پزشكيان و دوگانه مهار تنش‌ها در خاورميانه و عبور از تحريم‌ها
پايان ديپلماسي فشرده در «كازان»
حديث روشني
مسعود پزشكيان، رييس‌جمهور كشورمان روز سه‌شنبه اول آبان به منظور شركت در شانزدهمين اجلاس بريكس در راس هياتي به شهر كازان سفر كرد. در اين اجلاس كه با حضور رهبران كشورهاي عضو بريكس برگزار شد، پزشكيان بر اهميت همكاريهاي متقابل ميان اعضا تاكيد كرد و خواستار تقويت اهداف مشترك براي توسعه همگاني شد. گفتني است ايران امسال به‌طور رسمي به گروه بريكس پيوسته است؛ گروهي كه نام آن از حروف ابتدايي پنج عضو اصلي كه در سال ۲۰۰۹ به اين ائتلاف پيوستند، يعني برزيل، روسيه، هند، چين و آفريقاي جنوبي گرفته شده است. مسعود پزشكيان، رييس‌جمهور ايران طي نشست‌هايي كه در سفر سه‌روزه ايشان به كازان انجام شد با اشاره به شرايط پرتنش منطقه و همچنين چالش‌هاي پيچيده‌اي كه تحريم‌هاي گسترده بر ايران تحميل كرده است، خواستار اتحاد و همگرايي بيشتر كشورهاي عضو بريكس براي مقابله با فشارهاي خارجي شد. او در سخنراني خود به تاثيرات عميق تحريم‌ها بر اقتصاد و مردم ايران پرداخت و از اعضاي بريكس خواست تا در مسير توسعه پايدار و متقابل گام بردارند. پزشكيان با تاكيد بر اينكه بي‌ثباتي‌هاي منطقه‌اي و تحريم‌هاي ظالمانه مي‌تواند تهديدي براي رشد و پيشرفت تمام كشورهاي مستقل باشد، از بريكس به عنوان الگويي براي همكاريهاي چندجانبه ياد كرد و بر ضرورت رويكردي مشترك براي حفظ ثبات و تقويت امنيت اقتصادي تاكيد ورزيد. رييس‌جمهوري كشورمان همچنين در اين نشست بر لزوم پذيرش مسووليت بيشتر اين گروه در تامين مالي ابتكاراتي كه به پيشرفت كشورهاي عضو كمك مي‌كنند، به‌ويژه با پيوستن اعضاي جديد، تاكيد كرد. پزشكيان در نشست اصلي سران بريكس در كازان روسيه، در راستاي تحقق اهداف تشكيل اين نهاد بين‌المللي پنج پيشنهاد مهم ارايه داد كه به ترتيب عبارتند از: در اولويت قرار گرفتن مسائل اقتصادي-مالي، مقابله گروهي با تحريم‌ها، استفاده از ارزهاي ملي و كاستن قدرت دلار، سرمايه‌گذاري مشترك و تجهيز كشورهاي عضو به فناوري‌‌هاي نوين و تقويت بانك توسعه نوين كه يكي از نهادهاي برآمده از بريكس است.
رييس‌جمهور كشورمان در سخنان خود نيز از اعضاي گروه بريكس خواست تا براي «پايان دادن به جنگ» در غزه و لبنان هم‌صدا شوند. رييس‌جمهور با تاكيد برشرايط پرتنش منطقه و خطاب به برخي قدرت‌هاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي ازجمله روسيه و چين گفت: «از تمام اعضاي گروه تاثيرگذار بريكس مي‌خواهم كه از تمام ظرفيت‌‌هاي جمعي و فردي خود براي پايان دادن به جنگ در غزه و لبنان استفاده كنند.» پزشكيان در شرايطي براي بازگشت صلح و امنيت در منطقه تلاش مي‌كند كه ايران تلاش‌هاي ديپلماتيك خود را نيز براي فشار به برقراري آتش‌‌بس در لبنان و غزه و همچنين يافتن راه‌هايي براي مهار درگيري‌‌ها تشديد كرده است. از طرفي نيز مقامات ايراني در موضع‌گيري‌هاي خود تاكيد كرده‌اند كه در مقابل هرگونه ماجرايي‌جويي اسراييل و واكنش احتمالي نظامي (ادعايي) اين بازيگر پاسخي قاطع خواهند داد. ناظران براين باورند كه پزشكيان در سفر خود به كازان بر دو اصل تاكيد داشت؛ مهار تنش‌ها در خاورميانه و حمايت بازيگران عضو از تهران جهت عبور از تحريم‌ها. روزنامه اعتماد به بهانه ملاقات‌هاي دوجانبه مهمي كه در حاشيه اين اجلاس ميان رييس‌جمهور كشورمان و روساي ديگر بازيگران صورت گرفته است، تلاش كرده ابعاد اين سفر سه‌روزه را با ارايه گزارشي از تحليل رسانه‌هاي خارجي بررسي كند.
عرب‌نيوز:
جزاير سه‌گانه ايراني، نخستين ديدار پزشكيان و رهبر امارات را تحت تاثير قرار داد
عرب‌نيوز با انتشار يادداشتي با تاكيد بر ديدار دوجانبه و البته بااهميت پزشكيان و محمدبن زايد رييس امارات در اين باره نوشت كه اجلاس بريكس شاهد نخستين ديدار محمد بن‌زايد رييس‌امارات متحده عربي، با رييس‌جمهور ايران در شرايطي بود كه پيش‌تر ابوظبي با انتشار بيانيه‌اي ادعايي و مشترك با اتحاديه اروپا بار ديگر مالكيت ايران بر جزاير سه‌گانه ايراني را مورد تعرض قرار داده است. عرب‌نيوز در ادامه آورده است كه شيخ محمد بن‌زايد رييس امارات در ديدار با همتاي ايراني خود تحولات جاري در غرب آسيا، ازجمله جنگ در غزه و لبنان را مورد بحث قرار داد. عباس عراقچي وزير امور خارجه كشورمان نيز در اين زمينه تاييد كرد كه مقامات دوكشور ايران و امارات درخصوص وضعيت جزاير سه‌گانه ايراني رايزني‌هايي داشته‌اند، ايشان در ادامه تاكيد داشتند كه حاكميت تهران بر اين جزاير موضوعي است غير‌قابل بحث و مرتبط است به تماميت ارضي ايران. وزير امور خارجه كشورمان همچنين تاكيد كرد كه ما هيچ فرصتي را براي روشن كردن و به‌طور قاطعانه دفاع از مواضع و منافع جمهوري اسلامي، به ويژه در مورد جزاير سه‌گانه مهم خليج‌فارس، از دست نمي‌دهيم. اين سه جزيره همواره متعلق به ايران بوده و همواره به همين شكل باقي خواهند ماند.در ادامه عرب‌نيوز به تنش‌هاي حاكم بر روابط تهران و ابوظبي به واسطه توافق عادي‌سازي امارات با اسراييل، كه از آن تحت عنوان توافق ابراهيم ياد مي‌شود، اشاره شده و در اين باره مدعي شد، در شرايطي كه خاورميانه در آستانه رويارويي تمام‌عيار قرار دارد، تلاش امارات براي عادي‌سازي روابط با اسراييل بار ديگر در كانون توجه‌ها قرار گرفت.اين گزارش در ادامه به پاسخ مشروع ايران به شهادت حسن نصرالله و همچنين شهادت شهيد اسماعيل هنيه درتهران در اول اكتبر اشاره مي‌كند و در ادامه تحليل خود به نگراني‌هايي نيز در مورد پيشنهاد امارات براي پيوستن به يك نيروي بين‌المللي كه آماده ورود به غزه پس از جنگ باشد، پرداخته است. با تمام اين تفاسير خبرگزاري رسمي امارات بر حضور محمدبن زايد در اجلاس بريكس تاييد كرده، اما به جزييات بيشتري از ديدار دوجانبه او با پزشكيان و مسائل مطرح شده اشاره‌اي نكرده است. گفتني است در حاشيه اجلاس بريكس، عباس عراقچي وزير خارجه كشورمان با شيخ عبدالله بن زايد آل نهيان همتاي اماراتي‌اش ديدار داشت. در توضيحات آقاي عراقچي نيز جزيياتي فراتر از دفاع قاطع از جزاير سه‌گانه ايراني و نيز مساله مهم شرايط متشنج منطقه درخلال ديدار با وزير خارجه امارات مطرح نشده است.
دكان هرالد:
هم‌صدايي تهران و دهلي‌نو؛ پزشكيان مي‌تواند تعاملات اقتصادي با هند را اجرايي كند؟
ديدار مسعود پزشكيان، رييس‌جمهور كشورمان با نارندرا مودي نخست‌وزير هند در حاشيه اجلاس بريكس بسيار برجسته شد، به همين بهانه وبگاه هندي «دكان هرالد» با انتشار يادداشتي نوشت، ديدار رهبران دو كشور از اين جهت مهم تلقي مي‌شود كه هر دو بازيگر به نوعي تحت فشارهاي ايالات‌متحده قرار دارند، در‌حالي كه مضامين و دلايل اصلي اعمال فشارها ممكن است متفاوت به نظر برسند، اين پارادايم در واقع بازتابي از هژموني و دوگانه گويي ايالات‌متحده است كه هر دو كشور هند و ايران امروز با آن مواجه هستند؛ البته شايد ايران براي مدت زمان طولاني‌تري و به شكلي سخت‌تر درمعرض اين فشارها بوده است. نشريه «دكان هرالد»در ادامه ديدار ميان مسعود پزشكيان رييس‌جمهور كشورمان و نارندرا مودي نخست‌وزير هند در حاشيه اجلاس بريكس را يك پيشرفت خوشايند تلقي كرده است، چرا كه اين ديدار اولين ملاقات سران اين دو بازيگر است كه در سطح بالا برگزار شد.به نوشته «دكان هرالد» پيش‌تر روابط دوجانبه ميان تهران و دهلي‌نو پس از ديدار مودي با ابراهيم رييسي رييس‌جمهور سابق در ژوهانسبورگ در آگوست ۲۰۲۳ شاهد پيشرفت‌هايي بود، چراكه هند به‌طور قاطع از عضويت ديرينه ايران در گروه بريكس حمايت كرده بود. اين نشريه در ادامه گزارش خود آورده است كه آقاي رييسي و همتاي هندي‌اش توانستند موانع موجود در راستاي موضوع مهم بندر چابهار را حل كنند، اما درگذشت (شهادت) رييس‌جمهور ايران در اين زمينه عدم قطعيت‌هايي را نيز ايجاد كرد. اكنون مسعود پزشكيان رييس‌جمهور جديد ايران و نخست‌وزير هند قرار است مجددا مناسبات مطرح شده ميان دو كشور را پيگيري كنند. بنابراين جاي تعجب ندارد كه اولويت آقاي پزشكيان رهايي از تحريم‌هاي غربي باشد تا اقتصاد ايران به بهينه‌‌ترين حالت ممكن درآيد. به عبارتي ديگر روساي دو كشور ايران و هند در حال مديريت يك محيط خارجي دشوار هستند.در ادامه اين گزارش تحليلي با تاكيد مجدد بر ديدار مودي با پزشكيان آمده است كه اين ديدار نشان مي‌دهد كه هند از بلوغ كافي براي تشخيص آنچه به واقع مداخله خارجي محسوب مي‌شود، برخوردار است و همچنين به‌طور قطع، اين ديدار در اين بازه زماني سرشار از نمادگرايي است، چراكه سران دو كشور روسايي هم‌فكر از جهان جنوب در حال بررسي مرزهاي چندقطبي جديد در نظم جهاني جديد هستند؛ همچنين آنها از بزرگ‌ترين حاميان دستور كار بريكس براي ايجاد نظام تجاري و مالي بين‌المللي پس از برتون وودز قلمداد مي‌شوند.