعه اطلاعاتی امریکا در موقعیت خوبی برای شناسایی فعالیت فعال ایران برای گذر از آستانه گریز هسته‌ای قرار دارد. اما برخی کارشناسان در این زمینه شک و تردیدهایی را مطرح کرده‌اند. دیوید آلبرایت، بازرس سابق تسلیحات که ریاست موسسه علوم و امنیت بین‌الملل را برعهده دارد، در گفت‌وگو با وال استریت ژورنال مدعی شد گذر از آستانه گریز هسته‌ای از سوی ایران ممکن است کمتر از شش ماه طول بکشد. آلبرایت خواستار اقدامات تندتر واشنگتن علیه دیپلماسی فعال هسته‌ای تهران شد.