مسابقه اروپايي‌ها براي حضور جدي در ايران
احياي روابط با مجارستان؛ تقويت همكاري با يونان
روحاني: اجراي كامل برجام، سطح همكاري‌هاي تهران و اتحاديه اروپا را
به نقطه مطلوب مي‌رساند
گروه سياسي| اقتصادهاي كوچك‌تر اروپايي نمي‌خواهند از بزرگ‌ترهاي‌شان در قاره سبز عقب بيفتند. حالا نوبت آنهاست كه در صف سفر به تهران بايستند. حتي اگر از خاطره آخرين سفرشان 27 سال بگذرد. مثل آخرين سفر نخست‌وزير مجارستان به ايران. قدرت‌هاي اصلي كار خود را زودتر از توافق وين آغاز كرده بودند. مثال بارزش فرانسوي‌ها و آلماني‌هاست كه حتي حدود شش ماه قبل از نهايي شدن برجام، مذاكرات اقتصادي با ايران را كليد زدند. كشوري كه اين روزها به اندازه كافي براي سرمايه‌گذاران خارجي جذابيت دارد تا هر هفته شاهد حضور هيات‌هاي اقتصادي بلندپايه و برگزاري اجلاس‌هاي بين‌المللي باشد. براي كشورهايي چون يونان و مجارستان هيچ بهانه‌اي وجود ندارد تا از اين بازار جديد عقب بمانند. هر چند سهم آنها به بزرگي سهم و جايگاه قدرت‌هاي برتر اقتصادي نباشد اما حداقل اميد دارند كه در اقتصادي كه گره سختي با سياست خورده، به دليل همان حاشيه‌نشيني سنتي در قاره سبز از حاشيه امن بيشتري هم برخوردار خواهند بود. آنها هر چند در برابر غول‌هايي چون فرانسه، آلمان و بريتانيا كوچك باشند اما باز هم عنوان «اروپايي» را بر پيشاني خود دارند. يك موقعيت جغرافيايي كه خواه ناخواه آنها را از خيلي كشورهاي ديگر در قاره‌هاي ديگر جدا مي‌كند چه به لحاظ گردش اقتصادي آنها و چه پتانسيل‌هايي كه براي انتقال تكنولوژي و توسعه روابط دارند. يونان و مجارستان از جمله همين كشورها هستند. دو كشوري كه وزير امور خارجه اولي ديروز مهمان رييس‌جمهوري بود و نخست‌وزير دومي امروز به تهران مي‌آيد.
تجديد سفر بعد از 27 سال
امسال نودمين سالگرد روابط رسمي دو كشور ايران و مجارستان است كه نخست‌وزير اروپايي بعد از 27 سال مهمان كشورمان خواهد بود. مهماني با بوي توسعه روابط اقتصادي و سياسي. بعد از آنكه در سال 1367 مسير «كارولي گروس» نخست‌وزير وقت مجارستان به تهران افتاده بود، تا امروز كه هواپيماي «ويكتور اوربان» در مهرآباد به زمين مي‌نشيند، گذر هيچ مقام بلندپايه‌اي از اين كشور قديمي اروپا به ايران نيفتاد. حالا اما به گفته پرويز اسماعيلي قرار است نخست‌وزير مجارها در نخستين ساعات حضورش در تهران با معاون اول رييس‌جمهوري ديدار كند و «پس از آن چند سند و يادداشت تفاهم همكاري ميان مقامات دو كشور به امضا خواهد رسيد.» به گفته معاون ارتباطات و اطلاع‌رساني نهاد رياست‌جمهوري «مجارستان ويژگي‌هاي خاصي در اتحاديه اروپا دارد. نظام سياسي اين كشور دموكراسي پارلماني است كه رييس‌جمهور، رييس كشور است؛ ولي رياست دولت و قدرت اجرايي با نخست‌وزير است. مجارستان در 1999 به ناتو و 2004 به اتحاديه اروپا ملحق شد اما با وجود پيروي در سياست‌هاي كلي، گهگاه مواضع مستقل ملي اعلام مي‌كند. مثلا در بحران اوكراين با وجود محكوميت اشغال شبه‌جزيره كريمه، از شدت عمل غرب عليه روسيه انتقاد كرد.» همچنين مجارستان كه اخيرا در مرزهاي خود با موج آوارگان سوري مواجه بود، بارها داعش را تهديدي براي منطقه و جهان برشمرده است. اسماعيلي در توصيف اقتصاد كشوري كه امروز نخست‌وزيرش مهمان پايتخت كشورمان است، اين گونه گفته: «از نظر اقتصادي مجارستان با 10 ميليون نفر جمعيت از درآمد سرانه 800/19 دلار و توليد ناخالص داخلي 134 ميليارد دلار برخوردار است. درآمدهاي دولت 6/66 و هزينه آن 1/66 ميليارد دلار در 2014 بوده است. نرخ رشد اقتصادي 2/3 درصد، تورم 7/0 درصد و بيكاري نيز 3/10 درصد است. نكته جالب اينكه 7/68 درصد نيروي شاغل اين كشور در بخش خدمات فعال است، 28 درصد صنعت و 4/3 درصد كشاورزي. » اين آمارها آنقدرها براي كشورمان جذابيت دارد كه مقامات عاليرتبه ما به فكر رابطه بيشتر با مجارستان بيفتند. علي‌الخصوص كه ماجرا روي ديگري هم داشته باشد؛ «حجم مبادلات اقتصادي كشور طي سال‌هاي گذشته بسيار ناچيز بوده و از آذر 1372 كميسيون مشترك همكاري دو كشور جلسه‌اي نداشته است. از اين رو، امضاي اسناد متعدد همكاري ميان دو كشور از اهميت بالايي برخوردار است.» اين قسمت از اظهارات اسماعيلي درباره روابط دو كشور يعني وجود ظرفيت‌هاي خفته بسياري كه قرار است با گردش قلم وزرا و مقامات مختلف زير تفاهمنامه‌هاي دوجانبه بيدار شوند.
همكاري‌هاي تهران و اتحاديه اروپا در انتظار اجراي كامل برجام
اميد به پسا برجام اما فصل مشترك خيلي از كشورهاي جديدي است كه در صف شراكت با ايران قرار گرفته‌اند. از جمله يونان؛ كشوري كه هرچند از نظر تاريخي روابط به مراتب نزديك‌تري در مقايسه با مجارستان با كشورمان داشت اما تحريم‌هاي هسته‌اي اين روابط را آنقدرها تقليل داد تا نهايتا نشاني از روابط حسنه قبلي از آن باقي نماند. حالا يوناني‌ها هم دوباره در صف شراكت با ايران به دنبالي جاي خود مي‌گردند. سفر وزير خارجه آنها به تهران نخستين قدم‌شان براي دور جديد اين روابط است. جايي كه حسن روحاني در ديدار «نيكوس كوتزياس» وزير امورخارجه يونان مي‌گويد: «نام يونان نزد افكار عمومي ايران، قرين فلسفه و تمدن كهني در غرب است و يونان همواره از جايگاه و احترام ويژه‌اي برخوردار بوده است.» رييس‌جمهوري با اشاره به اشتراكات فرهنگي و تاريخي ايران و يونان به عنوان دو تمدن تاريخ‌ساز اظهارداشته: «اين اشتراكات، بستر مناسبي را براي تقويت بيش از پيش همكاري‌هاي دانشگاهي، تحقيقاتي، فناوري‌هاي پيشرفته، گردشگري و اقتصادي ميان ايران و يونان فراهم كرده است.» روحاني، روابط تهران - آتن را صميمي، دوستانه و توام با احترام متقابل دانسته و گفته: «بعد از اجرايي شدن برجام و رفع تحريم‌هاي ظالمانه عليه جمهوري اسلامي ايران روابط دو كشور بايد بيش از پيش گسترش يابد.» هر چه باشد يونان از مهم‌ترين خريداران نفتي كشورمان بوده و هست. خريداري كه در مقطعي از تحريم‌ها، اتحاديه اروپا مجبور شد به دليل تراز اقتصادي همين مبادلات دوجانبه و البته نمونه‌هاي محدود دو سه كشور ديگر چون اسپانيا قدري در قانونگذاري‌هاي خود براي تحريم كشورمان تامل كند. حالا رييس‌جمهوري بعد از افق جديدي كه دوران پساتحريم ايجاد كرده، با اشاره به اثرات منفي تحريم‌هاي ظالمانه روي سطح همكاري‌هاي مشترك و بين‌المللي اظهار داشته: «جمهوري اسلامي ايران چنانچه اعضاي گروه 1+5 و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي به اجراي كامل توافقات هسته‌اي در برجام متعهد باشند، مصمم به اجراي برجام است و اين موضوع نيز مي‌تواند به سرعت سطح همكاري‌هاي اقتصادي تهران و اتحاديه اروپا را به نقطه مطلوب برساند.» كوتزياس، وزير امورخارجه يونان نيز در اين ديدار با تاكيد بر اينكه «به نمايندگي از دولت يونان، برنامه مفصلي درباره زمينه‌ها و موضوعات مورد علاقه براي همكاري با جمهوري اسلامي ايران دارم»، گفته: «اين برنامه‌ها را به همراه تيم اقتصادي كه در اين سفر حضور دارند، ارايه خواهم كرد و در عين حال بر اين نكته تاكيد مي‌كنم كه در كنار همكاري‌هاي اقتصادي، تمايل زيادي به گسترش تعامل در همه زمينه‌ها با ايران داريم.»