فارن افرز: ماجراجويي اسراييل دكترين هستهاي ايران را تغيير ميدهد؟
طنين حمله 7 اكتبر 2023 حماس به اسراييل، باعث شد توفاني در منطقه به راه بيفتد و بهطور كلي راهبردهاي بازيگران منطقهاي را در مسير تغيير قرار دهد. به نظر ميرسد اين امر و سلسله حوادث پس از آن باعث شده است استراتژي منطقهاي ايران در منطقه، به ويژه در ارتباط با رژيم اسراييل، مورد ارزيابي مجدد قرار گيرد. در همين رابطه، نشريه فارن افرز در يادداشتي مدعي است ظرفيت ايران براي عبور از آستانه گريزهستهاي در پي تحولات اخير و اقدامات خصمانه اسراييل و تهديد ادعايي ايران در باب حمله به سايتهاي حساس، باعث شده غرب بهشدت نگران تغيير راهبرد ايران در منطقه شود. مقامات غربي مدعياند ايران وضعيت برنامه هستهاي خود را در آستانه گريز هستهاي قرار داده تا بتواند از آن به عنوان اهرم فشاري عليه اسراييل و ايالات متحده استفاده كرده و سطح بازدارندگياش را افزايش دهد. فارن افرز در ادامه يادداشت ادعايياش آورد، با توجه به اين باور ادعايي كه ايران از اهرم هستهاي برخوردار است، همچنان مايل است از توان موشكي و بازدارندگي منطقهاياش عليه توطئههاي غربي بهرهمند شود. فارن افرز در ادامه مدعي است غرب به شواهدي دست يافته كه نشان ميدهد درگيريهاي منطقهاي و ماجراجوييهاي خطرناك اسراييل در خاورميانه سبب شده ايران پيشرفت برنامه هستهاي خود را در اولويت قرار دهد. اين اتهام ادعايي در حالي مطرح ميشود كه اخيرا ويليام برنز، رييس سيا نيز مدعي شده بود برنامه هستهاي ايران پيشرفت چشمگيري داشته، اما هنوز اين كشور براي گذر از آستانه گريز هستهاي اقدام نكرده است. در راستاي همين ادعاها، رافائل گروسي، مديركل آژانس بينالمللي انرژي اتمي، در فوريه به برخي رويكردها و موضعگيريهاي مقامات تهران درباره بازتعريف دكترين هستهاي اشاره كرد و مدعي شد اين امر نشان ميدهد ايران در آستانه گريز هستهاي قرار دارد. اين عبارات صرفا مواضع لفظي نيست. در ماه اوت، گزارش آژانس بينالمللي انرژي اتمي مدعي شد ناظر سازمان ملل ديگر نميتواند درباره برنامه هستهاي ايران اطلاعات دقيقي ارايه دهد. اين نشريه در بخش ديگري از يادداشت اين ادعا را مطرح كرده كه ايران در مسير رويارويي با اسراييل و ايالات متحده رويكرد محتاطانهاي دارد. با اين همه اگر اقدامات ماجراجويانه و خطرناك اسراييل در ارتباط با گروههاي مقاومت متحد تهران در منطقه افزايش يابد، تهران ممكن است به كلي راهبرد و دكترين هستهاياش را تغيير دهد. فارن افرز در ادامه مدعي شد بهطوركلي رويكردهاي اسراييل در منطقه در سالهاي اخير سبب شده ايران در فكر تغيير راهبرد خود بيفتد. به ادعاي اين نشريه، روياروييهاي اخير ميان اسراييل و محور مقاومت و اقدامات تلافيجويانه اسراييل چون ترور رهبران مقاومت و برخي شخصيتهاي ايران در سوريه و لبنان موجب شده تا رويكرد تهران در ارتباط با غرب نيز تغيير كند. اين تغيير رويكرد حتي پس از انتخاب مسعود پزشكيان، رييسجمهور جديد ايران نيز دنبال شده است. مسعود پزشكيان با حمايت كامل از پاسخ موشكي ايران عليه اسراييل گفت قدرت ايران بسيار فراتر از آن است و دو روز بعد تاكيد كرد كه پاسخ بعدي ايران به اسراييل و ايالات متحده كوبندهتر خواهد بود. فارن افرز در ادامه مدعي شد در شرايط كنوني، چين و روسيه احتمالا از شرايط عدم اطمينان در منطقه و رويكرد هستهاي ايران سود خواهند برد. همزمان بازيگراني چون هند، شريك قدرتمند تهران در مسائل اقتصادي و ژئوپوليتيك نيز در باب تغيير احتمالي راهبرد هستهاي ايران بيطرف خواهند ماند. به ادعاي فارن افرز، برنامه نظامي روسيه در اوكراين، و نياز روسيه به همكاري با ايران در زمينههاي مختلف، ممكن است دست ايران را براي پيشرفت برنامه هستهاي ايران باز كند. اخيرا، بلومبرگ و گاردين با انتشار گزارشهايي مدعي شدند جو بايدن، رييسجمهور ايالات متحده و كاير استارمر، نخستوزير بريتانيا، در ديدار در واشنگتن در قبال روابط نزديك تهران و مسكو و احتمال انتقال فناوريهاي هستهاي روسيه به ايران ابراز نگراني كردند. پس به نظر ميرسد اگر اسراييل به ادعاي خود مبني بر حمله به تاسيسات هستهاي ايران عمل كند، بعيد است بتواند در مسير پيشرفت هستهاي ايران مانعي ايجاد كند. در عوض اين احتمال وجود دارد كه ايران را در تغيير دكترين هستهاياش ترغيب كند.