ناوگان تله‌كابين ما فرسوده ولي ايمن است

   حميدرضا خالدي/ سال گذشته، سقوط چرخ و فلك بزرگ پارك ارم باعث مجروح شدن سه دختر جوان شد و حالا بعد از حدود يك‌سال و نيم از آن حادثه هفته گذشته، درصحن شوراي شهر، محمد حقاني، رييس كميته محيط زيست شورا تذكري را در مورد ايمن نبودن خطوط تله‌كابين توچال قرائت كرد كه بار ديگر باعث شد تا بحث ايمني مراكز تفريحي در صدر اخبار قرار گيرد. تذكر حقاني از آن جهت مي‌تواند هشدار‌دهنده باشد كه بدانيم «توچال» يكي از بزرگ‌ترين مراكز تفريحي – ورزشي كشور است كه در سال گذشته، پذيراي بيش از 5/2 ميليون نفر ميهمان داخلي و خارجي بوده كه از اين تعداد بيش از 350 هزار نفر آنها از خطوط تله‌كابين استفاده كرده‌اند. به همين دليل ناايمن بودن خطوط توچال مي‌تواند منجر به حادثه‌اي بدتر از حادثه پارك ارم شود؛ حادثه‌اي كه در صورت وقوع يكي از سياه‌ترين حوادث بخش گردشگري كشور خواهد بود. به همين دليل گفت‌وگويي در مورد مطالب مطرح شده در تذكر حقاني با سيد محمدرضا پرهيزكار، مديرعامل مجموعه تفريحي ورزشي توچال انجام داده ايم كه محور آن بحث ايمني و فرسودگي خطوط و كابين‌هاي توچال است.

  آقاي پرهيزكار، يكي از مواردي كه روز سه‌شنبه آقاي حقاني در صحن شورا به آن انتقاد داشت، فرسوده بودن كابين‌هاي خطوط تله‌كابين توچال بود. چرا بايد كابين‌هاي مجموعه‌اي مانند توچال كه بزرگ‌ترين مجموعه تفريحي كشور محسوب مي‌شود، بعد از حدود 40 سال هنوز و با وجود فرسودگي، به كار خود ادامه دهد ؟ آن‌هم كابين‌هايي كه چنانچه روزي با مشكلي مواجه شود، مي‌تواند حادثه‌اي جبران‌ناپذير را رقم زند. قبول داريد كه كابين‌هاي مجموعه توچال فرسوده است و اين مساله مي‌تواند ايمني مسافرين را تحت تاثير قرار دهد؟
اينكه كابين‌هاي ما فرسوده است مساله‌اي غيرقابل انكار است. اما مساله فرسودگي كابين‌ها يك چيز است و مساله ايمني آنها چيزي ديگر. مساله ايمني در خطوط تله‌كابين به سالم بودن قفل كابين و كابل‌ها و... مربوط است. قطعات استفاده شده و حساس تله‌كابين هم مثل تمام قطعات صنعتي ديگر، يك طول عمر مشخصي دارد. مثلا براساس استانداردهاي جهاني، طول عمر قفل‌هاي كابين‌ها 10 است. درعين حال، وضعيت فني بخش‌هاي مختلف خطوط تله‌كابين، دايما توسط كارشناسان و مهندسين فني اين مجموعه چك مي‌شود تا در صورت مشاهده هر گونه مشكلي، اين مساله خيلي فوري رفع شود. ضمن اينكه مطابق قراردادي با شركت اينترون روسيه، كابل‌ها به صورت سالانه چك مي‌شوند تا مشكلي پيش نيايد.
  تاكنون اين شركت در مورد تله‌كابين به شما هشداري نداده است ؟
چرا. كار اين شركت پيدا كردن مشكلات احتمالي در كابل‌ها است. مثلا همين بهمن ماه سال گذشته كه خطوط ما را بازديد و اعلام كردند كه كابل خط يك ما در وضعيت هشدار قرار دارد. به همين دليل تلاش كرديم تا كابل اين خط را در نخستين فرصت تعويض كنيم كه در نخستين وقت اورهال سالانه، يعني مردادماه سال 94، اين كار انجام شد و كابل‌هاي خط يك تعويض و نوسازي شد. يا به عنوان نمونه سال 91 گيربكس اصلي اين خط كه از محوري‌ترين بخش‌هاي آن حساب مي‌شود تعويض شد. همه اين تعميرات و نوسازي‌ها در حالي انجام مي‌شود كه واقعا هزينه بالايي براي شركت دارد ولي ما به دليل اينكه خطوط تله‌كابين واقعا حساس و مهم هستند و با جان و سلامت شهروندان در ارتباطند، اين هزينه‌ها را انجام مي‌دهيم.
  يعني مي‌خواهيد بگوييد با وجود فرسودگي كابين‌ها، مشكلي از لحاظ ايمني خطوط وجود ندارد ؟
دقيقا. ناوگان ما هم فرسوده است. ولي كاملا با دقت چك مي‌شود و بعد از اطمينان 100 درصدي از سالم بودن آنها اجازه بهره‌برداري را مي‌دهيم.
  مي بخشيد، ولي اينها همه ادعاهاي شماست. آيا سندي براي اثبات سخنان خود و ايمن بودن خطوط تله‌كابين توچال داريد؟
بله، تمام گواهينامه‌هايي كه براي ايمني خطوط توچال صادر شده موجود است. از آن مهم‌تر، مگر بالاترين و اصلي‌ترين مسوول تعيين ايمني در ايران سازمان استاندارد نيست؟ سال گذشته اداره استاندارد از تمامي شركت‌هاي داراي تله‌كابين و بالابر خواست تا براي بازديد خطوط‌شان توسط كارشناسان اين سازمان و دريافت گواهينامه استاندارد اقدام كنند. توچال اولين شركتي بود كه پا پيش گذاشت و موفق به دريافت گواهينامه استاندارد ملي براي بهره‌برداري شد. براساس اصول استاندارد بالابرها، متخصصين اين شركت هر سه ماه يك‌بار خطوط تله‌كابين و تله‌سييژها و ساير انواع بالابرها را چك مي‌كنند و تنها زماني كه از ايمن بودن آنها اطمينان پيدا كردند، گواهي صادره را تمديد مي‌كنند. از سويي به دنبال دريافت گواهينامه استاندارد اروپا هم هستيم كه اميدواريم سال آينده اين مهم نيز محقق شود.
  خب شما كه خودتان هم قبول داريد كابين‌هاي تله‌كابين‌هاي توچال فرسوده است، چرا تاكنون اقدامي براي نوسازي آن نكرده‌ايد؟
اين برمي‌گردد به سياست‌هاي كلان بنياد مستضعفان به عنوان مالك اصلي مجموعه. در سال‌هاي قبل از آنجايي كه فعاليت توچال چندان اقتصادي و مقرون به صرفه نبود، مسوولان وقت چندان اعتقادي به صرف كردن هزينه‌هاي سنگين براي نوسازي اين مجموعه نداشتند و درعوض بيشتر توسعه مراكز اقامتي و هتل‌ها در صدر سياست‌هاي بنياد قرار داشت. درنتيجه اقداماتي كه صورت مي‌گرفت، در حد همان تعويض قطعات فرسوده و معيوب بود. اما با انتصاب رياست جديد بنياد، اولين مركزي كه دستور نوسازي جدي آن را صادر شد، توچال و خطوط آن بود. به همين دليل با مشاوره چند شركت معتبرخارجي و بازديد ميداني طرح احداث خطي جديد با تكنولوژي روز دنيا تدوين شد و پس از تاييد در بنياد، در مرحله تصويب و اختصاص بودجه قرار دارد.
  يعني خط قديمي متوقف خواهد شد؟
نه. براي رفاه هرچه بيشتر شهروندان و افزايش ظرفيت مجموعه، خط جديد در كنار خط قديمي احداث مي‌شود و هر دو خط فعال خواهند بود. البته به تدريج كابين‌هاي خطوط قديمي هم از امسال با كابين‌هاي نو و جديد، جايگزين خواهند شد، به طوري كه اميدواريم حداقل كابين‌هاي يكي از سه خط فعلي‌مان را همين امسال نوسازي كنيم.
  فكر مي‌كنم يكي از مشكلات خط فعلي تله‌كابين، سرعت پايين آن باشد. خط جديد سرعت بيشتري خواهد داشت؟
بله. الان ظرفيت خط ما 600 نفر در ساعت با سرعت 4 متر برثانيه و با كابين‌هاي 6 نفره است كه در خط جديد در دست اجرا، اين ظرفيت به 1200 تا 1800 نفر در ساعت و با سرعت شش متر برثانيه خواهد رسيد و كابين‌ها نيز هشت نفره خواهد شد.
  فكر كنم راه‌اندازي خط جديد بايد خيلي هزينه داشته باشد.
بله. برآورد ما حدود 25 ميليون يورو است.
  البته اين پول‌ها در مقابل درآمدهاي بالاي توچال و بنياد نبايد زياد باشد.
چرا اين‌طوري فكر مي‌كنيد؟ درآمد توچال با توجه به هزينه‌هاي بالايي كه دارد واقعا اصلا قابل توجه نيست. حتي مي‌توانيم به نوعي، آن را غير اقتصادي بدانيم. براي همين تامين اين بودجه چندان ساده نيست. به همين دليل با مذاكراتي كه با آقاي سلطاني فر، رييس سازمان ميراث فرهنگي داشته‌ايم، وي قول داده تا براي تامين اين بودجه و اين خط فرسوده به ما كمك كند. ضمن اينكه به دنبال استفاده از تسهيلات بانكي و مشاركت بخش خصوصي هم هستيم.
 ولي من هنوز هم نمي‌توانم اين مساله را بپذيرم كه يكي از بزرگ‌ترين مجموعه‌هاي تفريحي كشور كه در بهترين و اعياني‌نشين‌ترين بخش‌هاي پايتخت قرار گرفته، سود و عايدي چنداني نداشته باشد.
به دستور سعيدي كيا، تمام ترازهاي مالي شركت‌هاي بنياد، براي اطلاع مردم در سايت‌هاي آنها قرار گرفته است. مي‌توانيد خودتان سود و زيان ما را ببينيد. همه فكر مي‌كنند كه چون توچال در بهترين و ثروتمندترين بخش‌ها و مناطق تهران قرار گرفته بايد پول پارو كند اما اين تصور درست نيست.
   يكي ديگر از انتقادهاي آقاي حقاني در صحن شوراي شهر، شيوه انتقال مسافرين با تله‌كابين به ايستگاه‌هاي بالا بود. گويا روز جمعه 22 آبان ماه، بيش از پنج هزار بليت فروخته شده است در حالي‌كه ظرفيت تله‌كابين روزانه حداكثر 1500 تا دو هزار نفر است. واقعا چرا بايد اين‌همه بليت فروخته شود و هنگام بازگشت مردم مجبور باشند تا 10 شب در صف و در آن سرماي كشنده ايستگاه پنجم معطل بمانند؟
من فكر مي‌كنم اگر آقاي حقاني قبل از تذكرشان، كمي در مورد شيوه كار تله‌كابين تحقيق مي‌كردند، چنين بحثي را مطرح نمي‌كردند. ببينيد، همان‌طور كه گفتم، ظرفيت كنوني ما 600 نفر در ساعت است. اين به معناي آن است كه در هرساعت، تله‌كابين مي‌تواند 600 نفر را به ايستگاه‌هاي 5 و 7 منتقل كند. در ايام تعطيل، ما دو ساعت زودتر كار خود را شروع مي‌كنيم و دو ساعت هم ديرتر خط متوقف مي‌شود. چون علاقه‌مندان به اسكي و طبيعت بسيار بيشتر از روزهاي گذشته هستند. به بياني به طور متوسط خط ما، در روزهاي تعطيل حدود 12 ساعت فعال است. اين يعني قابليت انتقال هفت هزار نفر در روز. در روز جمعه يادشده، چون چند روز قبل پيست اسكي به صورت آزمايشي راه‌اندازي شده بود، شاهد حضور حجم كثيري از اسكي بازان در توچال بوديم. از سويي هوا آن روز بسياري عالي بود و به همين دليل مردم زيادي هم براي تجربه اولين برف تهران به توچال آمده بودند. يعني ما يكدفعه با حجم چند هزار نفري از علاقه‌مندان براي حضور در ايستگاه‌هاي 5 و 7 روبه‌رو بوديم. با اين وجود براي اينكه مشكلي پيش نيايد، من دستور دادم كه از ساعت 9 فروش بليت براي ايستگاه 7 و از ساعت 11 فروش بليت براي ايستگاه 5 متوقف شود. ما هميشه ساعت 14 تا 14:30 شروع به تخليه مردم از ايستگاه 7 مي‌كنيم تا هنگام بازگشت به ايستگاه اول، در ايستگاه 5، اين مسافرين با مسافرين ايستگاه 5 (كه نهايتا تا 15- 16 مي‌توانند در اين ايستگاه باشند)، تداخل نكنند و به شب و تاريكي هوا هم نخوريم و مشكلي پيش نيايد. اما در روز 22 آبان از آنجايي كه بارش برف از يك‌سو و آفتابي بودن هوا از سوي ديگر شرايطي رويايي را به وجود آورده بود، چنان جو شور و نشاطي را در ايستگاه‌هاي 7 و 5 به وجود آورده بود كه مردم حاضر به ترك ايستگاه‌ها نبودند و با وجود تذكرات ما كار تخليه ايستگاه 7 تا حدود 5 طول كشيد. درنتيجه مسافرين ايستگاه 7 با مسافرين ايستگاه 5 تداخل كردند و همين امر باعث شد تا انتقال اين ميهمانان تا حدود ساعت 22 طول بكشد. ما سعي كرديم براي آرام كردن و گرم كردن مردم آنهارا به سالن انتظاري كه در ايستگاه 5 طراحي شده هدايت كنيم و از شهروندان با نوشيدني گرم پذيرايي كنيم تا كمي آرام شوند.
  آقاي حقاني مي‌گويند كه 13 درصد توچال متعلق به شهرداري است، اين درست است؟
من نمي‌دانم ايشان اين اطلاعات را طبق چه مستنداتي عنوان كرده‌اند! طبق اسناد رسمي كه به راحتي قابل استعلام است، 9/99 درصد توچال متعلق به بنياد مستضعفان است و 1/0 درصد باقي مانده در اختيار 18 سهامدار حقيقي و حقوقي ديگر است كه در بين آنها نيز نامي از شهرداري ديده نمي‌شود.
برش
براي رفاه هرچه بيشتر شهروندان و افزايش ظرفيت مجموعه، خط جديد در كنار خط قديمي احداث مي‌شود و هر دو خط فعال خواهند بود. البته به تدريج كابين‌هاي خطوط قديمي هم از امسال با كابين‌هاي نو و جديد جايگزين خواهند شد، به طوري كه اميدواريم حداقل كابين‌هاي يكي از سه خط فعلي‌مان را همين امسال نوسازي كنيم.