ناترازي انرژي و اشتغالزايي
مهدي دهقان منشادي
شانس آورديم در مقطعي از تاريخ معاصرمان تبليغ «فرزند كمتر، زندگي بهتر» شعار روز كشور بود و خدمات پيشگيرانه ارايه شده در مراكز بهداشتي شهرها و خانه‌هاي بهداشت روستايي، ترمز رشد افسارگسيخته جمعيت دهه 60 و تعداد فرزندان بيشتر از 4 نفر در هر خانواده را كشيد وگرنه در برهه كنوني از تاريخ كشور كه به‌شدت با ناترازي انرژي مواجه هستيم، تقاضاي بيشتري براي برق و گاز وجود داشت و ما شاهد قطعي برق بيشتر و وحشتناك‌تري بوديم. پويايي هركشور و جامعه‌اي به رشد جمعيت و متناسب با آن رشد و توسعه زيرساخت‌ها و امكانات بستگي دارد. گويا از زماني كه در نتيجه سياست‌هاي اتخاذ شده، از سرعت رشد طبيعي جمعيت كشور كاسته مي‌شد، خواسته يا ناخواسته سرمايه‌گذاري چنداني براي توسعه زيرساخت‌هاي انرژي كشور صورت نگرفته است و البته مستهلك شدن زيرساخت‌هاي قبلي، بيلان منفي آبي كشور و كاهش سهم برقابي و تحريم‌ها كه زماني گفته مي‌شد كاغذ پاره‌اي بيش نيستند، تاثير زيادي را در ناترازي انرژي كشور داشته‌اند. با وجود رشد بطئي جمعيت كشور در دهه اخير (رشد طبيعي لاك‌پشت‌گونه به خاطر كم جمعيتي خانواده‌هايي كه به دنبال زندگي بهتر بودند و هنوز مي‌گردند)، ميزان تقاضاي برق و گاز (مصرف در خانه‌هاي نوساز و صنايع جديد) از ميزان سرمايه‌گذاري براي توسعه زيرساخت‌هاي انرژي و عرضه توليدات آنها پيشي گرفته و عدمِ همخواني عرضه و تقاضاي انرژي، ناترازي آن را رقم زده است.
هرچند سرمايه‌گذاري و توسعه زيرساخت‌هاي انرژي كشور مي‌توانست به افزايش شاغلان و نرخ اشتغال بيشتر منجر شود، اما ناترازي حال حاضر در بخش انرژي به شيوه‌اي تراژيك مي‌تواند اشتغال كاذب گونه‌اي را به دنبال داشته باشد. خاموشي‌ها و قطع برق‌هاي برنامه‌ريزي شده و گاهي بي‌برنامه و غافلگير‌كننده هر روز باعث خرابي و بلااستفاده شدن لوازم خانگي و وسايل برقي و الكترونيكي به ويژه يخچال و تلویزيون خانوارها مي‌شود. اين خرابي‌ها و سوختن‌ها، رونق خاكستر گونه تعميرگاه‌هاي لوازم خانگي، فروشگاه‌ها و كارخانه‌هاي داخلي را باعث شده است و اين رونق خاكستري كه گاهي مالباختگان قطعي برق را به خاك سياه مي‌نشاند به زايش اشتغال‌هاي نويني كمك كرده است. طنز تلخ در اين اشتغالزايي سياه و سفيد و تراژيك آنجاست كه برخي مردم در زمان پيشاتحريم‌ها قدرت مالي خوبي براي خريد لوازم خانگي وارداتي باكيفيت داشتند، اما قرباني شدن آن لوازم خانگي در مسلخ خاموشي‌هاي چند سال اخير آنها را مجبور مي‌كند به توليدات عمدتا گران و بي‌كيفيت داخلي روي بياورند و استفاده از اين بي‌كيفيت‌هاي داخلي در زمانه ناترازي‌ها و قطعي برق همان چرخه‌اي را به وجود مي‌آورد كه خودروسازهاي داخلي براي اشتغالزايي (توليد خودروي بي‌كيفيت، خرابي مكرر، رويش قارچ‌گونه تعميرگاه‌ها و مغازه‌هاي فروش لوازم يدكي) خالق آن بوده‌اند. در گذشته‌اي نه چندان دور مردمِ عادي عادت داشتند بعد از خاموشي با وصل شدن برق صلوات بفرستند، اما در تاريك و روشنِ ناترازي انرژي و اشتغالزايي حاصل از آن، صلوات بعد از جريان مجدد برق به نيت سلامتي وسايل برقي خانه‌شان تلاوت مي‌شود.