گروه حوادث
۲۸ شهريور ماه امسال ويديويي از ضرب و شتم يك كودك در مركز نگهداري كودكان كار [.....] در ماهدشت البرز در فضاي مجازي منتشر مي‌شود. اين ويديو نشان مي‌دهد يكي از نيروهاي نگهباني اين مركز به سمت كودك حمله كرده و او را مورد ضرب و شتم قرار مي‌دهد.
اين اولين‌بار نيست كه خبر مربوط به آزار و اذيت كودكان در مراكز نگهداري رسانه‌اي مي‌شود. اين كودكان اكثرا تحت عنوان «بي‌سرپرست، بدسرپرست و تك‌سرپرست» به مراكز نگهداري تحت پوشش بهزيستي سپرده مي‌شوند، اما با اين حال برخي مربياني كه در چنين مراكزي فعاليت مي‌كنند خودشان با اين كودكان رفتارهاي درستي ندارند. در نتيجه كودك اگر بدسرپرست، بي‌سرپرست يا تك‌سرپرست باشد با نگهداري در اين مراكز فرقي به حالش نمي‌كند. پس از انتشار فيلم ضرب و شتم كودك كار، سازمان بهزيستي كشور در واكنش به اين موضوع آن را تاييد كرد و با حكم دادستان اين مركز به‌طور موقت بسته و مدير مركز و نگهبان موقتا دستگير شدند. بررسي حوادث اين‌چنيني نشان مي‌دهد كه با بازداشت خاطيان و پلمب مراكز نگهداري ماجرا حل نمي‌شود، بلكه نظارت به موقع و برخورد قاطعانه باعث كاهش چنين مواردي خواهد شد. طبق اطلاعات رسيده به «اعتماد» «مركز نگهداري [.....] در ماهدشت كرج از سال ۱۴۰۰ فعاليت خود را آغاز كرده است و قبلا هم در اين مركز برخي كودكان مورد ضرب و جرح قرار گرفته بودند.» همچنين طبق اين اطلاعات «مركز نگهداري كودكان كار [....] مركزي ميان‌مدت است كه كودكان زير ۱۵ سال تا تعيين تكليف نهايي‌شان در اين مركز نگهداري مي‌شوند. مركز نگهداري شيرين حدود ۸ كودك كار را تحت پوشش داشته كه در گذشته اين تعداد بيشتر بوده است.» بنا بر اطلاعاتي كه به دست «اعتماد» رسيده «روز حادثه، معروف نوجوان ۱۴ ساله قصد داشته به دلايلي كه مشخص نيست از اين مركز فرار كند كه نگهبان متوجه شده و به معروف حمله كرده و او را مورد ضرب و شتم قرار داده است.» سازمان بهزيستي كشور در واكنش به اين خبر طي اطلاعيه‌اي اعلام كرد كه پس از اين اتفاق در يك مركز نگهداري كودكان كار و خيابان، اين مركز تعطيل شده است. او در اطلاعيه خود نوشت: «در پي انتشار ويديويي درباره ضرب و شتم يكي از خدمت‌گيرندگان (كودكان كار و خيابان) در مركز نگهداري «د.ش»، جلسه اضطراري بهزيستي استان البرز متشكل از مديركل، معاون اجتماعي استان، حراست و بازرسي در چهارشنبه ۲۸ شهريورماه تشكيل شد و تيمي از بهزيستي شهرستان كرج براي بررسي اين موضوع به مركز مورد نظر اعزام شدند. ابتدا با كودكان و مربيان حاضر در مركز مصاحبه شد و دوربين‌ها مورد بازبيني قرار گرفت. پس از بررسي دوربين توسط واحد حراست (البته بخشي از فيلم‌هاي مربوطه در دسترس نبوده كه قابليت بازبيني مجدد دارد) و صحبت با پرسنل مركز، مشخص شد كه كودكي به نام «معروف» (تبعه مقيم ايران) روز ۲۱ شهريورماه ساعت ۱۰ صبح، در حالي كه پرسنل مركز در حياط مشغول چيدن سبزي بودند، به دليل باز ماندن درِ كوچك حياط، با برداشتن چاقوي اره‌اي اقدام به فرار كرده است. پس از بازگرداندن اين كودك به مركز، نيروهاي واحد نگهباني براي پس گرفتن چاقو اقدام كرده، اما به دليل فرار مددجو، كودك مورد ضرب و شتم قرار گرفته است. با محرز شدن تخلف صورت گرفته در اين مركز، اقدامات لازم توسط تيم اعزامي براي جابه‌جايي 8 كودك به يك مركز ساماندهي كودكان كار و خيابان انجام و يكي از مربيان بخش دولتي هم براي مراقبت آنها اعزام شد. همچنين با همكاري پليس منطقه و با حكم دادستان، مدير مركز و نگهبان به‌طور موقت دستگير شدند و مركز براي ادامه بررسي‌ها به صورت موقت تعطيل شده است.»
مرداد ماه سال گذشته نيز فيلم ۲۰ دقيقه‌اي از ضرب و شتم معلولان در مركز [....] بوشهر در فضاي مجازي منتشر شد. پس از انتشار اين ويديو «مهرانگيز»، رييس كل دادگستري بوشهر فيلم منتشر شده را مربوط به سال گذشته (۱۴۰۱) دانست و گفت: «فيلم منتشر شده در خصوص ضرب و جرح كودكان معلول در بوشهر مربوط به سال گذشته است و فرد خاطي، همان زمان از مركز اخراج شده است.» در حالي كه در اين ماجراي تلخ تاريخ اهميت چنداني نداشته و موضوع عمل نادرستي است كه در اين مركز صورت گرفته بود. آزار و اذيت معلولان جسمي و ذهني، سالمندان، كودكان و حتي مراكز نشان مي‌دهد نهادهاي متولي به خصوص سازمان بهزيستي نظارتي بر اين مراكز نگهداري ندارد.
نگاهي به آزار و اذيت‌هاي جسمي
در مراكز نگهداري
۷ تير ۱۴۰۲، برخي افراد از آزار و اذيت معلولان مركز توانبخشي جهرم با ادعاي سوزاندن با فندك در مركز توانبخشي و نگهداري معلولين ذهني اين شهرستان خبر دادند.
۴ ارديبهشت ۱۴۰۱، خبر آزار و اذيت يك ناتوان ذهني در مركز نگهداري [....] قائمشهر رسانه‌اي شد.
۲۵ خرداد ۱۴۰۱، كليپ ضرب و شتم يك سالمند در سراي سالمندان منتشر شد. سالمندي كه حدود ۱۵ سال در اين مركز ساكن بود و به دليل شرايط جسمي و روحي تا حدود زيادي پرخاشگر شده بود.
مي‌گفتند اين سالمند به دليل داشتن شرايط بسترگرايي و نياز به ايزي‌لايف نيازمند مراقبت ويژه بوده و بر اساس مشاهدات و تحقيقات به عمل آمده، به مراقبش هتاكي كرده است.
مراقب گفته است، زماني كه براي انجام كار نظافت اين سالمند اقدام كرده، او يقه لباسش را گرفته و شروع به بد و بيراه به مراقب كرده است. اين مراقب ادعا كرده زماني كه مي‌خواسته دست سالمند را از يقه‌اش جدا كند از تخت افتاده و در حين استحمام نيز براي دومين بار به زمين خورده است. سالمند مصدوم بلافاصله به بيمارستان منتقل شده، اما اينكه كبودي روي بدنش مربوط به سر خوردن در حمام بوده يا موضوع ديگر، به دليل نبود دوربين در حمام مشخص نيست. بعد از اين حادثه مراقب را يك ماه از كار تعليق كردند.
۲۴ مهر ۱۴۰۰، ويديويي در فضاي مجازي منتشر شد كه در آن نشان مي‌داد چند نفر اقدام به ضرب و شتم سالمندان در يكي از مراكز نگهداري سالمندان در لرستان كردند. به گفته مديركل بهزيستي لرستان سه نفر از خاطيان اين ماجرا سال پيش از آن اخراج و يك نفر ديگر متحمل حبس و شلاق شده بود. مديركل بهزيستي لرستان گفته بود كه اين درگيري ظاهرا به دليل برخي اختلافات فردي و بين چند نفر اتفاق افتاده كه پس از تلاش و پيگيري اين غائله ختم شد.
۳ آبان ۱۴۰۰ كليپي در فضاي مجازي منتشر شد كه گفته مي‌شد متعلق به يك كمپ ترك اعتياد در استان گلستان است. در اين ويديو برخي افراد، يكي از مددجويان اين مركز را به شدت مورد ضرب و شتم قرار داده بودند. پس از انتشار اين فيلم، معاون پيشگيري بهزيستي استان گلستان با تاييد اين موضوع از اقدام فوري براي برخورد با عوامل اين اتفاق خبر داد و گفت: علت اين ضرب و شتم، اقدام به فرار يكي از مددجويان اين مركز بوده است.
۱۱ بهمن سال ۱۳۹۹ كليپي از يك كمپ ترك اعتياد در فضاي مجازي منتشر شد كه در آن معتادان در استخر آب يخ با شلنگ كتك زده مي‌شدند. در پي انتشار اين ويديو، اين مركز پلمب و متهمان بازداشت شدند و البته اداره كل بهزيستي فارس از اين اعمال نادرست اعلام انزجار كرد.
۵ آذر ۱۳۹۷ فيلمي از تنبيه بدني معتادان در كمپ ترك اعتياد در رامسر منتشر شد كه نشان مي‌داد فردي با چوب به شدت مددجويان را كتك زده و به آنها اجازه فرار هم نمي‌داده است. مسوولان ذي‌ربط گفته بودند اين فيلم مربوط به سال ۱۳۹۶ در يك كمپ بدون مجوز در يكي از شهرهاي شمالي كشور بوده است، اما با پيگيري اداره كل بهزيستي استان مازندران مركز ترك اعتياد، پلمب و عوامل متخلف به دستگاه قضايي معرفي شدند.
۳ آذر ۱۳۹۵ يك مورد كودك‌آزاري در يكي از مهدكودك‌هاي تهران اتفاق افتاد و خشونت يك مربي مهدكودك در منطقه هشت تهران موجب شكستگي استخوان ترقوه آرشان، پسربچه ٣ساله شد. اتفاق تلخي كه نه از سوي مدير و مسوولان مهد، بلكه با اصرار مادر بچه برملا شد. مربي تازه‌كار اين مهدكودك بعد از درمانده شدن از متقاعد كردن آرشان او را با خشونت بلند و به گوشه‌اي پرتاب كرده است. مربي متخلف از مهدكودك اخراج شد، اما گفته شد مهدكودك همچنان به كار خود ادامه داده است. احمد خاكي، معاون وقت امور اجتماعي بهزيستي استان تهران گفته بود: «اين مهدكودك به‌طور غيرقانوني از مربي كارآموز استفاده كرده است.»
۱۵ تير ۱۳۹۳، ويديويي از آزار يك كودك منتشر شد كه در آن نشان مي‌داد يك زن كودك را مورد آزار و اذيت قرار داده است؛ زن ٣٧ ساله‌اي به نام رقيه كه چند ماهي به عنوان نيروي خدماتي در آن مهد مشغول به كار شده بود، پسربچه ١٨ ماهه‌اي را هنگام غذا دادن به شدت مورد اذيت و آزار قرار داد و اقدام به كتك زدن او كرد. ماجراي تلخي كه اگر فضاي مجازي نبود شايد هرگز كسي متوجه او نمي‌شد.
آن‌طور كه فيلم دوربين‌هاي مداربسته نشان مي‌داد خدمه مهدكودك به يك كودك به زور غذا داده و پس از اينكه او از خوردن امتناع كرده با كشيدن موهايش او را به سمتي پرت كرده است. انتشار اين فيلم آن هم در يكي از مهدكودك‌هاي شناخته شده اردبيل باعث شد تا اين ماجرا به سرعت ابعاد گسترده‌اي پيدا كند. از معاونت سياسي- امنيتي استانداري گرفته تا نمايندگان مجلس همه نسبت به اين حادثه واكنش نشان دادند. سازمان بهزيستي مهدكودك را پلمب كرد و پرونده را براي بررسي بيشتر به تهران ارجاع داد و پس از بررسي‌هاي قضايي براي مدير مهدكودك و خدمه زن قرار بازداشت صادر شد.