خراسان و مسووليت رييسجمهور
غلامحیدر ابراهيمباي سلامي
شناخت ايران با خراسان آغاز ميشود و در واقع خراسان مظهر هويت و تمدن ايران و سرچشمه زبان پارسي به عنوان باشكوهترين ميراث فرهنگي بشريت است.
بخشهايي از خراسان بزرگ در جغرافياي سياسي كشور ايران در سه استان خراسان رضوي، خراسان شمالي و خراسان جنوبی واقع شده است و عمده بخشهاي ديگر آن در سمت شرق و شمال در بيشتر مناطق كشورهاي افغانستان، تاجيكستان، ازبكستان قرقيزستان، تركمنستان و ديگر كشورهاي آسياي ميانه را دربر ميگيرد.دامنه و قلمروی فرهنگي خراسان از پكن وخانبالغ وكاشغر در چين، دهلي و حيدرآباد در هندوستان تا انتهاي بالكان، بوسني و كرواسي در اروپا را در بر ميگيرد و هنوز آثار فرهنگي فاخر خراسان در فرهنگ و هنر اين سرزمينها هويت، المانها و عناصر متعالي خود را نمايان ميسازند.
جايگاه استان خراسان رضوي در كشور ايران ويژه است زيرا وجود بارگاه منور امام رضا(ع) آن پيشواي مهرباني و سلطان خراسان كه همواره مورد وثوق عامه مردم و به ويژه محور رضايت فريقين شيعه و سني بوده است.
علاوه بر آن به دليل تمدن و فرهنگ اصيل ايراني، ارزشهاي دهقاني خراساني، وجود فردوسي بزرگ و كتاب شاهنامه كه در تجليل از خرد گرد آمده خراسان خاستگاه فرهنگ ايران و منشأ زبان پارسي است. آثار كم نظير بزرگاني چون خيام، عطار، غزالي، مجد خوافي و جامي در اين خطه و تجلي آنها در زبان و ادبيات خواجوي كرماني، سعدي و حافظ شيرازي، شمس تبريزي، مولوي بلخي، نظامي گنجوي و ديگر مفاخر ادبيات قديم و جديد هسته اصلي ايران فرهنگي و هويت ملي ايرانيان را سامان داده است و امروز بخش بزرگي از جمعيت جهان به زبان پارسي و متعاليترين مفاهيم انساني سخن ميگويند و با آن ادبيات غني وجوه مختلف زندگي خود را سامان ميدهند.
طرح اين مهم از اين روي در اولويت قرار گرفته است كه متاسفانه تبليغ رويكردهاي عاميانه ايدئولوژيك و تبليغ و ترويج مباحث سطحي، خرافهها، مداحيها و اشعار كممايه بيش از هر زمان ديگري فرهنگ ايران و ژنوم فرهنگي خراسان و حتي ادبيات و زبان فارسي را به محاق برده است. در ادبيات جديد ايران نقش عناصر اصلي فرهنگ و هنر ايراني و اهتمام براي حفاظت و تقويت آن در فرآيند جهاني شدن كمرنگ شده است. با نگاهي به آنچه در رسانههاي گروهي به ويژه رسانه ملي منتشر ميشود و با تحليل محتواي كتابهاي آموزشي در مدارس و كتابها، همايشها و مقالات علمي و پژوهشي دانشگاهها و آنچه در نشريات و مطبوعات در عرصه عمومي پراكنده ميشود اهميت طرح و تعريف اين مساله به روشني آشكار ميشود.
از آنجا كه رييسجمهور با رأي مستقيم مردم انتخاب شده و دولت را به عنوان نهادي تشكيل ميدهد كه بر منابع مادي و انساني جامعه مسلط است مسووليت حفظ و تعالي فرهنگ علاوه بر ديگر امور از وظايف اصلي ايشان است و اين امر ميتواند با تحول جدي در سياستها و عملكرد وزارتخانههاي فرهنگي اعم از آموزش عالي، آموزش و پرورش، ارشاد و ميراث فرهنگي و دقت در سياستگذاريها، مديريت و تصدي مراكز فرهنگي و فرهنگستانهاي علوم و ادبيات كه چنين اموري در آنها نهادينه شده و سازمان يافته مورد ملاحظه قرار بگيرد.
خراسان در دوره مدرن و ظهور صنعت جديد به ويژه بعد از جدايي هرات و مرو از ايران و قطع پيوند ديگر ريشهها و آبشخورهاي فرهنگي آن همچون سمرقند، بخارا و خجند خصوصا با تشكيل اتحاد جماهير شوروي و اضمحلال مبادلات تجاري جاده ابريشم در بنبستي تاريخي قرار گرفت و محورهاي اصلي آن در ابعاد فرهنگي، سياسي، اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي خدشهدار و آسيبپذير شده است كه در همين نشريه به تحليل هريك از آنها خواهيم پرداخت. جامعه شناس