گروه سياسي
بسياري از تحليلگران معتقدند كه ايده وفاق مسعود پزشكيان كه در سطح داخلي ذيل عنوان آشتي ملي و پايان دادن به دعواها، مجال ظهور پيدا كرده مانند سكه‌اي است كه روي ديگر آن را تنش‌زدايي در خارج مي‌توان تعبير كرد. همزمان با سفر رييس‌جمهور به نيويورك براي سخنراني در مجمع عمومي سازمان ملل، فعالان سياسي و كارشناسان تلاش مي‌كنند مكانيسم تنش‌زدايي و ارايه يك ديپلماسي پويا را نظيرسازي كنند. اسماعيل گرامي‌مقدم و مرتضي الويري دو تن از فعالان سياسي اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با «اعتماد» تلاش كرده‌اند تحليلي از مهم‌ترين ابعاد سفر رييس‌جمهور به نيويورك ارايه كنند. گرامي‌مقدم در گفت‌وگو با «اعتماد» ضمن اشاره به اهميت سفر رييس‌جمهور به نيويورك مهم‌ترين هنر پزشكيان را تبديل تهديدها به فرصت‌ها ارزيابي مي‌كند. به اعتقاد گرامي‌مقدم در قانون اساسي و عرف جامعه ايراني، ارتباط با تمامي كشورهاي جهان به جز اسراييل بلامانع است و ايران مي‌تواند زمينه بهبود روابط با اين كشورها را فراهم سازد. اين فعال سياسي تحقق وعده‌هاي پزشكيان در حوزه‌هاي اقتصادي و معيشتي را در گرو بهبود روابط با كشورهاي غربي از جمله امريكا ارزيابي مي‌كند. به اعتقاد اين فعال سياسي، رهاورد سفر پزشكيان مي‌تواند تاسيس كنسولگري امريكا در ايران به عنوان پايلوت باشد تا پس از مدتي مزايا و معايب آن از منظر تخصصي بررسي شود و سپس براي تصميمات بعدي برنامه‌ريزي صورت گيرد. الويري هم با تاكيد بر اينكه تحقق وفاق در داخل كشور در گرو تنش‌زدايي و توسعه روابط با كشورهاي ديگر است از دولت مي‌خواهد كه راهي براي پايان يافتن تحريم‌هاي اقتصادي فراهم سازد.
رابطه كنسولي با امريكا به صورت پايلوت ممكن است
گرامي‌مقدم با اشاره به ويژگي‌هاي سفر رييس‌جمهور به نيويورك مي‌گويد: «مهم‌ترين دستور كار رييس‌جمهور پس از حضور در نيويورك و سخنراني در مجمع عمومي سازمان ملل، مساله تنظيم مناسبات ايران با ساير كشورهاي جهان به ويژه رابطه با كشورهايي است كه ايران در مواجهه با آنها با چالش‌هايي روبه‌روست. در واقع هنر آقاي رييس‌جمهور و تيم همراه ايشان، مي‌بايست تبديل تهديدها و چالش‌ها به فرصت و بهبود روابط باشد.» او ادامه مي‌دهد: «روشن است كه محوري‌ترين شاخصه و ويژگي اين دولت، طرح ايده وفاق ملي است. دولت براي تحقق وفاق، هزينه‌هاي بسياري را پرداخته و انتقادات بسياري را متحمل شده است. چندين وزارتخانه كليدي به رقبا و حتي مخالفان دولت، واگذار شد تا طرحي از وفاق در افكار عمومي و فعالان سياسي شكل بگيرد. رييس‌جمهور منتخب اين هزينه‌ها را پرداخت تا قدمي براي پايان دادن به تنازعات بيهوده و حاشيه‌ها و دعواها برداشته شود. رييس‌جمهور به اين دليل با گشاده‌دستي و سخاوتمندي بخشي از كابينه و ساختارهاي قدرت و نفوذ خود را به مخالفان و رقبا واگذار كرده تا زمينه براي آشتي ملي فراهم شود. اين رويكرد اما يك روي سكه است؛ روي دوم سكه وفاق، تنش‌زدايي و بهبود مناسبات ارتباطي با جهان پيراموني است. اميد ملت و نگاه ملت به گشايش‌هاي محتملي است كه ممكن است از دل اين سفر متوجه ايران شود. تنش‌زدايي و شكل‌دهي به وفاق در خارج از مرزها از اين نظر واجد اهميت است كه بسياري از مسائل و معضلات داخلي ايران به ويژه در حوزه مسائل داخلي به نحوه مناسبات ايران با ساير كشورهاي جهان دارد.»
گرامي‌مقدم با تاكيد بر اينكه براساس قانون، ايران هرگز با رژيم كودك‌كش و جنايتكار صهيونيستي ارتباطي برقرار نمي‌كند، اما براي ايجاد ارتباط با ساير كشورها منع قانوني وجود ندارد. نبايد كشور را از منافعي كه از طريق رابطه با كشورهاي ديگر مي‌تواند برداشت كند، محروم كرد. اقتصاد هر كشوري وابستگي مستقيم به صادرات و واردات دارد. اين تجارت جهت‌گيري سياست‌هاي خارجي كشورها را ترسيم مي‌كند. ايران اگر بتواند از طريق صادراتي كه انجام مي‌دهد، ارز وارد كشور كند، قدم‌هاي بلندي براي مهار تورم و نوسانات ارزي برداشته است. مسوولان به جاي اينكه قيمت كالاهاي مختلف ازجمله بنزين را بالا ببرند بايد زمينه مهار تورم در داخل را فراهم كند. اين موضوع زماني محقق مي‌شود كه ارز ناشي از فروش محصولات صادراتي‌اش را به كشور باز گرداند. براي اين منظور ايران بايد با همه كشورهاي جهان ارتباط معقول داشته باشد.
اين فعال سياسي يادآور مي‌شود: «يارگيري و همراه پيدا كردن و شريك داشتن، وزن كشورهاي مختلف را در نظام بين‌الملل ارتقا مي‌دهد. وقتي كشوري شركاي قوي و قدرتمندي دارد و با آنها روابط مناسبي برقرار كرده باشد، مي‌تواند دستاوردهاي اقتصادي، راهبردي، ارتباطي و... بيشتري كسب كند. از سوي ديگر وقتي بتواند با كشورهاي همسايه‌اش به وفاق رسيده و دستور كار مشخصي را تعريف كند، حتما ظرفيت‌هاي بيشتري برداشت مي‌كند. ايران با يك چنين ديدگاهي و با استفاده از ديپلماسي پويا و آوانگارد از دل سفر به نيويورك بايد ايده تنش‌زدايي را ترويج كرده و اين پالس را به جهانيان ارسال كند كه به دنبال تنش‌زدايي است. دولت چهاردهم بايد با اصلاح روابط ايران با برخي كشورها تابوهاي قبلي را پشت‌سر بگذارد تا منافع ملي ايرانيان در عالي‌ترين سطح محقق شوند.»
او در تشريح شاخص‌هاي توسعه روابط با جهان مي‌گويد: «در اين ميان دولت بايد ديپلماسي عزت، مصلحت و حكمت را مدنظر قرار دهد و مبتني بر آن بر رهنمودهاي رهبر انقلاب و برنامه‌هاي بالادستي روابط خود را با كشورهاي مختلف جهان ارتقا دهد. مردمي كه به پزشكيان و گفتمان او راي داده‌اند از دل سفر او به نيويورك به دنبال بهبود روابط با جهان و گشايش‌هاي اقتصادي هستند. امروز وضعيت معيشتي دهك‌هاي محروم و متوسط بحراني شده و دولت از طريق ديپلماسي فعال بايد تلاش كند معيشت شهروندان را ارتقا دهد. زنجيره ارزشي ديپلماسي ايران نهايتا بايد وضعيت شاخص‌هاي اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي كشور را بهبود بخشد.»
او مي‌گويد: «اميدوارم به سمت و سويي برويم كه ايران از قبل اين ارتباطات به قدرت و شوكت خود بيفزايد. اميدوارم با كشوري مانند امريكا حداقل در سطح كنسولگري بتوانيم روابط تازه‌اي را تعريف كنيم. اين گشايش را به عنوان يك نمونه و آزمون مي‌توان كليد زد و بعد ارزيابي جامعي درباره سودمند بودن يا خسارت‌بار بودن آن صورت داد. نهايتا ايران بايد تلاش كند وزن خود را در مواجهه با دشمن اصلي و جنايتكار خود افزايش دهد. تجربه ثابت كرده هر زمان اكثريت ايرانيان پشت دولت خود ايستاده و انسجام اجتماعي و مشاركت عمومي حاصل شده، چشم طمع دشمنان نيز از منافع ايران باز خواهد ماند.»
مرتضي الويري: وفاق در داخل در گرو تنش‌زدايي است
رييس سابق شوراي عالي استان‌ها چهره ديگري است كه از رييس‌جمهور مي‌خواهد ايده تنش‌زدايي خود را كه در ايام انتخابات تاكيد ويژه‌اي روي آن داشته در سفر به نيويورك و ديدار با رهبران ساير كشورها مدنظر قرار دهد.
مرتضي الويري در پاسخ به اين پرسش «اعتماد» كه چه توصيه‌اي به رييس‌جمهور در آستانه سخنراني در مجمع عمومي و ديدار با رهبران ساير كشورها داريد؟ مي‌گويد: «توصيه من به رييس‌جمهور آن است كه وعده‌هاي خود و مطالبات مردم را در اين سفر مدنظر قرار دهد. امروز اقتصاد كشور در گرو حل مشكلات در حوزه سياست خارجي است. هرگونه وفاق ملي در داخل ريشه در بهبود روابط در حوزه سياست خارجي دارد. البته من وفاق ايجاد شده را بيشتر حاكميتي مي‌دانم تا ملي. در خوشبينانه‌ترين حالت 50درصد مردم در انتخابات شركت كرده‌اند، اما اگر همين وفاق 50درصدي هم مدنظر قرار گيرد، دولت بايد رويكرد خود را نسبت به جهان تغيير دهد تا منافع ملي در عالي‌ترين سطح محقق شود.»
اين فعال سياسي با اشاره به اينكه نخستين اولويت دولت بايد رفع تحريم‌ها باشد، يادآور مي‌شود: «تا زماني كه شر تحريم‌هاي بين‌المللي از سر اقتصاد ايران كم نشود، راه هرگونه گشايشي در بخش‌هاي مختلف اقتصادي، اجتماعي، راهبردي، ارتباطي و توسعه‌اي در كشور بسته مي‌ماند. او ادامه مي‌دهد: «دولت بايد با عزت تمام، دست دوستي به جامعه جهاني بدهد تا ايران بتواند از بطن آشتي با مجموعه كشورهاي جهان، دستاورد كسب كند. لازم است راه تنفس و پويايي بيشتر براي كشوري كه در اثر تحريم‌ها، مشكلات زيادي را تجربه مي‌كند، ايجاد شود. اين راه تنفس تازه از مسير تنش‌زدايي محقق مي‌شود.»
الويري در بخش پاياني اظهاراتش مي‌گويد: «به عبارت روشن‌تر براي تحقق وفاق، دولت بايد در حوزه سياست خارجي هم دستاوردهاي مناسبي كسب كند و سياست تنش‌زدايي را اجرايي كند. بدون توجه به وفاق در حوزه سياست خارجي، وفاق و آشتي ملي در داخل معنايي نخواهد داشت، چراكه وعده‌هايي چون گشايش در اقتصاد و اصلاح ناترازي‌ها و مهار تورم محقق نمي‌شود.»