بحران شام؛ تل‌آويو از توافق آتش‌بس 1974 عبور كرد
جولان «بي‌بي» در «جولان»
ساعاتي پس از تاييد رسمي سقوط دمشق توسط ارتش سوريه، الجولاني رهبر تحريرالشام وارد پايتخت شد و براي افرادي كه در مسجد اموي دمشق كه مكان مهم مذهبي محسوب مي‌شود، حضور داشتند سخنراني كرد. همزمان نيز نخست‌وزير سوريه كه در دمشق حضور دارد، گفت كه مايل است به انتقال قدرت كمك كند. اين درحالي است كه به ادعاي نشريه فرانسوي لوفيگارو، رياض حجاب گزينه رياست و نخست‌وزير دولت انتقالي در سوريه خواهد بود. گفتني است مخالفان به فاصله يك روز پس از تصرف دمشق، لاذقيه و طرطوس را به تصرف خود درآوردند. در ميانه اين تحولات دومينووار عباس عراقچي در واكنش به تحولات اخير سوريه گفت مقامات ايراني با برخي گروه‌هاي حاكم بر سوريه در ارتباط دايمي است. عراقچي اما به جزييات اين تماس‌ها و اينكه شامل كدام گروه‌ها مي‌شوند، اشاره‌اي نكرد. ازجمله اتفاقات مهم اما اين بود كه همزمان با بروز هرج و مرج در سوريه، ارتش اسراييل در اولين روز سقوط دولت بشار اسد در مرز زميني در منطقه جولان و استان قنيطره، با ورود به خاك سوريه، بخش‌هاي جديدي را اشغال كرد. اين تهاجم در منطقه كوهستاني جبل‌الشيخ روي داد. نظاميان اسراييلي همچنين با ورود به خاك سوريه در استان قنيطره، به شهر بعث سوريه در منطقه مرزي جولان هم رسيدند. اين درحالي است كه همزمان، جنگنده‌هاي اسراييل، مراكز نظامي امنيتي در شهر دمشق را بمباران كردند. آن‌گونه كه سي‌ان‌ان مدعي است بنيامين نتانياهو روز يكشنبه ساعاتي پس از سقوط دمشق ادعا كرد تحولات سوريه نتيجه مستقيم كمپين (ادعايي) نظامي اسراييل عليه منطقه بوده است. نتانياهو ادعا كرد كه به ارتش دستور داده تا منطقه حائل را كه بلندي‌هاي جولان اشغالي را از بقيه سوريه جدا مي‌كند، تصرف كند. نيويورك تايمز و سي‌ان‌ان طي گزارشي مدعي شدند اين براي اولين‌بار است كه نيروهاي اسراييلي از زمان توافق ۱۹۷۴ كه خط كنترل بين اسراييل و سوريه را تعيين كرد يعني بيش از نيم قرن گذشته در منطقه حائل مستقر مي‌شوند هرچند كه آنها در گذشته براي مدت‌هاي كوتاهي به منطقه بي‌طرف وارد شده بودند. از سال ۱۹۷۴، اين منطقه حائل تحت نظارت نيروهاي حافظ صلح سازمان ملل قرار داشته است. اسراييل در سال ۱۹۶۷ بلندي‌هاي جولان را اشغال و در سال ۱۹۸۱ آن را ضميمه خود كرد. ناظران مدعي‌اند كه مقامات اسراييلي با تركيبي از نگراني و شادي تحولات سوريه را رصد مي‌كنند، زيرا ۵۰ سال آرامش به يك‌باره در عرض چند ساعت بر هم خورده است. به ادعاي سي‌ان‌ان در مقابل ايران نيز اكنون يكي از حلقه‌هاي ژئو استراتژيك خود در منطقه را از دست داده است. اين ادعاها در شرايطي مطرح شده كه همچنان هيچ‌‌كس ازجمله اسراييل به‌طور دقيق نمي‌‌داند كه مخالفان سوري براي آينده سياسي اين بازيگر چه پلني دارند. به ادعاي ناظران علي‌رغم ريشه‌هاي راديكال تحريرالشام، نشانه‌هاي اوليه مثبت بوده است. احتمالا اين گروه در سوريه از اشتباهات در عراق درس گرفته و مي‌خواهند خيلي زود پايان‌شان را تجربه كنند. در اين ميان اما گروهي مدعي‌اند، مخالفان در كوتاه‌مدت، تهديدي براي اسراييل نيستند، چراكه وقتي آنها ملزم به برقراري حاكميت خود در سوريه باشند، با يكي از قوي‌ترين نيروي‌هاي نظامي در منطقه درگير نخواهند شد. با اين همه ترديدهايي وجود دارد كه اسراييل بخواهد با نفوذ به جولان تحت كنترل سوريه، رهبران جديد دمشق را تحريك كند، چراكه ده‌ها گروه شبه‌‌نظامي مختلف وجود دارد و اين براي اسراييل بسيار چالش‌برانگيز خواهد بود. در همين راستا روزنامه اعتماد تلاش كرده تا نگاه رسانه‌هاي جهان به تحولات سوريه را بررسي كند؛ تحولاتي كه مي‌تواند معادلات منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي را تحت تاثير قرار دهد.