تقويم تاريخ
8 اسفند : لغو معاهده 1919 توسط سيد ضياءالدين طباطبايي (1299 ش)
در ۱۷ مرداد ۱۲۹۸ خورشيدي برابر با ۹ اوت ۱۹۱۹ ميلادي، قراردادي ميان دولت‌هاي ايران و بريتانيا با امضاي وثوق‌الدوله و سِر پِرسي كاكس بسته شد. بر اساس اين قرارداد تمامي امورات كشوري و لشكري ايران زيرنظر مستشاران انگليسي و با مجوز آنان صورت مي‌گرفت. اين پيمان با فشارهاي داخلي و بين‌المللي در عمل منفعل ماند. در نهايت، سيد ضياء الدين رييس الوزراء اعلاميه مفصل و بلند بالايي كه حاكي از بيان سياست داخلي و خارجي دولت بود انتشار داد. وي در آن اعلاميه چند صد نفر از رجال و اعيان و اشراف را كه زمام مملكت را توارثا در دست داشتند متهم به خرابي و فساد مملكت كرده و وعده داده بود به حساب گذشته آنها رسيدگي خواهد كرد. همچنين در اين اعلاميه الغاء قرارداد ايران و انگلستان كه در زمان وثوق‌الدوله منعقد شده بود، اعلام شد.
9 اسفند: مرگ «احمدشاه قاجار » آخرين پادشاه سلسله قاجاريه در پاريس (1308ش)
در دوران سلطنت احمدشاه، حوادث مهمي در عرصه بين‌المللي و داخلي اتفاق افتاد. پس از كودتاي سوم اسفند 1299، احمدشاه به گمان اينكه رضاخان سردار سپه، سلطنت او را حفظ خواهد كرد، از او حمايت و او را تاييد كرد. رضاخان هم در ظاهر، مطيع اوامر احمدشاه بود ولي پس از كودتا، موجبات بركناري شاه قاجار از فرماندهي كل قوا و سلطنت او را فراهم آورد. احمدشاه مدتي پس از بازگشت از سفر دوم خود، فرمان رياست وزرايي سردار سپه را صادر كرد و چند روز بعد، عازم اروپا شد. غيبت طولاني احمدشاه، زمينه را براي هرگونه فعاليت رضاخان به دست او داد و رضاخان پس از شكست طرح جمهوري، خواستار براندازي و انقراض قاجار شد كه در نهايت به آن كار موفق شد. پس از آن، تلاش احمد شاه براي باز پسگيري قدرت به جايي نرسيد و سرانجام در نهم اسفند 1308 ش در 34 سالگي درگذشت.
10 اسفند: آغاز سلطنت صد روزه «ناپلئون بُناپارت» پس از فرار او از تبعيدگاه (1815م)
در پي ده ماه تبعيد ناپلئون بُناپارت در جزيره اِلب، وي در 27 فوريه 1815م با هزار نفر از افسران و ژنرالهاي وفادار به خود از جزيره گريخت و در اول مارس 1815 به فرانسه بازگشت. بدين‌ترتيب با ورود ناپلئون به فرانسه، سلطنت صد روزه او نيز آغاز شد. در اين هنگام، ناپلئون براي مقابله با نيروهاي انگليس و پروس كه در بلژيك صفآرايي كرده بودند، حمله پيشگرانهاي به خطوط دفاعي آنها به عمل آورد ولي در اين نبرد كه در دشت واتِرلو در گرفت، در 18 ژوئن 1815م از نيروهاي انگليس و پروس شكست خورد. پس از اين شكست، چون ناپلئون از تجهيز قوا براي ادامه نبرد نااميد شد به نفع پسرش از مقام سلطنت استعفا داد. ولي متحدين به تقاضاي او براي تفويض اين مقام به پسرش اعتنا نكردند و لويي هجدهم بار ديگر بر تخت امپراتوري فرانسه تكيه زد. ناپلئون اين‌بار به جزيره دور دست سنت هلن در جنوب اقيانوس اطلس تبعيد شد و شش سال بعد در سال 1821م در همانجا درگذشت.
11 اسفند: زادروز ميشل دو مونتاين، فيلسوف و نويسنده برجسته فرانسوي (1533 م)
«ميشل دو مونتاين Michel de Montaigne» فيلسوف و نويسنده دوران رنسانس فرانسه است كه در 1533 متولد و در 13 سپتامبر 1592 درگذشت. اين انديشمند و اديب كه عقيده داشت براي مطالعه بشر، پژوهشگر بايد نخست خود را تحت مطالعه قراردهد، وي اثري چندين جلدي تحت عنوان «رسائل» دارد. دومونتاين احتمالا نخستين متفكري است كه روش جامعي براي بررسي و مطالعه انسان به دست داده، از اين قرار: شناخت طبيعت بشر، شناخت عادات بشر، شناخت عقايد بشر و شناخت استعدادهاي بشر. اين فيلسوف، مخالف پژوهش صرفا كتابي است و مي‌گويد كه در جست‌وجوي حقيقت بايد سفر كرد، كتاب خواند و انديشه كرد. در زمينه ادبيات، مونتاين كه تاكيد بر ساده‌نويسي و حتي به‌كار بردن زبان محاوره كوچه و بازار در نوشتن مطالب را دارد، نوشته است: روزي كه به جاي شاهزادگان، «جامعه» مشوق پرورش استعدادها شود بشريت به اوج سعادت خواهد رسيد.
13 اسفند: انعقاد «معاهده پاريس» بين ايران و انگلستان و جدا شدن افغانستان از ايران (1235 ش)
پس از تصرف هرات در افغانستان توسط قواي ناصرالدين شاه قاجار، دولت انگلستان كه از اين امر ناراضي بود، به ايران اعلان جنگ داد و جزيره خارك و بوشهر را به اشغال خود درآورد. در اين حال درگيريهايي بين نيروهاي ايراني و انگليسي روي داد كه به شكست سربازان ايراني انجاميد. از اين رو مذاكراتي براي صلح آغاز شد كه به عقد معاهده پاريس در فرانسه بين ايران و انگليس انجاميد. به موجب اين معاهده ننگين، دولت ايران تعهد سپرد كه هرات و تمام خاك افغانستان را تخليه كند و از هر ادعايي نسبت به حكومت خود در هرات و تمامي افغانستان دست بردارد. انگليسيها نيز پذيرفتند كه قواي خود را از ايران خارج كنند و اسراي جنگي ايران را آزاد سازند. اين معاهده، دست ايران را به كلي از دخالت در افغانستان كوتاه كرد و باعث نفوذ انگلستان در دربار ايران شد.
تولد آيت‌الله طالقاني (1289 ش)
سيد محمود علايي طالقاني، روحاني شيعه ايراني، فعال سياسي و اجتماعي بود. وي در دوران نهضت ملي شدن نفت به همراه سيد رضا زنجاني به حمايت از محمد مصدق برخاست و پس از كودتاي ۲۸ مرداد كه درنتيجه آن، دولت مصدق سقوط كرد، به نهضت مقاومت ملي پيوست. وي به همراه مهدي بازرگان و ديگر سياستمداران ملي‌گرا، در تشكيل جبهه ملي دوم نقش مهمي داشت. در سال ۱۳۴۰، طالقاني به همراه مهدي بازرگان و يدالله سحابي به تاسيس حزب نهضت آزادي ايران اقدام كردند. محمود طالقاني چندبار به علت فعاليت‌هاي سياسي، توسط رژيم پهلوي به زندان رفت و يك بار تبعيد شد. وي از رهبران انقلاب ۵۷ ايران بود و پس از ترور استاد مطهري، رياست شوراي انقلاب را برعهده گرفت. آيت‌الله طالقاني در اواخر عمرش از طرف امام خميني به عنوان امام جمعه تهران معرفي شد. پس از آن نيز وارد مجلس خبرگان قانون اساسي شد و يك ماه بعد درگذشت. پس از درگذشت وي، امام خميني (ره) از او با نام ابوذر زمان ياد كرد. يكي ديگر از دلايل شهرت او، تاليف مجموعه پرتوي از قرآن بود.
14 اسفند: درگذشت دكتر «محمد مصدق» نخست وزير دوران
«محمدرضا پهلوي» (1345ش)
دكتر محمد مصدق، در سال 1261ش در روستاي احمدآباد به دنيا آمد. وي در سال 1299ش به سمتهاي وزير دارايي، وزير خارجه و سپس نمايندگي مردم تهران در مجلس شوراي ملي برگزيده شد، اما پس از آن، براي مدتي، از سياست كناره گرفت. مصدق در سال 1322ش بار ديگر به صحنه سياست بازگشت و در دوره‌هاي چهاردهم و شانزدهم مجلس شوراي ملي، براي ملي كردن صنعت نفت ايران تلاش كرد. دكتر محمد مصدق در 29 اسفند 1329ش، موفق شد تا قانون ملي شدن صنعت نفت ايران را با حمايت جريانهاي اسلامي به رهبري آيت‌الله كاشاني و گروه‌هاي ملي در مجلس به تصويب مجلس شوراي ملي و سنا برساند. در همين راستا، مصدق در ارديبهشت 1330 براي اجراي اين قانون و خلع يد از شركت نفت انگليس، نخست وزير ايران شد. وي يك سال بعد به دليل درخواست به دست گرفتن وزارت جنگ و عدم پذيرش آن توسط محمدرضا پهلوي، بدون مشورت با كسي از مقام خود استعفا داد. شاه نيز بلافاصله احمد قوام را به اين سمت برگزيد. اين واقعه باعث تحريك نيروهاي مردمي به رهبري آيت‌الله سيد ابوالقاسم كاشاني شد و در نهايت با اولتيماتوم آيت‌الله كاشاني به احمد قوام براي كنار رفتن از قدرت، قيام مردمي 30 تير 1331ش شكل گرفت. دكتر مصدق پس از 30 تير 1331 و روي كار آمدن مجدد، تصور مي‌كرد كه مردم تا هميشه از او حمايت خواهند كرد. از سوي ديگر، چون مصدق موجبات ناراحتي شاه و اروپاييان غربي او را فراهم آورده بود، تدارك كودتايي بر ضد مصدق ديده شد تا آنكه در جريان كودتاي 28 مرداد 1332ش، دولت مصدق به آساني سقوط كرد و او با عدهاي از يارانش دستگير و زنداني و پس از محاكمه، به سه سال زندان محكوم شد. مصدق پس از طي دوران محكوميت به روستاي احمدآباد در غرب تهران تبعيد شد و پس از چند سال تبعيد در 14 اسفند 1345 و در 84 سالگي در آنجا درگذشت و در زادگاه خود به خاك سپرده شد.