چگونه ايرلند با فناوري و نوآوري اروپا را به چالش كشيد
معجزه سبز
كامران مشفق‌آراني
در دنياي پيچيده و به سرعت در حال تغيير امروز، بررسي مدل‌هاي موفق توسعه اقتصادي و اجتماعي اهميتي حياتي دارد، مطالعه اين الگوها به ما امكان مي‌دهد تا از تجربيات ارزشمند ديگران بياموزيم، اشتباهات را تكرار نكنيم و راهكارهاي نوآورانه براي چالش‌هاي مشترك بيابيم، همچنين اين بررسي‌ها مي‌تواند الهام‌بخش سياستگذاران، كارآفرينان و فعالان اجتماعي باشد تا با ديدي وسيع‌تر به مسائل بنگرند و راه‌حل‌هاي خلاقانه‌تري ارايه دهند، در اين ميان، مطالعه موردي كشورهايي كه توانسته‌اند در مدت زماني كوتاه پيشرفت‌هاي چشمگيري داشته باشند، مي‌تواند بينش‌هاي ارزشمندي دراختيار ما قرار دهد.
ايرلند، عضو پوياي حوزه يورو و اتحاديه اروپا، در سال‌هاي اخير مسير شگفت‌انگيزي از رشد و توسعه را طي كرده است، اين كشور با تمركز بر نوآوري و فناوري، نه تنها رشد اقتصادي چشمگيري را تجربه كرده، بلكه در زمينه توسعه انساني نيز گام‌هاي بلندي برداشته است، در قلب اين موفقيت دوبلين، پايتخت ايرلند قرار دارد كه به عنوان مركز اصلي فعاليت‌هاي اقتصادي و نوآورانه اين كشور شناخته مي‌شود.
دوبلين، شهري با تاريخي غني و چشم‌اندازي مدرن، امروزه ميزبان دفاتر مركزي بسياري از غول‌هاي فناوري جهان مانند گوگل، فيس‌بوك و مايكروسافت است، حضور اين شركت‌ها نه تنها به رونق اقتصادي شهر كمك كرده، بلكه دوبلين را به يكي از مراكز مهم نوآوري در اروپا تبديل كرده است، اين تحول اقتصادي ريشه در سياست‌هاي هوشمندانه دولت ايرلند دارد كه با سرمايه‌گذاري گسترده در بخش فناوري اطلاعات و هوش مصنوعي، زمينه را براي جذب شركت‌هاي بزرگ و رشد استارت‌آپ‌هاي داخلي فراهم كرده است. اما موفقيت ايرلند تنها محدود به رشد اقتصادي نبوده است، اين كشور در زمينه شاخص توسعه انساني نيز پيشرفت چشمگيري داشته و در سال 2020 رتبه دوم را در ميان 189 كشور جهان كسب كرد، اين دستاورد نشان‌دهنده بهبود قابل‌توجه در زمينه‌هايي چون اميد به زندگي، آموزش و درآمد سرانه است، دولت ايرلند با اجراي برنامه‌هاي مختلف، ازجمله «مهارت‌هاي فناوري 2022» كه هدف آن افزايش تعداد فارغ‌التحصيلان در رشته‌هاي مرتبط با فناوري اطلاعات است، تلاش كرده تا نيروي كار خود را براي اقتصاد ديجيتال آماده كند.
در كنار اين پيشرفت‌هاي اقتصادي و اجتماعي، ايرلند شاهد رشد جنبش‌هاي مدني و اجتماعي پويايي بوده است، اين جنبش‌ها كه ريشه در تاريخ پرفراز و نشيب ايرلند دارند، امروزه بر مسائلي چون حقوق كارگران، برابري جنسيتي و حفاظت از محيط‌زيست تمركز كرده‌اند، به عنوان مثال، جنبش «حق آب» (Right2Water) كه در سال 2014 آغاز شد، توانست با بسيج گسترده مردمي و برگزاري تظاهرات بزرگ در دوبلين و ساير شهرها، دولت را وادار به تجديدنظر در سياست‌هاي خصوصي‌سازي آب و حذف هزينه‌هاي اضافي آب كند، اين موفقيت نشان‌دهنده قدرت جنبش‌هاي مردمي در تاثيرگذاري بر سياست‌هاي كلان كشور است.
فعالان اجتماعي در دوبلين و سراسر ايرلند با بهره‌گيري از فناوري‌هاي نوين، صداي خود را به گوش جهانيان مي‌رسانند و در شكل‌دهي به سياست‌هاي ملي و حتي اروپايي نقش مهمي ايفا مي‌كنند، اين تعامل بين جنبش‌هاي اجتماعي و فناوري، نمونه‌اي از رويكرد نوآورانه ايرلند در حل مسائل اجتماعي است.
همزمان با اين تحولات اجتماعي، اقتصاد ايرلند رشد خيره‌كننده‌اي را تجربه كرده است، در سال 2015، نرخ رشد توليد ناخالص داخلي اين كشور به 25.2درصد رسيد كه در ميان كشورهاي توسعه‌يافته بي‌سابقه بود، حتي در دوران همه‌گيري كرونا، زماني كه اكثر اقتصادهاي اروپايي با ركود مواجه شدند، اقتصاد ايرلند توانست رشد 3.4درصدي را ثبت كند، اين انعطاف‌‌پذيري اقتصادي را مي‌توان به تنوع صنايع، به ويژه در بخش فناوري و سياست‌هاي هوشمندانه دولت نسبت داد.
نگاه ايرلند به آينده، با برنامه‌هاي جاه‌طلبانه‌اي براي توسعه تا سال 2030 همراه است، اين كشور قصد دارد به رهبر جهاني در استفاده از هوش مصنوعي براي منافع اجتماعي و اقتصادي تبديل شود، همچنين ايرلند متعهد شده تا سال 2030 انتشار گازهاي گلخانه‌اي را 51درصد كاهش دهد و به سمت اقتصاد كم‌كربن حركت كند، اين اهداف نشان‌دهنده تعهد ايرلند به توسعه پايدار و مسووليت‌پذيري درقبال چالش‌هاي جهاني است.
برنامه «نوآوري 2030» ايرلند با هدف افزايش سرمايه‌گذاري در تحقيق و توسعه به 2.5درصد از توليد ناخالص داخلي، نشان‌دهنده تداوم تمركز اين كشور بر نوآوري و فناوري است، اين رويكرد نه تنها به تقويت اقتصاد كمك مي‌كند، بلكه زمينه را براي حل چالش‌هاي اجتماعي و زيست‌محيطي با استفاده از راه‌حل‌هاي نوآورانه فراهم مي‌كند.
با اين حال، ايرلند در مسير توسعه خود با چالش‌هايي نيز روبه‌رو است، مساله مسكن در شهرهاي بزرگ به ويژه دوبلين و نابرابري‌هاي اقتصادي ازجمله مسائلي هستند كه نياز به توجه جدي دارند، با اين وجود، تجربه اين كشور در مواجهه با چالش‌هاي گذشته و تبديل آنها به فرصت، نشان مي‌دهد كه ايرلند پتانسيل لازم براي غلبه بر اين مشكلات را داراست.
در مجموع ايرلند با تركيبي از سياست‌هاي هوشمندانه اقتصادي، سرمايه‌گذاري در فناوري‌هاي پيشرفته و حمايت از جنبش‌هاي مدني و اجتماعي توانسته الگويي موفق از توسعه پايدار و همه‌جانبه را به نمايش بگذارد، اين كشور با ادامه مسير كنوني و اجراي برنامه‌هاي بلندپروازانه خود براي سال 2030، مي‌تواند نقشي كليدي در شكل‌دهي به آينده اقتصادي و اجتماعي اتحاديه اروپا ايفا كند، تجربه ايرلند نشان مي‌دهد كه چگونه يك كشور كوچك مي‌تواند با تمركز بر نوآوري، توسعه انساني و پاسخگويي به نيازهاي جامعه، به موفقيت‌هاي بزرگي دست يابد.