فرصت بي‌سابقه ايران براي يارگيري در جبهه شرق

شوراي آتلانتيك با انتشار گزارشي ضمن اشاره به چالش‌هاي اقتصادي ايران مدعي شد: اقتصاد ايران در شرايط سختي قرار دارد. در همين راستا مي‌توان گفت بخشي از اين مشكلات ناشي از تحريم‌هاي اعمالي امريكا عليه تهران است. به ادعاي اين نشريه، از زمان تحريم‌هاي اوليه اقتصادي ايران، رشد توليد ناخالص داخلي اين كشور از سال 2011 كاهش يافته و تاسيسات و زيرساخت‌هاي انرژي ايران تنها با 70 درصد ظرفيت را تامين مي‌كنند. به ادعاي آتلانتيك، شرايط دشوار انرژي نيز صادرات ايران، به ‌ويژه توليد فولاد (يكي از بزرگ‌ترين صادرات غيرنفتي ايران) را تحت تاثير قرار داده تا جايي كه نرح صادرات اين كالا ماه گذشته ۵۰درصد كاهش يافت. در ادامه اين يادداشت ادعايي آمده، در عرصه بين‌الملل نيز تجارت بين ايران و بزرگ‌ترين شركاي تجاري‌اش -چين، امارات متحده عربي، عراق، روسيه، هند و تركيه- در سال 2023 تحت تاثير فشار تحريم‌ها قرار گرفت. ايران كاهش 26درصدي تجارت با هند، كاهش 17درصدي تعامل با روسيه و كاهش 33درصد تجارت با تركيه را تجربه كرده است. در ارتباط با چين مشتري اصلي نفت ايران نيز بايد گفت كه پكن در سال جاري خريد خود را به ميزان قابل‌توجهي كاهش داد. از زمان اعمال مجدد تحريم‌ها عليه ايران در سال 2018، پالايشگاه‌هاي مستقل چيني خريداران اصلي نفت خام ايران بوده‌اند و از تخفيف‌هاي كشورهاي تحريم‌شده مانند ايران، روسيه و ونزوئلا استفاده مي‌كنند. بسياري از معاملات نفتي با ارز و سيستم‌هاي پرداخت چين انجام شد و به ايران اجازه داد تا تحريم‌ها را دور بزند. سال گذشته صادرات نفت به چين حدود 5درصد از كل توليد اقتصادي ايران را تشكيل مي‌داد. با اين حال، تضعيف اقتصاد چين و كاهش تقاضاي داخلي براي نفت اكنون اثرات موجي بر فروش تهران گذاشته است. 
اين نشريه در انتهاي يادداشت ادعايي آورد، ايران احتمالا از اجلاس بريكس به عنوان فرصتي براي اجرايي كردن مشاركت‌هاي تجاري و مالي با متحدانش، به عنوان بخشي از سياست «نگاه به شرق» استفاده خواهد كرد. هدف پزشكيان جذب سرمايه‌گذاري داخلي و انتقال مطمئن فناوري براي رفع كمبود انرژي در ايران و تقويت توليد در بخش‌هاي كليدي مانند فولاد خواهد بود. محمدرضا فرزين، رييس بانك مركزي ايران، پيش از اين اعلام كرده بود كه قصد دارد زمينه را براي عضويت در بانك توسعه نوين تحت رهبري بريكس هموار كند. به واسطه اين عضويت، ايران اميدوار است كه اهداف توسعه خود را مستقل از بانك جهاني و ساير موسسات مالي غربي پيش ببرد؛ دستور كاري كه به گفته فرزين، محور اصلي اين اجلاس خواهد بود. آتلانتيك در انتهاي يادداشت ادعايي‌اش مدعي است: در شرايطي كه درگيري‌ها در خاورميانه همچنان سرفصل‌هاي اصلي خبرها است، چالش‌هاي اقتصادي و انرژي ايران نيز موردتوجه قرار گرفته است. واقعيت اين است كه پزشكيان در نشست سران بريكس به دنبال حمايت اعضاي اين نهاد نه تنها در حوزه نظامي، بلكه براي بهبود وضعيت اقتصادي است.