ايران پس از يك دوره خويشتنداري در پاسخ به ترور شهيد حسن نصرالله دبيركل حزبالله لبنان، شهيد اسماعيل هنيه رهبر سياسي حماس و شهيد سردار عباس نيلفروشان معاون عمليات سپاه پس از يك دوره خويشتنداري، شامگاه روز سهشنبه، حوالي ساعت 00: 20، مواضع اسراييل در سرزمينهاي اشغالي را هدف حملات موشكياش قرار داد. سرلشكر محمد باقري، رييس ستاد كل نيروهاي مسلح با ارايه جزيياتي درباره عمليات وعده صادق 2 گفت سه پايگاه نظامي هوايي و نظامي رژيم اسراييل چون پايگاه هوايي نواتيم محل اصلي نگهداري جنگندههاي اف -۳۵ ، پايگاه هوايي هاتسريم؛ پايگاه مبدا عمليات ترور شهيد سيد حسن نصرالله، رادارهاي راهبردي، مقر مركزي فرماندهي موساد و مراكز تجمع تانكها، نفربرها و نفرات رژيم صهيونيستي در منطقه پيرامون غزه نيز هدف قرار گرفت.
ارزيابيها نشان ميدهد پاسخ ايران شامل شليك حدود 180 تا 200 موشك به سمت اهدافي اسراييلي در سرزمينهاي اشغالي بوده است. اگرچه اينبار نيز اسراييل مدعي شد تعدادي از موشكها را با كمك ايالاتمتحده رهگيري كرده، رسانههاي عبري و منطقهاي از اصابت تعداد قابلتوجهي از آنها به اهداف موردنظر خبر دادند. به گزارش خبرگزاري صدا و سيما، سپاه پاسداران در حمله موشكي خود به اهدافي در سرزمينهاي اشغالي در روز سهشنبه يكم اكتبر (۱۰ مهر ۱۴۰۳)، براي نخستينبار از موشكهاي هايپرسونيك «فتاح» استفاده كرده كه «رادارهاي سپر دفاع موشكي پيكان ۲ و ۳ اسراييل» را در رهگيري ناكام گذاشته است. به گزارش رسانههاي ايران، موشك فتاح با برد ۱۴۰۰ كيلومتر، سرعتي معادل ۱۳ ماخ (۱۶ هزار كيلومتر بر ساعت) دارد. سيانان نيز در گزارشي نوشت كه كارشناسان تسليحاتياش تاييد كردهاند «تعداد قابلتوجهي از موشكها با اهداف موردنظر برخورد كردند.» در همين حال، برخي منابع و رسانههاي اسراييلي نيز به خسارات قابل توجه اصابت موشكهاي ايران به برخي از اهداف نظامي در سرزمينهاي اشغالي اعتراف كردند.
پاسخ موشكي ايران درحالي داده شد كه روند تحولات در منطقه طي دو هفته اخير شدت گرفته و ناظران معتقدند ماجراجوييهاي اخير اسراييل در لبنان با ترور شهيد سيدحسن نصرالله و برخي شخصيتهاي برجسته حزبالله منطقه را در آستانه جنگي فراگير قرار داده است. در همين حال، بنيامين نتانياهو، نخستوزير اسراييل مدعي شد اين رژيم حمله گسترده موشكي ايران را تلافي خواهد كرد. همزمان، جيك ساليوان، مشاور امنيت ملي كاخ سفيد نيز هشدار داد پاسخ موشكي ايران به اسراييل عواقب جدي (ادعايي) خواهد داشت. اكسيوس به نقل از چند مقام اسراييلي مدعي شد اين رژيم در حال آمادهسازي حمله تقابلي (ادعايي) عليه ايران است كه ميتواند شامل تاسيسات نفتي و ساير سايتهاي راهبردي ايران باشد. اين در حالي است كه سپاه پاسداران انقلاب اسلامي در بيانيه اول خود به رژيم اسراييل هشدار داد اين عمليات منطبق بر حقوق قانوني ايران و قوانين بينالمللي بوده و هرگونه واكنش نظامي ازسوي رژيم اسراييل با حملات كوبنده و ويرانگر بعدي مواجه خواهد شد. مسعود پزشكيان، رييسجمهور ايران نيز به رژيم اسراييل هشدار داد كه ايران به دنبال جنگ نيست اما در برابر هر تهديدي هم قاطعانه ميايستد.
عمليات تلافيجويانه موشكي ايران عليه مواضع اسراييل در سرزمينهاي اشغالي در رسانههاي جهان به شكلي برجسته بازتاب داشت. رسانههاي منطقهاي بيشتر بر آينده خاورميانه پس از پاسخ كوبنده ايران متمركز شدند و رسانههاي جهان تلاش داشتند تا مقياس و گستره عمليات موشكي ايران را بررسي كنند.در همين راستا روزنامه اعتماد تلاش كرده تا موضعگيري خبرگزاريها و نشريههاي جهان را ترسيم كند.
سيانان: مانور قدرت ايران با موشكهاي بالستيك مافوق صوت
خبرگزاري سيانان با بازتاب گسترده و لحظه به لحظه عمليات موشكي ايران در سرزمينهاي اشغالي، در گزارشي به كم و كيف موشكهاي ايراني مورد استفاده در اين عمليات پرداخت. سيانان در گفتوگو با برخي كارشناسان تسليحاتي كه ويديوهاي تاييد شده رسانههاي اجتماعي را تجزيه و تحليل كردند، مدعي شد ايران از انواع موشكهاي بالستيك سري شهاب-3 ساخت داخل در اين عمليات استفاده كرد. تروور بال، كارشناس ارشد سابق مهمات انفجاري ارتش ايالاتمتحده به سيانان گفت كه قطعات ديده شده در ويديوها منطبق با انواع شهاب-3 مانند موشكهاي عماد يا قدر است. اين متخصص مهمات همچنين مدعي شد بقاياي به دست آمده با نشانههاي قابل مشاهده از موشك عماد در دستكم يك ويديو مطابق است. او همچنين افزود: ايران از مدلهاي مختلف موشك هايپرسونيك مانند خيبرشكن يا به احتمال كمتر فتاح نيز در عمليات خود عليه اسراييل استفاده كرد. به گفته پاتريك سنفت، هماهنگكننده تحقيقاتي در خدمات تحقيقات تسليحاتي (ARES)، شهاب-3 پايه و اساس تمام موشكهاي بالستيك ميانبرد ايران با استفاده از پيشران مايع است. شهاب3 اولين موشك بالستيك ايراني بود كه توانست بردي تا سرزمينهاي اشغالي داشته باشد. سنفت همچنين افزود: بهطور كلي، موشكهاي بالستيك ميانبرد، قطعات تشخيصي زيادي از خود به جاي نميگذارند و بنابراين نظر قطعي در مورد آنها بعيد است. همچنين، گزارشهاي سيانان مدعي شدند كه براي اولينبار ايران از موشك مافوق صوت فتاح 1 عليه اسراييل استفاده كرده است. بال درباره كلاس اين موشك ايراني گفت: اين موشك يكي از جديدترين موشكهاي بالستيك ايران است و نرخ رهگيري آن براي هر سامانهاي پايين است. اين كارشناس تسليحاتي افزود: سامانههاي رهگيري اسراييلي مشكلات فراواني براي رهگيري چنين موشكهايي دارند و احتمالا اسراييل در آينده درصدد خواهد بود سامانههايش را براي چنين موشكهاي پيشرفتهاي بهروز كند.
الجزيره: خاورميانه بر لبه پرتگاه جنگ تمامعيار قرار دارد/گزينهاي جز تنشزدايي نيست
رسانه قطري الجزيره نيز در تحليلي به قلم مروان بشاره، تحليلگر مسائل منطقه، نوشت: باتوجه به افزايش تنشها ميان تهران و تلآويو و همچنين گزارشهاي رسيده از مرز لبنان در قبال يورش زميني اسراييل به اين كشور، به نظر ميرسد كشورهاي منطقه و جهان بايد در فكر تنشزدايي باشند. اكنون زمان آن فرا رسيده كه قدرتهاي جهاني و منطقهاي در شوراي امنيت سازمان ملل يا در واشنگتن يا هر جاي ديگر در اروپا، منطقه را از لبه پرتگاه سقوط به جنگي منطقهاي دور كنند. اين تحليلگر افزود: در حال حاضر، دهها هزار نفر در غزه، لبنان و جاهاي ديگر كشته شدهاند و منطقه در شرف ورود به جنگ منطقهاي بزرگتري با دخالت ايالاتمتحده است: اين وضعيت بسيار خطرناك است. اين ايده كه اسراييل تحت حمايت امريكا در منطقه بر آتش تنشها هيزم ميريزد، ممكن است همه را در منطقه و فراتر از آن در آتش جنگ بسوزاند. نگار مرتضوي، از اعضاي ارشد مركز سياست بينالملل نيز به الجزيره گفت كه ايران احتمالا احساس كرده اگر به ماجراجوييهاي اخير اسراييل پاسخ ندهد، تحركات بيثباتكننده اين بازيگر افزايش داشته و ادامه خواهد يافت. مرتضوي افزود: حملات موشكي و پهپادي ايران به اسراييل در ماه آوريل تلاش ايران براي كاهش تنش از طريق بازدارندگي بود. علي واعظ، مدير پروژه ايران در انديشكده گروه بحران بينالمللي نيز در گفتوگو با اين رسانه قطري مدعي شد: حملات اسراييل به زيرساختهاي هستهاي ايران «خطر واقعي» در آينده منطقه محسوب ميشود و ميتواند خاورميانه را در نقطه بيبازگشتي قرار دهد. واعظ ادعا كرد: صرفنظر از اينكه اسراييل بتواند يا بخواهد زيرساختهاي هستهاي يا تاسيسات نظامي ايران را هدف قرار دهد يا خير، پاسخ (ادعايي) اسراييل همچنان ميتواند آغازگر جنگي گستردهتر در منطقه باشد.
رويترز: سايه پاسخ موشكي ايران بر بازار نفت
رويترز به نتايج اقتصادي پاسخ موشكي ايران به اسراييل پرداخته و در اين باره مدعي شد: نگراني در مورد گسترش رويارويي و حملات در خاورميانه قيمت نفت را افزايش داده است. اين خبرگزاري در گزارشي ادعا كرد كه گسترش بالقوه درگيري بين ايران و اسراييل ميتواند تاثير قابلتوجهي بر قيمتهاي جهاني نفت داشته باشد و نتايج اقتصادي چون تورم را به دنبال داشته باشد. در اين سناريوي ادعايي، اگر قيمت نفت به دليل تنشهاي ژئوپليتيكي يا اختلالات عرضه در مناطق عمده توليدكننده نفت افزايش يابد، ميتواند به فشارهاي تورمي در سراسر جهان بينجامد. اين امر بازگشت تورم به سطوح هدف بانك مركزي كشورهاي غربي و فدرال رزرو در ايالاتمتحده را دشوار ميكند. فدرال رزرو كه تورم بلندمدت 2درصد سالانه در يك دوره دوساله را هدف قرار ميدهد، با خطر جدي افزايش تورم در نتيجه جنگ منطقهاي مواجه است. ايالاتمتحده با افزايش نرخ سياستي خود به سطح 5/5درصد فعلي، با تورم مقابله كرده، اما اين روند اكنون شكننده به نظر ميرسد. با وقوع يك جنگ جديد در خاورميانه، احتمال بالايي وجود دارد كه تورم به دليل افزايش قيمت نفت، بالا بماند. قيمت نفت خام CLc1 وست تگزاس اينترمديت امريكا (WTI) به دليل ترس از اختلال احتمالي عرضه، با 05/1 دلار يا 48/1درصد افزايش به 86/70 دلار به ازاي هر بشكه رسيد. اما از سوي ديگر، برخي تحليلگران اين احتمال را ناديده ميگيرند. ماركو پاپيك، استراتژيست ارشد شركت مشاوره سرمايهگذاري BCA، در يادداشتي در رويترز نوشت كه بازارهاي مالي ايالاتمتحده حتي اگر امريكا و اسراييل قصد پاسخ (ادعايي) داشته باشند، احتمالا متضرر نميشوند، چراكه به نظر ميرسد دوطرف خواهان رويارويي مستقيم در جنگي منطقهاي نيستند. پاپيك خاطرنشان كرد كه بهاي نفت ممكن است همچنان روند صعودي داشته باشد. اين امر نه تنها به دليل ژئوپليتيك منطقه، بلكه به دليل تغيير راهبرد كلان جهاني نسبت به انرژي و همچنين جنگ در اوكراين است.
ريسپانسيبل استيت كرفت: تريتا پارسي؛ استراتژي شكستخورده بايدن زمينهساز افزايش تنش شد
تريتا پارسي، معاون اجرايي موسسه كوئينسي نيز در رابطه با تحولات اخير در منطقه در نتيجه پاسخ ايران به اسراييل مدعي شد خاورميانه تنها چند هفته قبل از انتخابات ايالاتمتحده در 5 نوامبر با «وضعيت بسيار انفجاري و حساسي» روبهرو است كه ميتواند به سرعت به جنگ منطقهاي تمامعيار تبديل شود. پارسي در يادداشت خود مدعي شد: حمله موشكي گسترده ايران عليه اسراييل ممكن است باعث تحريك اين بازيگر براي اقدام تلافيجويانه (ادعايي) شود. اين امر ميتواند طرفين را به يك جنگ همهجانبه سوق دهد. اين تحليلگر امور ايران و منطقه افزود: زماني كه اسراييل و ايران در ماه آوريل تلاش داشتند از درگيري تمامعيار اجتناب كنند، بايدن بايد از ابزارهاي خود براي جلوگيري از تشديد تنش استفاده ميكرد. پارسي با انتقاد از رويكرد دولت بايدن معتقد است اگر ايالاتمتحده از اهرم قابلتوجه خود عليه اسراييل براي پايان دادن به جنگ در غزه استفاده ميكرد، منطقه را در آستانه يك جنگ فاجعهبار در آوريل و اكنون در اكتبر نميديد. معاون اجرايي انديشكده كوئينسي در ادامه مينويسد: ايران به صراحت اعلام كرده كه خواهان درگيري منطقهاي نيست، اما نتانياهو به وضوح فكر ميكند كه در حال حاضر به نفع اوست كه دامنه درگيريها را گسترش دهد، چراكه اين امر ميتواند بر انتخابات امريكا تاثير بگذارد و همچنين قدرت (ادعايي) نتانياهو را در اسراييل تثبيت كند. پارسي در پايان مدعي است: بايد اميدوار بود كه به نحوي از گسترش بيشتر تنش جلوگيري شود، اما ميافزايد كه خطر جنگ گسترده منطقهاي بسيار زياد است و اگر ايالاتمتحده خود را درگير جنگ جديد در خاورميانه كند، برونرفت از آن ممكن است هزينههاي جبرانناپذيري براي همه طرفها، به ويژه امريكا داشته باشد. دولت بايدن با ارايه تسليحات، حفاظت سياسي، حمايت ديپلماتيك و مالي به اسراييل در افزايش تنشها دخيل است.
نيوزويك: ايران بازدارندگي خود را احيا
و تثبيت كرد
هفتهنامه نيوزويك در وبسايت خود به عمليات موشكي ايران پرداخت و نوشت: تقريبا يك سال پس از حمله حماس به اسراييل، به نظر ميرسد كه جنگ در خاورميانه در حال گسترش است. نيوزويك در ادامه گزارش ادعايياش به راهبرد ايران در منطقه و ارتباط آن با پاسخ موشكي اخيرش به اسراييل پرداخته و مينويسد: راهبرد عمده ايران در منطقه حفظ توان بازدارندگي خود و مخابره پيام به دشمنان منطقهاي و فرامنطقهاي است. اين نشريه در اين باره با ژنرال فرانك مكنزي، فرمانده بازنشسته فرماندهي مركزي ايالاتمتحده مصاحبه كرده و از وي پرسيده محاسبات ايران و تحولات منطقه چه معنايي دارد؟ مكنزي در پاسخ ادعا كرد: هدف بلندمدت سياست خارجي ايران حفظ بازدارندگي در منطقه است. تهران ميخواهد نشان دهد نسبت به حاكميت خود بسيار حساس است و تماميت ارضياش خط قرمزي غير قابل عبور است. اين فرمانده پيشين ارتش امريكا در ادامه ادعا كرد: البته ايران قصد و نيت تشديد تنش در منطقه را ندارد و حملاتش به اسراييل ارسال پيامي روشن است تا نشان دهد قدرت احيا و تثبيت بازدارندگياش را در هر مرحله از تنش دارد.
مكنزي از موفقيت ايران ابراز تعجب كرد و مدعي شد: صادقانه بگويم، توانايي ايران چشمگير بود. او ادعا كرد: اكنون پاسخ (ادعايي) اسراييل مهم است. اسراييليها ظاهرا نيات تلافيجويانه (ادعايي) دارند. ايران باور داشت و دارد كه ميبايست از خود و متحدانش حمايت كند تا اينگونه به فعل و انفعالهاي (خرابكارانه) اسراييل پايان دهد. ترور سيد حسن نصرالله احتمالا در تحريك انگيزههاي ايران براي خونخواهي اسماعيل هنيه نقش بسيار موثري ايفا كرد. اين ژنرال بازنشسته امريكايي به نيوزويك گفت: اگر واقعا ميخواهيد كاري را انجام دهيد، بايد بسيار مراقب باشيد، بايد تاثير معناداري براي طرف مقابل داشته باشيد. ايالاتمتحده در شرايط بدي قرار دارد. به نظر ميرسد باتوجه به موفقتآميز بودن حمله موشكي ايران، اسراييل و امريكا پيام را دريافت كردند.
كريستين ساينس مانيتور: عمليات موشكي ايران عظيمتر از وعده صادق 1 بود
روزنامه كريستين ساينس مانيتور در قالب مقالهاي به پاسخ موشكي ايران عليه اسراييل پرداخت و نوشت: مقامات پنتاگون تخمين ميزنند حمله موشكي اخير ايران «دو برابر بزرگتر» از حمله آوريل گذشته بود. سرلشكر پاتريك رايدر روز سهشنبه گفت كه به نيروهاي امريكايي آسيبي نرسيده اما نشانههاي اوليه حاكي از خساراتي به پايگاههاي اسراييل است.
اما از نظر اين نشريه، برخي تحليلگران ميپرسند، آيا ايالاتمتحده همچنان بايد به دنبال تنشزدايي باشد يا به ارتش اسراييل اجازه دهد به جنگ با حزبالله، قدرتمندترين متحد ايران در «محور مقاومت» ادامه دهد.به ادعاي اين نشريه پاسخ به اين سوال منوط به اين گزاره است كه حمله به لبنان و جنگ با حزبالله تا چه اندازه ميتواند جرقه جنگي گستردهتر را ايجاد كند. ريچارد شولتز، مدير برنامه مطالعات امنيت بينالمللي در مدرسه فلچر در دانشگاه تافتس در مدفورد، ماساچوست، مدعي است احتمالا راهبرد ايالاتمتحده اين است كه به اسراييل اجازه دهد در عملياتي محدود، حزبالله لبنان را تضعيف كند و زيرساختهاي اين جنبش را از بين ببرد. اما درقبال ايران، به احتمال زياد ايالاتمتحده هرگز به دنبال گسترش جنگ نيست و در تلاش خواهد بود اسراييل را از حمله به ايران بازدارد. احتمال وقوع يك جنگ گستردهتر در خاورميانه، به ويژه از زمان حمله حماس به اسراييل در پاييز گذشته و برانگيختن جنگي ويرانگر در غزه، يكي از نگرانيهاي اصلي مقامات امريكايي بوده است. براي جلوگيري از چنين سناريويي، وزارت دفاع امريكا روز دوشنبه اعلام كرد كه «چند هزار» سرباز ديگر را براي تقويت حدود 40 هزار نظامي امريكايي كه در حال حاضر در منطقه هستند، به خاورميانه اعزام ميكند. از نظر شولتز، تمامي اين اقدامات امريكا براي كاهش درگيريها با ايران و جلوگيري از گسترش جنگ به ساير منطقه است كه ميتواند منافع امريكا را به خطر اندازد.
فارين پاليسي: معناي حمله موشكي ايران براي چين/ آيا پكن وارد معادلات امنيتي خاورميانه خواهد شد؟
نشريه فارين پاليسي در رابطه با عمليات موشكي ايران عليه اسراييل نوشت: چين اذعان كرده در كنار ايران ميماند، اما تا چه حد اين ادعاي چين قابل قبول است؟ اين نشريه در ادامه مدعي است، در بحبوحه گسترش درگيريها در خاورميانه چين ميگويدكه از ايران «حمايت اخلاقي» ميكند. اما در عمل، بعيد است چين در شرايط فعلي وارد رويارويي احتمالي شود. اگرچه ايران و چين به هم نزديك هستند و تعاملهاي سياسي و نظامي دارند، اما پكن تمايلي براي رويارويي كه منابعش را به خطر مياندازد، ندارد. از نظر فارين پاليسي، انرژي كليد روابط چين و ايران است. بيش از 90درصد نفت خام صادراتي ايران در حال حاضر به چين ميرسد كه بيشتر توسط پالايشگاههاي خصوصي فعال در بازار سياه خريداري ميشود. با اين حال، از سال 2019، ايران ششمين تامينكننده بزرگ نفت چين بود. اما بالاگرفتن درگيري ميان اسراييل و ايران براي چين به چه معناست؟ اين نشريه معتقد است تعامل نظامي بين چين و ايران كاهش يافته، اما شركتها در قراردادهاي توسعه هواپيماهاي بدون سرنشين همكاري كردهاند.
فارين پاليسي مينويسد: اگرچه مقامهاي رسمي پكن تمايل كمي براي حمايت از هرگونه رويارويي (ادعايي) دارند، اما نفود تهران در محافل نخبگان پكن قابل انكار نيست. همچنين، ايران عضو رسمي پيمان همكاريهاي شانگهاي است و اين امر ميتواند در كنار پيوند راهبردي پكن و تهران براي ايران دلگرمكننده باشد. اما چين رويكردي محتاطانه دارد. اين امر ميتواند هم به دليل نگراني از درگيري با ايالاتمتحده باشد و هم به دليل مشكلات اخير داخلي و اقتصادي. چين بدون شك از منظر ديپلماتيك از ايران حمايت خواهد كرد و از هر فرصتي براي تقبيح سياستهاي ايالاتمتحده و تاكيد بر حمايت خود از «حاكميت» استفاده ميكند. اما به ادعاي اين نشريه، پكن براي نقشآفريني امنيتي در خاورميانه بيميل است.
تايم: بايدن گزينههاي اندكي دارد/ اسراييل متحد خود را بياعتبار كرد
هفتهنامه تايم امريكا نيز اين مساله را مطرح ميكند كه در شرايط كنوني امريكا چه گزينههايي دارد. تايم معتقد است در شرايط فعلي به نظر گزينههاي بايدن براي كاهش تنش در منطقه بسيار محدود است. اين هفتهنامه در وبسايت خود مينويسد: درحالي كه ايران روز سهشنبه رگبار عظيمي از موشكهاي بالستيك را به سمت اسراييل پرتاب كرد، اميدهاي بايدن براي پايان دادن به جنگ در غزه و متوقف كردن جنگ منطقهاي گستردهتر در خاورميانه كمرنگتر شده است. اكنون، بايدن بين وعده خود مبني بر پايان دادن به جنگ در غزه و ادامه حمايت از اسراييل در جبهههاي ديگر مستاصل است. بايدن بيشتر روز سهشنبه را در اتاق وضعيت، تنها به تماشاي آنچه در منطقه رخ داد را رصد كرد. به نظر راهبرد كاخ سفيد براي منطقه به بنبست رسيده است و عملا توان جلوگيري از افزايش تنش در منطقه را ندارد. اين در حالي است كه ايالاتمتحده نزديك به يكماه ديگر بايد رييسجمهور جديدي انتخاب كند و ناظران هشدار ميدهند ادامه تنش در منطقه بر نتيجه انتخابات تاثير خواهد گذاشت.
تايم در ادامه مدعي است: ايالاتمتحده پيش از اين اهرمهاي بسياري براي كاهش تنش و تحقق آتشبس داشت، اما به دلايل سياسي داخلي و آشفتگي سياست خارجي خود نتوانست جلوي گسترش درگيريها را بگيرد و بعيد است در ماههاي باقيمانده از تصدي بايدن در كاخ سفيد، او برنامهاي براي آتشبس و كاهش تنش در منطقه داشته باشد. اين درحالي است كه نتانياهو، بدون احساس فشار خاصي از سوي متحد خود، ايالاتمتحده، همچنان بر آتش تنش در منطقه ميدمد و قصد آتشافروزي دارد.