گزارش « اعتماد» ازاوج‌گيري جنگ اسپانسرها در فوتبال ايران
ائتلاف عليه فدراسيون و سازمان ليگ
گروه ورزش| ائتلاف سه باشگاه پرطرفدار فوتبال ايران عليه سازمان ليگ و فدراسيون فوتبال بدون هيچ ترديدي مهم‌ترين و پرسرو صدا‌ترين اتفاق فوتبال ايران در روزهاي گذشته بوده است.
در هفته چهارم ليگ برتر پيش از شروع بازي‌هاي پرسپوليس و صبا و تراكتورسازي و ماشين‌سازي با برنامه‌ريزي‌هايي كه از قبل انجام شده بود، با دستور مصطفي آجورلو و علي اكبرطاهري جلوي نصب و پخش آگهي‌هاي اسپانسر تبليغات محيطي فوتبال گرفته مي‌شود. از طرفي به ناگاه تابلوهاي تبليغاتي غول‌پيكر اسپانسر پيامكي هر دو باشگاه در ورزشگاه محل برگزاري بازي‌هاي دو تيم در چند رديف نصب مي‌شود. اين باشگاه‌ها براي نخستين بار بود كه به اين شكل توانستند تبليغات حامي مالي مدنظر خود را در استاديوم نصب كنند. اما پشت‌پرده اين اتفاق چه بود؟
تمام اتفاقاتي كه به آن اشاره شد در شرايطي رخ داد كه سازمان ليگ برتر فوتبال ايران بعد از توافق با يك بانك مشهور با شركت تابعه اين بانك قراردادي امضا كرده كه در آن يك خط پيامكي جديد براي استفاده از ظرفيت هواداري فوتبال ايران و توليد درآمد مدنظر سازمان ليگ است. بانك مورد نظر و شركت مورد نظر قرار است از طريق سرمايه‌گذاري در همين بخش تبليغات محيطي فوتبال ايران هزينه‌ها را در دو سال آينده پرداخت كنند. منتهي حالا به نظر مي‌رسد كه اين قرارداد در آستانه يك شكست بزرگ قرار گرفته است. دليلش هم مشخص است. سه باشگاه پرطرفدار استقلال، تراكتورسازي و پرسپوليس با اين اقدام سازمان ليگ و مجري تبليغات محيطي مخالفت كرده‌اند. چرا كه با راه‌اندازي يك سامانه پيامكي جديد از سوي مجري تبليغات محيطي بدون ترديد سامانه پيامكي طرف قرارداد سه باشگاه بزرگ فوتبال ايران به‌شدت تضعيف خواهد شد. ماجرايي كه چيزي جز ضررو زيان مادي براي پرسپوليس، استقلال و تراكتورسازي ندارد. موفقيت اين سه باشگاه مردمي در فصل گذشته و قدرت گرفتن آنها در فوتبال ايران و ايجاد ثبات در اين تيم‌‌ها اتفاقي بود كه به خاطر تزريق پول‌هاي ميلياردي از طرف اسپانسر رقم خورد. اين قرارداد و همكاري تا جايي براي تراكتورسازي، استقلال و پرسپوليس نفع مادي و معنوي داشته كه مديران هر سه باشگاه را مجاب كرده در حمايت از اسپانسر خود مقابل اقدامات غير قابل توجيه سازمان ليگ و اسپانسر تبليغات محيطي فوتبال بايستند.
سوالي كه اين روزها ذهن اهالي فوتبال را به خود مشغول كرده است اين است كه حالا با اتفاقات روزهاي اخير حق با باشگاه‌ها است يا سازمان ليگ؟ جواب اين سوال طبق قوانين مشخص است. به‌طور مثال ورزشگاه آزادي متعلق به وزارت ورزش است و باشگاه پرسپوليس و استقلال براي هر بازي كه اين ورزشگاه را با پرداخت پول اجاره مي‌كنند، ميزبان و مالك ورزشگاه به حساب مي‌آيند. آنها اين حق را دارند هر طور كه مي‌خواهند از امتياز ميزباني خود استفاده كنند. در سال‌هاي گذشته در شرايطي كه سرخابي‌ها براي ورزشگاه هميشه اجاره پرداخت مي‌كنند، سازمان ليگ حتي انحصار و اجراي بليت‌فروشي مسابقات خانگي‌شان را هم در اختيار دو باشگاه قرار نمي‌داد. حالا اين مشكلات با وسعت بيشتري در شكل و شمايل جنگي كه بين اسپانسرها به وجود آمده سروصداي زيادي در محافل ورزشي به راه انداخته است. در همه جاي دنيا اين باشگاه‌ها هستند كه حق استفاده از برند تجاري خود را دارند و با برنامه‌ريزي‌هاي مختلف و عقد قراردادهاي تجاري براي درآمدزايي بسترسازي مي‌كنند. طبيعتا هرجايي هم كه اشخاص حقيقي و حقوقي بخواهند از برند آنها بدون مجوز سوءاستفاده كنند با برخورد جدي قانون مواجه مي‌شوند. حالا در ايران اما چنين مسائلي پيش آمده و اسپانسر تبليغات محيطي فوتبال ايران بدون اينكه از سه باشگاه بزرگ تراكتورسازي، استقلال و پرسپوليس مجوز بگيرد، اقدام به سامانه پيامكي جديد كرده و از هواداران اين سه باشگاه دعوت مي‌كند كه با عضو شدن در اين سامانه به كمك تيم محبوب خود بيايند. در چند هفته اخير هم در واقع هواداران با اين سوال مواجه شده‌اند كه براي كمك به تيم خود حرف سازمان ليگ را گوش كنند يا مسوولان باشگاه را ؟ اتفاقاتي كه در هفته چهارم ليگ برتر رخ داد به خوبي جواب اين سوال را روشن كرد.
نكته مهمي كه مديران باشگاه‌هاي مردمي فوتبال ايران آن را بارها مطرح كردند اين است كه چرا سازمان ليگ كه بايد تصويب‌كننده رقابت در فوتبال ايران باشد خود به دنبال كسب درآمد و برداشت از بستري است كه تيم‌هاي پرطرفدار فوتبال به كسب درآمد مشغولند. مصطفي آجورلو مديرعامل تراكتورسازي كه جلسه اخير او با علي اكبرطاهري سرپرست باشگاه پرسپوليس هم حسابي در محافل ورزشي سروصدا به راه انداخته درباره اتفاقات اخير مي‌گويد: «ما قبل از شروع ليگ تا الان با آقايان طاهري، افشارزاده، افتخاري و توفيقي درباره مسائل اقتصادي فوتبال حرفه‌اي جلسات مختلف و زيادي داشته‌ايم. بحث جلسات ما در خصوص برند ۳۰۹۰ حامي مالي سه باشگاه است. در واقع ما با استقلال و پرسپوليس هماهنگ شده‌ايم و تفاهم كرديم تا اين برند را براي باشگاه هواداري حمايت كنيم.» صحبت‌هاي آجورلو به خوبي ائتلاف بسيار قدرتمند بين سه باشگاه بزرگ و محبوب فوتبال ايران عليه برنامه‌هاي سازمان ليگ را تاييد مي‌كند. قدرت اين ائتلاف اما به قدري زياد است كه در هفته چهارم آنها توانستند در بازي‌هاي خانگي خود جلوي پخش و نصب آگهي‌هاي اسپانسرهاي تبليغات محيطي را بگيرند. مساله‌اي كه حالا سازمان ليگ فوتبال ايران را با يك چالش بسيار بزرگ روبه‌رو كرده است.
مديران فوتبال ايران در تمام سال‌هاي گذشته به خوبي ثابت كرده‌اند كه استاد رفوزگي در عقد و اجراي قراردادهاي تجاري مختلف هستند. آنها به اينكه پول در بياورند فكر مي‌كنند اما هيچ‌وقت برنامه‌ريزي درستي براي رسيدن به آن نداشته‌اند. قرارداد اسپانسرينگ با شركت ائل خودرو وارد‌كننده خودرو‌هاي امريكايي كه به يك‌باره فسخ شد. قرارداد با شركت‌هاي البسه ورزشي لگيا، آل‌اشپورت و حالا جييوا كه همشيه با جنجال و ابهام همراه بوده و اين اسپانسرها هيچ‌وقت نتوانسته‌اند توقعات را برآورده كنند. از طرفي ديگر فوتبال دو سال است كه با
صدا و سيما وارد اختلاف شده و رسانه ملي به هيچ عنوان ريالي بابت پخش بازي‌ها به فوتبال ايران پرداخت نمي‌كند. فراموش نكنيم دو سال پيش هم سازمان ليگ قراردادي 160 ميليارد توماني با شركت ايران نوين منعقد كرد. اين قرارداد با پايان ليگ برتر پانزدهم تاريخش تمام شد اما حالا شنيده مي‌شود كه كار طرفين به حكميت و دادگاه براي تسويه حساب رسيده و اهالي فوتبال هم منتظر هستند تا تكليف چيزي حدود 80 ميليارد تومان پول پرداخت نشده قرارداد سال دوم مشخص شود. در چنين فضايي فدراسيون و سازمان ليگ با مديريت امير عابديني اقدام به عقد قرارداد با يك بانك و شركت زير‌مجموعه‌اش كردند تا اسپانسر جديد تبليغات محيطي فوتبال ايران باشند. قراردادي كه حالا فاجعه روزهاي اخير را به وجود آورده و به نظر مي‌رسد با توجه به ائتلاف سه باشگاه پرسپوليس، استقلال و تراكتورسازي عليه اين جريان، با مشكلاتي بسيار بزرگ مواجه شود كه نتيجه آن چيزي جز خسارت‌هاي ميلياردي براي فوتبال ايران نخواهد بود. سازمان ليگ يك بار ديگر در سال‌هاي گذشته هم سامانه پيامكي 6090 را راه‌اندازي كرده بود و از هواداران باشگاه‌هاي بزرگ دعوت مي‌كرد تا با عضو شدن در اين سامانه به كمك باشگاه‌ها و فوتبال ايران بيايند و در قرعه‌كشي جوايز نفيس چون مازراتي شركت كنند. مديريت درباره اين قرارداد و ميزان دقيق درآمدزايي و نحوه اجرايي آن شفاف‌سازي نكرد. پس مرور اتفاقاتي كه به آن اشاره شد به خوبي به پرسپوليس و استقلال و تراكتورسازي بهانه داده تا نسبت به تصميمات مديران فوتبال كشور بي‌اعتماد باشند.
اردوهاي تيم‌هاي ملي مختلف هم بارها شاهد بوده‌ايم به خاطر مشكلات مالي لغو شده و در واقع بحران مالي بدي در فدراسيون فوتبال وجود دارد. نكته قابل تامل اينجا است كه مديران فدراسيون فوتبال هم با يك شركت ديگر براي سامانه هواداري تيم ملي قرارداد بسته‌اند. وقتي چنين سامانه و درآمد قابل توجهي وجود داشته خيلي‌ها دوست دارند بدانند پس چرا حقوق كي‌روش مدت‌هاست كه پرداخت نشده و تيم ملي با مشكلات مختلف مالي روبه‌رو است.
درحالي كه پرسپوليس، استقلال و تراكتورسازي از طريق اسپانسر تقريبا مشكلات مالي خود را رفع كرده‌اند، اينكه پول اسپانسر تيم ملي در سال‌هاي اخير در كجا خرج شده هم يكي ديگر از دلايلي است كه علامت سوال مقابل نام مديران فوتبال كشور مي‌‌گذارد. با اين حال امير عابديني كه مقصر اصلي اتفاقات اخير است روز گذشته با مهر مصاحبه‌اي انجام داده و گفته است: «در يك هفته‌اي كه بيمار بودم، اتفاقاتي رخ داده است كه به موقع درباره آن افشاگري و صحبت مي‌كنم.
ابتدا بايد با مهدي تاج، رييس فدراسيون فوتبال صحبت كنم و اگر او موافق بود، حرف‌هايم را مي‌زنم. بعضي‌ها كه جزو خانواده فوتبال نيستند، تصميماتي مي‌گيرند كه ضربه شديدي به فوتبال مي‌زند. دست‌هاي ريز و درشت زيادي در كار است كه اين اتفاقات رخ بدهد. فعلا سكوت مي‌كنم و چيزي نمي‌گويم. بحث جمع شدن بخشي از تبليغات دور زمين در جريان بازي پرسپوليس - صبا است هم زياد مهم نيست. خيلي مسائل ديگر هم رخ داده است. يكسري رفتارهايي مي‌كنند كه كل فوتبال ضربه بخورد و شايد كار به فيفا هم بكشد. متاسفانه برنامه‌ريزي شديدي عليه فوتبال مي‌شود. عده‌اي دل‌شان براي فوتبال مي‌سوزد اما چون نمي‌دانند چه اتفاقي رخ مي‌دهد، فقط به خاطر رفاقت و رقابت دارند كل فوتبال را به آتش مي‌كشند.» بايد ديد ناگفته‌هاي عابديني چيست؟ آيا او درباره فجايع اقتصادي به بار آمده توسط مديريت فوتبال ايران كه به آن اشاره شدهم افشاگري خواهد داشت؟ به نظر مي‌رسد كه اين درگيري‌ها ادامه خواهد داشت. چراكه اسپانسر تبليغات محيطي به هيچ عنوان ديگر اجازه ندارد كه براي درآمدزايي پيامكي از برند استقلال و پرسپوليس و تراكتورسازي كه خودشان اسپانسر دارند استفاده كند.