درياچه اروميه خشك نشده؟
اين درياچه در سال آبي 1374-1375 به بالاترين سطح آب خود رسيد اما از آن زمان تقريبا 90درصد آب درياچهاز دست رفت. در سالهاي اوليه پس از 1374، درياچه اروميه يك توده آبي بزرگ با رسوبات نمكي قابلتوجهي در اطراف آن بود. با اين حال، با تشديد شرايط خشكسالي، به ويژه از اوايل دهه 1380 به بعد، حجم آب در درياچه شروع به كاهش قابلتوجهي كرد. تا پاييز 1402، درياچه اروميه تقريبا خشك شد و به يك نمكزار خشك و وسيع تبديل شد كه فقط در بخش شمالي آن آب بسيار شور در حجم حدود 600 ميليون متر مكعب وجود داشت و البته در فصل بارش 1403-1402 مجددا بخشهايي از درياچه با پرشدگي از رواناب هدايت شده به ويژه از جنوب درياچه، ظاهري پرشده به خود گرفت. فرآيند خشك كردن درياچه منجر به افزايش سطح شوري در آبهاي باقيمانده شده و به تشكيل رسوبات نمكي جديد در بستر درياچه انجاميد. ذخاير نمكي جديد به دليل فرآيندهاي تبخير، از نمكهاي غليظ باقيمانده پس از عقبنشيني آب پديد آمدند. مناطق در معرض بستر درياچه به طور فزايندهاي شور شدهاند، زيرا آب باقيمانده در شرايط خشك تبخير ميشود. اين پديده براي درياچههاي پر شور مانند اروميه معمول است. همانطور كه درياچه ورودي آب شيرين خود را از دست ميدهد و نرخ تبخير بالايي را تجربه ميكند، نهشتههاي رسوبي جديد در كف درياچه شكل ميگيرد. بنابراين تا زماني كه مطالعه جديد ژرفاسنجي مبني بر تعيين وضعيت كف درياچه با وجود پرشدگي جديد طي حدود 29 سال اخير حاصل نشده و بدون لحاظ كردن حجم رسوبات موجود، ادعاي سالهاي اخير مبني بر وجود يك ميليارد مترمكعب آب يا بيش از آن در درياچه اروميه قابل بازنگري است. ضمن اينكه درياچه خشك شده، نافي وجود بخشي آب فوق شور در بخشهايي (عمدتا شمالي درياچه) نيست. ادارات كل محيطزيست با استقبال از مشاركت متخصصان و دانشوران دانشگاهي مختلف ميتوانند بر تلاش موثرتر خويش در احياي درياچه اروميه اميد بيشتر ببندند. اينكه افرادي غير از سازمان حفاظت محيطزيست در عرصه ملاحظات محيطزيستي دغدغهمند باشند، موجب خوشحالي همه به ويژه جامعه متخصصان محيطزيست بايد باشد. به زبان ديگر وجود سازمان حفاظت محيطزيست و ادارات كل در استانها به معني كفايت موضوع و عدم نياز به بحث و مطالعات آكادميك و تخصصي ديگر نيست. بهتر است تا با پذيرش عدد و رقم و واقعيتهاي علمي به راهبردهاي سازنده براي احياي درياچه اروميه روي خوش نشان دهيم. اينكه بيان شود درياچه خشك شده است، بر پايه مشاهدات و تعاريف علمي است و ميتوان از اين هشدار براي تسريع فعاليتهاي احياي درياچه اروميه بهره گرفت.