حشمت‌الله فلاحت‌پيشه در گفت‌وگو با «اعتماد» ابعاد گوناگون سفر پزشكيان به نيويورك را تحليل مي‌كند
تنش‌زدايي در امريكا؟
آنچه ايران و امريكا نياز دارند، فعال كردن ميز عمان است
مهدي بيك‌اوغلي
امروز رييس‌جمهور، براي حضور در مجمع عمومي سازمان ملل راهي نيويورك مي‌شود تا مهم‌ترين قطعه از پازل ديپلماسي دولت چهاردهم با سفر به ينگه دنيا شكل گيرد. پزشكيان در اين سفر علاوه بر شركت و سخنراني در مجمع عمومي سازمان ملل، در نشست سران ميثاق آينده نيز سخنراني خواهد كرد. همچنين ديدارهايي با تعدادي از سران كشورهاي شركت‌كننده در هفتاد و نهمين نشست مجمع عمومي خواهد داشت. رييس‌جمهور نشست‌هايي نيز با گروه‌ها و افراد مرجع سياسي، اجتماعي، مذهبي و رسانه‌اي در امريكا خواهد داشت و ضمن تشريح مواضع كشورمان، به سوالات آنان پاسخ خواهد داد. با توجه به رويكرد آوانگارد پزشكيان در مواجهه با رخدادهاي گوناگون، تحليلگران، سفر پزشكيان به نيويورك را سفري متفاوت با روساي جمهور قبلي پيش‌بيني مي‌كنند. مهم‌ترين پلن در دستور كار رييس‌جمهور در سفر به نيويورك، ارسال پيام تنش‌زدايي ايران به فضاي بين‌المللي است. رويكردي كه بدون ترديد نتانياهو و تندروهاي اسراييلي را در موضع ضعف قرار داده و فضا را به نفع رويكردهاي ضد خشونت در منطقه تغيير خواهد داد. حشمت‌الله فلاحت‌پيشه، تحليلگر مسائل سياسي و نماينده اسبق مجلس در گفت‌وگو با «اعتماد» درباره ابعاد پنهان سفر رييس‌جمهور به نيويورك صحبت كرده و با تاكيد بر اين واقعيت كه يكي از دلايل اصلي راي مردم به پزشكيان وعده‌هاي او، وعده تنش‌زدايي و بهبود رابطه با جهانيان بود از او مي‌خواهد كه ايده تنش‌زدايي را از سفر به نيويورك آغاز كند. اين تحليلگر مسائل بين‌الملل در عين حال معتقد است كه ايران و امريكا بايد گفت‌وگوهاي خود را نه در بستر رسانه‌اي و از طريق پيغام و پسغام، بلكه پشت درب‌هاي بسته و در مذاكرات عمان دنبال كنند. فلاحت‌پيشه معتقد است، هر اندازه ديدگاه‌هاي ايران و غرب (امريكا و اروپا) در خصوص تنش‌زدايي به هم نزديك‌تر شود، نتانياهو و راديكال‌هاي اسراييلي، كمتر فرصت عرض اندام و جنايت خواهند داشت.
رييس‌جمهور امروز راهي نيويورك مي‌شود تا در مجمع عمومي سران ملل متحد حاضر شود. اين سفر را در چه مختصاتي از رويكرد ديپلماسي ايران مي‌دانيد؟
تجربه نشان داده است، سفرهاي روساي جمهور ايران به نيويورك، كمتر مبتني بر يك پلن ارتباطي و محتوايي قابل توجه صورت گرفته و اغلب اين سفرها به صورت كليشه‌اي بوده‌اند. نبايد فراموش كرد كه ما در عصر اطلاعات به سر مي‌بريم و مقامات سياسي در جهان از مواضع هم كاملا مطلع هستند. به صورت كلي در جهان امروز سخنراني‌ها حاوي نكات جديدي براي جهانيان نيست. بايد بپذيريم ايران يكي از معدود كشورهاي جهان است كه با تنش‌هاي بسياري مواجه است.برخي از اين تنش‌ها اساسا ارتباطي با منافع ملي كشور هم نداشته و تحميل شده‌اند. در طول 11ماه گذشته ايران در شرايط دشواري از منظر بين‌المللي قرار گرفته و نتانياهو گام به گام تلاش مي‌كند تنش‌ها را به ايران نزديك‌تر سازد.در چنين شرايطي بسيار مهم است كه رييس‌جمهور و تيم همراه ايشان با يك پنل و بسته تنش‌زدايي راهي نيويورك شوند. اين بسته تنش‌زدايي يكي از اصلي‌ترين دلايلي است كه مردم در ايام انتخابات رياست جمهوري به مسعود پزشكيان راي داده و او را در مواجهه با رقبا در راس هرم اجرايي كشور نشاندند.اميدواريم اين سفر چيزي فراتر از سفر روساي جمهور سابق براي ايران داشته باشد.
اگر از شما مي‌خواستند اين پلن تنش‌زدايي را براي رييس‌جمهور طراحي كنيد به چه مواردي تاكيد داشتيد؟
لازمه اين پلن، گرفتن اختيار براي كاهش تنش‌هاست. ريشه بخش عمده‌اي از تنش‌هاي ايران به ابرتنش ايران با امريكا باز مي‌گردد. مثلا شنيده مي‌شود تلاش‌هاي بي‌فايده‌اي صورت مي‌گيرد تا با برخي مقامات اروپايي ديدار انجام شود. تجربه خروج ترامپ از برجام نشان داد كه اروپا در صورت مخالفت امريكا، جايگاهي در عرصه سياسي دنياي امروز ندارد. اروپا پس از سال 97 و به‌رغم همه ادعاها نتوانست آب باريكه اينتكس را فعال كند تا ايران را به برجام دلخوش نگه دارد! در چنين شرايطي معتقدم تا زماني كه ايران و امريكا برنامه‌اي عملي براي پايان دادن به تنش‌هاي خود نداشته باشند، حضور هيات‌هاي نمايندگي ايران در نيويورك، دستاوردهاي مورد نظر مسوولان و مردم را نخواهد داشت.
مسعود پزشكيان اتفاقا طي هفته گذشته در نخستين نشست مطبوعاتي خود اظهاراتي درباره مناسبات ارتباطي با امريكا داشتند كه باعث به وجود آمدن انتقادات بسياري از سوي طيف‌هاي راديكال كشور شد. يكي از بخش‌هاي مهم اين اظهارات، محتمل دانستن بحث گفت‌وگو و رابطه با امريكا بود. فكر نمي‌كنيد اين اظهارات نشان‌دهنده رويكرد تنش‌زدايي در تفكرات رييس دولت چهاردهم است؟
فكر مي‌كنم، اظهارات اخير رييس‌جمهور درباره رابطه محتمل با امريكا يا طرح بحث برادري، ذيل يك برنامه تنش‌زدايي نبود. اساسا شايد كاربردي هم نباشد. معتقدم آنچه ايران و امريكا نياز دارند، فعال كردن ميز عمان است. به حدي ديوار بي‌اعتمادي بين طرفين شكل گرفته كه هر بحثي از سوي طرفين وقتي وارد بحث‌هاي رسانه‌اي و عمومي مي‌شود، منتج به نتيجه نخواهد بود. اما واقعيت آن است كه تنش‌هايي در منطقه در حال شكل‌گيري است كه اگر ايران و امريكا مانع و خاكريزي در برابر آن ايجاد نكنند، ويراني‌هاي بسياري در منطقه شكل مي‌گيرد.معتقدم در عرصه عمومي هيچ امكاني براي مذاكرات ايران و امريكا وجود ندارد و دو طرف بايد پشت درهاي بسته و دور از چشم‌هاي نامحرم با هم گفت‌وگو كنند.
چقدر مسائل منطقه‌اي در جريان سفر بايد در دستور كار هيات ايراني قرار داشته باشد؟
من در ايام انتخابات 30سخنراني در 29شهر ايران انجام دادم، بدون اينكه اساسا به ستاد ايشان رفته باشم. بدون اينكه در جشن‌هاي بعدي ستاد ايشان شركت كرده يا توقع پستي از ايشان داشته باشم. من پاي وعده‌ها و دكترين ايشان ماندم و اين گفتمان را بدل به سخنراني كرده و براي ايشان راي گرفتم. ايشان 3وعده بنيادين داشتند؛ نخست حل مشكلات اقتصادي و معيشتي، دوم، تحقق حقوق اساسي ملت و اصلاحات آزادي، مدني و... و سومين وعده كه شايد مهم‌ترين وعده باشد، تنش‌زدايي با جهان است. به نظرم پزشكيان با ادبيات جبهه پايداري نمي‌تواند تنش‌زدايي كند. اصرار ايراني‌ها به تنش با امريكا، به نفع اسراييل تمام شده است. تداوم تنش ايران با امريكا، تندروهاي اسراييلي را تقويت كرده است. اسراييلي‌ها اين بهانه‌ها را بزرگ مي‌كنند و از طريق پروپاگاندا جلوي تنش‌زدايي را مي‌گيرند. اسراييلي‌ها وحشتناك‌ترين جنايت‌ها را در سايه شكاف‌هاي منطقه‌اي انجام مي‌دهند و از تبعات آن مي‌گريزند.
ايران و امريكا چه دستور كار مشتركي مي‌توانند در گفت‌وگوهاي فيمابين دنبال كنند؟
ايران و امريكا در يك موضوع به هم نزديك هستند. هر دو مخالف تنش هستند. در اين موضوع حتي روسيه فاصله دور‌تري از ايران در مقايسه با امريكا دارد. اميدوارم آقاي پزشكيان با دستور كار مشخص براي تنش‌زدايي راهي نيويورك شود. ديگر نبايد رخدادهاي سال‌هاي قبل رخ دهد و رييس‌جمهور ايران در پيچ وخم راهرو ها پنهان شود تا رييس‌جمهور امريكا را نبيند. اين رويكردها باعث مي‌شود تا اسراييلي‌ها جنايات منطقه‌اي خود را افزايش دهند، بدون اينكه مانعي جدي در برابر آنها وجود داشته باشد. رييس‌جمهور ايران با سر دادن نداي تنش‌زدايي، جهانيان را متوجه جنايات آينده صهيونيست ها كرده تا براي پايان دادن به تنش‌ها كمك كند.