وقتي نظارتي نيست
سميرا بختيار
هارولد لاسول از انديشمندان عرصه ارتباطات در بيان كاركرد رسانه‌ها به نقش آنها در نظارت بر محيط مي‌پردازد، اصلي مهم و تاثيرگذار كه اين روزها جامعه ما و از همه مهم‌تر اهالي رسانه به آن نيازمند هستند. در واقع رسانه و خبرنگاران با نظارت بر محيط مي‌توانند امر سياست‌گذاري و مديريت را از يك‌سو براي حاكمان ميسر كنند و از سوي ديگر شهروندان را در بطن آنچه در جامعه مي‌گذرد، آگاه سازند. اما به نظر مي‌رسد لازمه همين نظارت بر محيط، دسترسي آزاد به اطلاعات، وجود فضاي باز نقد و مطالبه‌گري، پاداش به افشا‌كننده، وجود دموكراسي در جامعه و ارج نهادن به اهالي رسانه و خبرنگاران و اعتماد به عملكرد آنان در بازتاب وقايع جامعه است. با اين مقدمه مي‌خواهم كار نظارت‌گري بر محيط را از خود آغاز كنم. قطعا هر خانواده‌اي در سال چندين‌بار به سينما مي‌رود و به فراخور نياز و تعداد فرزندانش يا اطرافيانش، شايد اين مساله براي خانواده‌ها پررنگ‌تر باشد. همه ما در اغلب سينماها شاهد وجود غرفه‌هايي از فروش خوراكي‌هاي متنوع و رنگارنگ هستيم كه به صورت هوشيارانه در ورودي سالن‌هاي سينما قرار داده شده‌اند و از ظواهر امر معلوم است كه فروش خوبي هم دارند. وقتي در اين هفته براي تماشاي يك فيلم به سينمايي در جنوب شرق تهران رفتم و براي پسرم خوراكي‌هايي كه روزانه و اغلب آنها را مي‌خرم، از همان غرفه‌هاي جنب سالن سينما خريد كردم، از قيمت آنها واقعا شوكه شدم. بدون هيچ دليل و منطقي برخي خوراكي‌ها را تا دو برابر به مردم مي‌فروشند، طبيعتا در آن فضا و عجله‌اي كه براي تماشاي فيلم و هيجان بچه‌ها وجود دارد، نمي‌توان از چنين خريدهايي صرف‌نظر كرد، قطعا فروشندگان چنين غرفه‌هايي هم از وجود همين فضا كاملا سوءاستفاده كرده و با فروش چند برابري، از اين رفتار تماشاچيان يا به نوعي مصرف‌كنندگان سود مي‌برند. همين بخش كافي است تا بدانيم واقعا در جامعه چه خبر است. از مساله‌اي بسيار ساده و بديهي، به راحتي از مردم پول بيشتري دريافت مي‌شود و تا به الان شاهد اعتراضي از سوي خريداران به علت همان ويژگي‌هاي فضايي كه اشاره كردم، نديدم. وقتي بيشتر به كنه موضوع فكر مي‌كنم، مي‌بينم در تمام اين سال‌ها نظارت و مميزي‌هاي زيادي بر آثار نمايشي ازجمله فيلم‌هاي سينمايي صورت گرفته است كه فارغ از نوع درست و غلط بودن، اما امر نظارت صورت گرفته است. بهتر است كمي دور و بر سينما را هم نگاه و نظارت كنيم. چرا مي‌خواهيم نظارت را هم انحصاري كنيم؟ چرا آنجا كه پاي عام‌المنفعه در ميان است خبري از مميزي و نظارت و سانسور افزايش قيمت نمي‌بينيم؟
درحالي كه اگر فضا و ميدان براي رسانه و حتي مردم باز باشد، انتقال چنين مواردي -گرانفروشي- بسيار راحت‌تر از نظارت سازماني و پروتكل‌هاي اينچنيني است. در اينجا اين نكته را به خودم و تمامي اهالي رسانه يادآور مي‌شوم كه در زمانه‌اي كه مدام از كمرنگ شدن مرجعيت رسانه‌اي داخل صحبت مي‌شود، نبايد از ديگر كاركردهاي حرفه‌اي‌مان غافل شويم، چراكه دنياي رسانه، دنياي پويايي است و مي‌توان از تمام ابزار و متد و اصول آن در جهت بهبود مسائل جامعه گام برداشت. به اميد چنين روز و چنين نگاهي....