برنامه هستهای ایران و رمزگشایی از گزارش جامعه اطلاعاتی امریکا
جامعه اطلاعاتی امریکا اخیرا با انتشار گزارشی مدعی شد ایران در حال حاضر در موقعیت بهتری برای پیشبرد برنامه هستهای و گذر از آستانه گریز هستهای قرار دارد. اما تاکنون هیچ گامی در این راستا بر نداشته است. پیشتر خبرگزاری آکسیوس ادعا کرد، ایالاتمتحده و اسرايیل بهار گذشته اطلاعاتی را جمعآوری کردند که نشان میداد دانشمندان ایرانی در تلاش برای پیشرفت برنامه هستهای ایران هستند. به ادعای این خبرگزاری مدلسازی رایانهای و آزمایشهای متالورژی میتواند پیشرفت برنامه هستهای ایران را تسریع کند. همزمان یک گروه مشورتی استراتژیک ایالاتمتحده و اسرايیل در ماه جولاي در واشنگتن گرد هم آمدند تا اطلاعات تازه در ارتباط با برنامه هستهای ایران را بررسی و در این باره استراتژی تعریف کنند و این درحالی است که گزارش شده دو بازیگر از اعضای آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز برای رایزنی در این باره دعوت کردند. حال آنگونه که نشنال سکیوریتی ژورنال مدعی است، راهحل اصلی واشنگتن این بود که تهران درباره برنامه هستهایاش شفافسازی کند. این خواسته از طریق کانالهای دیپلماتیک برای مقامهای ایرانی ارسال شد. با این همه این نشریه اعلام کرده که تهران این ادعا را رد کرده و ایالاتمتحده نیز ارزیابی دادههای ادعایی را کنار گذاشته است. نشریه نشنال سکیوریتی ژورنال در ادامه مدعی است: با توجه به تمرکز قدرتهای جهانی بر بحرانهای منطقهای متعدد، تهران نهتنها ممکن است پیشرفت برنامه هستهایاش را تسریع کند، این احتمال (ادعایی) وجود دارد تا از آستانه گریز هستهای عبور کرده و در نقطه بازدارندگی فعال قرار بگیرد. به ادعای این نشریه ایران با افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده تنها هفت روز زمان نیاز دارد تا از آستانه گریز هستهای عبور کند. به ادعای نشنال سکیوریتی ژورنال، ایران میتواند مواد کافی برای حداکثر 13 سلاح هستهای در چهار ماه را تولید کند. تهران هزاران دستگاه سانتریفیوژ غنیسازی اورانیوم پیشرفته دارد که در حداقل سه سایت میچرخند و ممکن است مقادیر ناگفتهای را در تاسیسات خود، از جمله در تاسیسات هستهای جدید که در اعماق کوه قرار دارند، ذخیره کند. به ادعای دیوید آلبرایت، کارشناس هستهای، ایران این توان و قدرت را دارد تا برنامه هستهایاش را بدون انجام آزمایشی در مقیاس وسیع اجرایی کرده و همزمان سوخت را در درجه بالایی تولید کند. در همین راستا ایالاتمتحده و اسرايیل زمانبندی زمان (ادعایی) گریز هستهای ایران را کمتر از یک سال تخمین زدهاند. با این حال، کارشناسان مستقل غیردولتی مانند آلبرایت مدعیاند که جدول زمانی ممکن است کمتر از شش ماه باشد. این نشریه در ادامه گزارش ادعاییاش آورده، زمانی که تهران اورانیوم را با درجه بالا غنیسازی کرد توانایی بازیگران غربی را برای مهار تواناییهایش مهار نمود. به ادعای ناظران ایران امروز به یک آزمایش نمایشی برای ایجاد بازدارندگی هستهای نیاز دارد، نه ایجاد سپر حفاظتی در اطراف سایتهای اتمی و داراییهای نظامی خود در سراسر خاورمیانه. به ادعای نشریه نشنال سکیوریتی ژورنال، گزارش جامعه اطلاعاتی امریکا که دراختیار کنگره قرار گرفته نگرانیها در باب برنامه هستهای ایران را افزایش داده است. علیاکبر صالحی، ريیس سابق سازمان انرژی اتمی ایران، در ماه فوریه اعلام کرد که ایران «علم و فناوری هستهای» لازم را به دست آورده و همه آنچه برای بازدارندگی هستهای بدان نیاز دارد را در اختیار دارد.
در گزارش جامعه اطلاعاتی امریکا آمده که ایران خواهان گریز هستهای نیست. این دادههای (ادعایی) درحالی رسانهای شده که آژانس بینالمللی انرژی اتمی مدعی است که ایران غنیسازی اورانیوم خود را به 90درصد رسانده است، آنهم در شرایطی که هماهنگی میان تهران و نهاد ناظر اتمی به واسطه رویکرد سیاسی این نهاد کاهش داشته است. ایران از همکاری کامل با آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مورد برنامه هستهایاش خودداری میکند. با وجود این، آژانس بینالمللی انرژی اتمی ادعا کرده که ایران فعالیتهای اعلامنشدهاش را در دو سایت انجام میدهد. به ادعای ناظران این دادههای ادعایی درحالی رسانهای شده که تنشها در خاورمیانه به واسطه ترور اسماعیل هنیه در خاک ایران بالا گرفته است. بایدن بارها مدعی شده که ایالاتمتحده هرگز اجازه نخواهد داد تا ایران از آستانه گریز هستهای عبور کند. این درحالی است که ایران بارها تاکید کرده برنامه هستهایاش صرفا برای مقاصد غیرنظامی و بشردوستانه است. با این همه جمهوریخواهان دولت بایدن را برای تحت فشار قرار دادن تهران هدف قرار داده و خواهان اعمال تحریمهای پیچیدهتر علیه ایران هستند. کارشناسان مدعیاند که محرک اصلی در ارزیابی اطلاعاتی جدید، کار تحقیقاتی علمی و مهندسی است که ایران در یک سال گذشته انجام داده است. یک مقام امریکایی در گفتوگو با وال استریت ژورنال مدعی شد تحقیقاتی که ایران انجام میدهد، میتواند شکافی که تهران در تسلط بر توانایی جهت گذر از آستانه گریز هستهای با آن مواجه است را کاهش بدهد، اگرچه جامعه اطلاعاتی امریکا مدعی است که این تحقیقات زمان موردنیاز برای هدف گذر از آستانه گریز هستهای را کوتاه نمیکند.
همچنین این ادعا مطرح است که ممکن است در گذشته برخی از این اقدامات نشانهای از پیگیری تهران برای توسعه برنامه هستهایاش تلقی میشد. با این حال، آژانسهای اطلاعاتی ایالاتمتحده در حال بررسی دوباره معیارهای خود برای ارزیابی فعالیتهای هستهای ایران هستند.