آب را بايد بازيافت كرد
پيروز حناچي ٭ / در شهر تهران 50 قنات وجود داشت كه محل تامين آب شهر بود. اين قنات‌ها بهترين آب را از كوهپايه‌ها دريافت و به مصارف شرب و كشاورزي مي‌رساندند. اما امروز اين قنات‌ها تبديل به فاضلاب شده است. موضوع بازيافت آب اگرچه يكي از راهكارهاي قابل تامل و مورد استفاده در دنياست اما در ايران به اين راه‌حل پرداخته نشده است. با بازيافت آب حتي مي‌توان فاضلاب را به آب لوله‌كشي نيز بازگرداند ولي اين حجم از آب درحال حاضر از دست مي‌رود. ما در سرزميني زندگي مي‌كنيم كه همواره جزو مناطق خشك جهان بوده است چنانكه در كتيبه‌هاي بيستون نيز بر اين موضوع تاكيد شده و داريوش برحذر داشتن كشور از دروغ، خشكسالي و بيگانگان را در اين كتيبه مورد تاكيد قرار داده است. بنابراين ايران حتي از پيش از ميلاد مسيح نيز با خشكسالي و كم آبي مواجه بوده است. اما با وجود اين مشكل هميشگي توجه زيادي به مساله مديريت آب نشده و ملاحظه مي‌شود كه به ويژه در كلانشهرهاي كشور مديريت آب نتوانسته حتي از پرت قابل توجه آب در شبكه آب شهري جلوگيري كند. از سوي ديگر به واسطه محدوديت‌هاي عرصه‌هاي زيست محيطي پراكنش جمعيت در كشور به‌طور مطلوب انجام نشده و بيشترين تجمع جمعيت در يك سوم مساحت كشور صورت گرفته است. براي اينكه فشار بيش از اندازه به منابع آب در اين مناطق كاهش يابد، لازم است شرايط براي پراكنش مناسب‌تر جمعيت فراهم شود كه مهم‌ترين آن ايجاد اشتغال در مناطقي ديگر از عرصه سرزمين با پتانسيل پذيرش جمعيت، خواهد بود. علاوه بر همه راه‌هاي پيشنهاد شده جهاني مانند Recycle, Reduce, Reuse يعني بازگرداندن آب به چرخه استفاده، مراقبت و محافظه منابع واستفاده مجدد بايد به عنوان مهم‌ترين اصول پيشنهادي براي رسيدن به پايداري در دستور كار قرار گيرند.
٭ معاون وزير راه و شهرسازي
آب به حساب نيامده هم گره‌گشاست
ستار محمودي ٭/ وزارت نيرو در سياست‌هاي اين دوره خود رشد مصرف آب را در سنوات آتي از محل صرفه‌جويي در مصرف ديده است تا شدت تقاضا را كاهش دهد. يكي از راه‌هاي اين صرفه‌جويي كاهش ميزان آب به حساب نيامده است. در طول دو‌سال گذشته توانسته‌ايم در سطح شهرها و روستاها 3/1 درصد از ميزان آب به حساب نيامده را كاهش دهيم. در ظاهر اين اقدام به نظر مي‌رسد كه عدد 3/1درصد رقم بزرگي نيست اما وقتي در نظر بگيريم در طول سال‌هاي گذشته به‌طور متوسط سالانه سه درصد رشد مصرف داشته‌ايم، عدد 3/1 درصد كاهش آب به حساب نيامده عدد قابل‌توجهي مي‌شود ضمن آنكه براي همين ميزان كاهش بايد خيلي از اقدامات صورت گيرد تا نهايتا به چنين كاهشي دست يابيم. روي شيوه‌هاي قرائت از كنتور، استفاده از كنتورها و روي شيوه‌هاي تعادل در فشار، برنامه‌هاي گسترده‌اي را در دستور كار شركت‌ها قرار داده‌ايم و از همه مهم‌تر كه بايد روي آن كار كنيم و البته كار زيادي هم مي‌طلبد اينكه واقعيت‌هاي كشور را به سمع و نظر صاحبان آب يعني مردم برسانيم. اين نگاه را بايد به تدريج ايجاد كرد كه دولت صاحب آب نيست و مالكيت آب را ندارد. بايد مردم بدانند كه مالك اصلي آب خودشان هستند و دولت فقط كارگزار آب است. اگر آب درست مصرف نشود يا آلوده شود تبعات آن به خود مردم بازمي‌گردد. مردم مي‌توانند كارگزاران خود را در حوزه‌هاي آب و فاضلاب مورد خطاب قرار دهند و اگر نارسايي ديدند سوال، جواب كنند. اما اصل مشكل بدون كمك واهتمام آنها حل نخواهد شد.
٭ قائم مقام وزارت نيرو
اجراي بسته مديريت تقاضا
عباس كشاورز ٭ / بحران آب مشكل اساسي سرزميني كشور است. اين مشكل از سال‌هاي پيش قابل لمس بود و پيش از آنكه به عنوان مسوول در وزارت جهادكشاورزي مشغول فعاليت شوم، درباره بحراني كه در پيش بود بارها هشدار داده بودم. از نظر من راه‌حل مقابله با بحران آب نيز مديريت تقاضاست. در گذشته به دليل دانش اندك در مديريت آب، زمينه بروز بحران فراهم شد و غالبا عرضه، چگونگي مصرف آب را مديريت مي‌كرد. بايد توجه داشته باشيم كه دوره سخت‌افزاري، احداث سد و ساختمان‌سازي در حوزه آب كشور سپري شده است و امروز بايد حجم فعلي آب را حفاظت كنيم. در اين راستا وزارت جهادكشاورزي بسته‌اي براي مديريت همه‌جانبه تقاضا تهيه كرده است. از جمله اقدامات ديده شده در اين بسته آن است كه كشت برخي از محصولات مانند برنج در بعضي از مناطق ممنوع شود. ذرت بايد در مناطقي با گروه‌هاي جديد جابه‌جا شده و سورگوم يكي از علوفه‌هايي است كه به عنوان جايگزين ذرت در نظر گرفته شده است. همچنين اغلب كشت‌ها بايد به صورت نشايي انجام شود يعني يك تا يك ماه و نيم ديرتر وارد زمين شود. استفاده از روش آبياري ميكرو به‌طور جد در دستور كار قرار گيرد. سبزي و صيفي و محصولات جاليزي تا حد امكان بايد در گلخانه كشت شود. يكي از محصولات پرآب چغندرقند است كه براي اين محصول پيشنهاد شده كاشت به صورت نشا انجام شده و حتي توليد آن در برخي مناطق كشور متوقف شود. در مجموع بايد كشاورزي به صورت كشاورزي حفاظتي انجام شود تا منابع در اختيار تا حد امكان مورد حفاظت قرار گيرد.
٭ معاونت زراعت وزارت جهاد كشاورزي