معصومه معظمي| طبق قانون، مشاركت فعال در راي‌گيري صحن يكي از عمده وظايف نمايندگان مجلس است، اما برخي نمايندگان با وجود حضور در صحن، در راي‌گيري مشاركت نمي‌كنند. موضوعي كه نه مختص به اين مجلس كه مربوط به همه ادوار گذشته است. شايد بتوان آن را مثل راي ممتنعي دانست كه برخي نمايندگان در جلسه راي اعتماد به برخي وزراي دولت مي‌دهند و از پرچالش‌ترين آراي مجلس به حساب مي‌آيد و شديدا قابل انتقاد است. مساله‌اي كه در مجلس دوازدهم هم صداي قاليباف را درآورد و براي چندمين بار تذكر رييس مجلس را به همراه داشته است. يعني با وجودي كه پيش از اين هيات رييسه مجلس اعلام كرده بود، آراي نمايندگان به طرح‌ها و لوايح مدتي است كه در سامانه شفافيت مجلس منتشر مي‌شود و در دسترس عموم قرار دارد؛ با اين حال همچنان برخي نمايندگان نسبت به راي دادن به موارد مورد بررسي در صحن بي‌تفاوت هستند. تا جايي كه محمدباقر قاليباف، رييس مجلس، هر بار كه براي پيشنهادي راي‌گيري صورت مي‌گيرد، نسبت به عدم مشاركت تعدادي از نمايندگان در راي‌گيري تذكر مي‌دهد.
اين اتفاق باز هم روز گذشته تكرار شد و با وجود حضور نمايندگان در صحن، 17 نفر در راي‌گيري مشاركت نكردند. قاليباف به آنها هشدار داد كه ليست آنها در سامانه شفافيت اعلام مي‌شود چرا كه راي ندادن آنها به منزله راي منفي است و اين براي مجلس اصلا خوب نيست. اگر چه با وجود هشدارها و تذكرات همچنان برخي نمايندگان نسبت به راي دادن بي‌تفاوت هستند، اما آمار نشان مي‌دهد شرايط نسبت به قبل از راه‌اندازي سامانه شفافيت، كه در جلسه 3 مهر 80 نفر از نمايندگان در راي‌گيري مشاركت نكردند بهتر شده است. چرا كه اين آمار روز گذشته به 17 نفر رسيد و اميد است رفته رفته با اعلام اسامي آنها در سامانه شفافيت بهتر شود. البته تا اين جاي كار از منظر رييس مجلس مساله بيان شده است، اما برخي نمايندگان نسبت به اين رفتار خود توجيهات و ولايلي دارند كه در گفت‌وگو با «اعتماد» بيان كردند.
مشغول انجام امور محوله هيات رييسه بودم كه در راي‌گيري شركت نكردم
احمد نادري، عضو هيات رييسه مجلس كه يكي از نمايندگاني است كه نام او در سامانه شفافيت به عنوان يكي از نمايندگاني كه بيشترين عدم مشاركت در راي‌گيري‌ها را داشته ثبت شده است، در اين باره به «اعتماد» گفت: «عدم مشاركت برخي نمايندگان در راي‌گيري‌ها موضوع جديدي نيست و همواره در مجالس گذشته بعد از انقلاب هم اين روال بوده و مختص اين مجلس نيست.»
او ادامه داد: «دليل اين موضوع مهم است و بايد بدانيد برخي نمايندگان مشغول انجام امور ديگري از وظايف محوله نمايندگي خود هستند و بعضا در برخي راي‌گيري‌ها مشاركت ندارند.» نادري افزود: «ممكن است در يك روز كه 4 ساعت مجلس جلسه علني دارد 20 راي‌گيري داشته باشيم كه برخي نمايندگان مثلا در 17 مورد راي‌گيري مشاركت كنند و در سه مورد ديگر نتوانند راي بدهند؛ چرا كه مشغول امور ديگري از وظايف نمايندگي حوزه انتخابيه خود هستند.» او اضافه كرد: «البته همه ما نمايندگان وظيفه داريم در راي‌گيري مشاركت فعال داشته باشيم و انجام امور ديگر اين وظيفه را از ما سلب نمي‌كند، اما توضيح دادم كه بدانيد عمدي در كار نيست.»
عضو هيات رييسه مجلس بيان كرد: «به‌شخصه من هم به عنوان احمد نادري طبق آمار در درصدي از راي‌گيري‌ها شركت نكردم و مشغول كارهاي ديگري در امور اداره مجلس بودم. گاهي مجبور هستم در كف صحن براي رفع مشكلي حاضر شوم و اقداماتي را انجام بدهم يا براي حل مشكلي از مجلس از صحن خارج شوم به همين دليل در راي‌گيري شركت نكردم.»
نماينده تهران در مجلس دوازدهم بيان كرد: «البته اين توضيحات دليل خوبي براي عدم مشاركت در راي‌گيري‌ها نيست و بايد نحوه راي‌گيري‌ها منظم شود؛ اما مهم است كه دليل آن براي مردم روشن باشد.»
مشغول امور ديگر حوزه انتخابيه مي‌شويم كه از راي دادن باز مي‌مانيم
محمدرضا رضايي كوچي، رييس كميسيون عمران مجلس هم درخصوص عدم مشاركت برخي نمايندگان در راي‌گيري صحن كه منجر به تذكر رييس مجلس به آنها شد، به «اعتماد» گفت: «اگر چه طبق قانون وظيفه نماينده قانونگذاري و نظارت بر اجراي قانون است، اما يك مشكل كلي و عرفي وجود دارد اين است كه مردم حوزه انتخابيه از نمايندگان توقع رسيدگي به امور آب و برق و گاز و راه و اشتغال و... را دارند. نماينده اگر چه در صحن مجلس حضور دارد، اما همواره تلفني مشغول رسيدگي به امور حوزه انتخابيه و رفع مشكلات مردم است.»
او ادامه داد: «خيلي مواقع تلفن نمايندگان به منظور حل مشكلات حوزه انتخابيه مشغول است؛ پس نبايد تصور كرد نماينده از سر بي‌خيالي يا بي‌تعهدي در راي‌گيري شركت نمي‌كند؛ بلكه از سر مشغله زياد است. خيلي مواقع هم ذهن نماينده مشغول است و تمركز لازم را براي راي دادن ندارد.»
رضايي كوچي افزود: «نمايندگان عموما درگير مسائل ديگري هستند كه طبق قانون مسوول حل آن نيستند اما اين مشكلات خواسته يا ناخواسته بارش بر دوش نماينده افتاده است.» اين نماينده چند دوره مردم جهرم در مجلس اضافه كرد: «در مقطعي پيشنهاد داديم انتخابات استاني شود و نگاه‌ها ملي شود تا بتوانيم به شوراها و پارلمان‌هاي محلي اختيار بدهيم و يك سري از اختيارات را به شوراها واگذار كنيم؛ تا نمايندگان در سطح ملي‌تر برنامه‌ريزي كنند و مشكلات را حل كنند اما اين اتفاق نيفتاد.»
رييس كميسيون عمران مجلس در پاسخ به اينكه به قول قاليباف راي ندادن به منزله راي منفي است كه خروجي خوبي درباره برخي مصوبات ندارد، گفت: «كسي نيست كه عمدا نخواهد راي بدهد. يا نماينده جلوي صحن در حال رايزني با معاون وزير است يا با هيات رييسه و رييس مجلس در حال صحبت است يا با دستگاه‌هاي اجرايي كه نماينده آنها به صحن آمده است در حال رايزني است. پس كسي نيست كه بي‌دليل در راي‌گيري‌ها شركت نكند.»
رضايي كوچي افزود: «اين درست نيست كه نماينده در راي‌گيري شركت نكند و وظيفه اصلي خود را ناديده بگيرد، اما گاهي مسووليت‌هاي زيادي بر دوش نماينده است كه از انجام امور ديگر باز مي‌ماند.»
امضا گرفتن از معاونان وزرا مانع از مشاركت در راي‌گيري مي‌شود
عباس قدرتي، عضو كميسيون برنامه و بودجه مجلس دوازدهم هم در اين خصوص به «اعتماد» گفت: «گاهي معاونان وزرا به صحن مي‌آيند و جلوي صحن مي‌نشينند و عده‌اي از نمايندگان براي پيگيري موضوعي از حوزه انتخابيه و گرفتن دستوري از معاون وزير به جلوي صحن مي‌روند و در اين حين راي‌گيري انجام مي‌شود، پس تا برگردند راي‌گيري تمام شده است، لذا از راي‌گيري جا مي‌مانند. » او ادامه داد: «دليلش اين است و همه مي‌دانيم كه راي دادن از وظايف اصلي نمايندگان است. بارها اين اتفاق افتاده كه جايگاه هيات رييسه بوده‌ام و خودم را براي مشاركت در راي‌گيري پشت ميزم رسانده‌ام اما گاهي نمي‌شود به موقع و قبل از اتمام زمان قانوني راي دادن خودت را به سيستم راي‌گيري برساني.»
قدرتي در اين باره پيشنهادي بيان كرد و گفت: «تصور مي‌كنم اين موضوع نياز به اصلاح آيين‌نامه داخلي دارد و يك بار هم پيشنهادي در اين خصوص بيان كردم. طبق قانون نماينده همتراز وزير است، اما گاهي براي ملاقات و ديدن يك معاون وزير مجبور است يك ماه منتظر بماند، به همين دليل وقتي به صحن مجلس مي‌آيند نمايندگان براي گرفتن يك دستور يا امضا جلوي صحن تجمع مي‌كنند. در حالي كه اين كار شأن نمايندگي را زير سوال مي‌برد و نياز به اصلاح دارد.»
نماينده مردم شيروان در مجلس دوازدهم افزود: «پيشنهاد كردم جايگاه معاونان وزير و مهمانان خارج از اين فضا تعبيه شود تا نمايندگان بتوانند آنجا امور را پيگيري كنند و معاونان وزير را ببينند. وقتي 30-40 نماينده از 290 نفر جلوي صحن تجمع كنند هم بي‌نظمي مي‌شود و هم مانع از مشاركت آنها در راي مي‌شود و اين اشكال بايد رفع شود.»
اگر چه طبق اظهارات قاليباف، نمايندگان بايد در راي‌گيري شركت كنند و اين عدم مشاركت در راي به منزله راي منفي است و براي مجلس خوب نيست. اما دليل و توضيحات نمايندگان هم در جاي خود قابل توجه است و در برخي مواقع مي‌تواند درست باشد و همواره از سر بي‌ميلي و بي‌تفاوتي نسبت به صحن يا دستور جلسه نباشد. بنابراين بد نيست هيات رييسه پيشنهاد قدرتي را بررسي كرده و با اصلاحيه در موارد بيان شده، نظم صحن علني را به آن برگرداند تا هم نمايندگان با تمركز بيشتري به بررسي مصوبات بپردازند و هم در زمان مناسب‌تري بتوانند براي پيگيري امور حوزه‌هاي انتخابيه خود وزرا و معاونان وزير را ببينند و دستورات و امضاهاي مدنظر را اخذ كنند.