سعيد حجاريان:
جنبش دانشجويي
ديگر وجود ندارد
گروه سياسي| جريان دانشجويي هم مانند جريان اصلاحات در بيست سال گذشته فراز و نشيب‌هاي زيادي را پشت سر گذاشته است. در مقطعي مهم‌ترين حامي اصلاحات شد اما با وقوع حادثه 18 تير به مرور از قدرت فاصله گرفت و پرچم انتقاد از اصلاح‌طلبان را بالا گرفت تا جايي كه شعار عبور از خاتمي را نخستين‌بار اين جريان مطرح كرد و حتي كار به ماجراي معروف ثبت 6 ميليون امضا توسط دفتر تحكيم وحدت رسيد. در تمام آن روزهايي كه جريان دانشجويي با جريان اصلاح‌طلب به مناقشه مشغول بودند سعيد حجاريان جزو معدود اصلاح‌طلباني بود كه دست كم در فضاي عمومي نسبت به عملكرد دانشجويان سكوت كرد اما بعد از جريان «رفراندوم اينترنتي» و «امضاي 6 ميليوني» حتي حجاريان هم سكوت را شكست و يكي از شديد‌ترين انتقادهاي خود نسبت به جريان دانشجويي را در مقاله‌اي تحت عنوان «كليك كليك بنگ بنگ» اظهار كرد. اكنون سال‌ها از آن روزها و انتشار آن مقاله مي‌گذرد و تئوريسين جريان اصلاحات در گفت‌وگو با نشريه دانشجويي سياه مشق مي‌گويد اين كار جريان دانشجويي از نظر او تندروي شمرده مي‌شد. حجاريان در اين گفت‌وگو به وضعيت امروز جريان دانشجويي نيز انتقاد مي‌كند و معتقد است فضاي مجازي بدترين ضربه را به فعاليت‌هاي اين جريان زده است. به گزارش ايلنا بخش اعظمي از اين گفت‌وگو به نسبت جريان اصلاحات با جريان دانشجويي در دولت اصلاحات مي‌پردازد و از تنش‌هايي كه مهم‌ترين حزب اصلاح‌طلب آن سال‌ها يعني جبهه مشاركت با دانشجويان داشته، سخن مي‌گويد. از صحبت‌هاي حجاريان مي‌شود اين برداشت را كرد كه شايد بتوان مشكلاتي را كه دفتر تحكيم وحدت با حزب مشاركت داشته در يك جمله خلاصه كرد؛ «تحكيم وحدت حزب مشاركت را رقيب خود در دانشگاه مي‌دانست.»
امضاي شش ميليوني دانشجويان تندروي بود
جريان دانشجويي اشتباهاتي داشته كه حجاريان ترجيح مي‌دهد با لفظ تندروي از آنها ياد كند. او مي‌گويد: به نظرم دانشجو بايد توجيه شود. اگر توجيه شود، مفيد خواهد بود. طبع دانشجوي چپ و راست اينگونه است. منتها بايد تلاش كرد كه دانشجويان خيلي جلو نروند. به ياد دارم كه همان موقع جز اينكه شعار عبور از خاتمي سر دادند، عده‌اي از دانشگاهيان به دنبال جريان شش ميليون امضا رفتند. آن عمل به ديد بنده تندروي بوده است كه در همان زمان در مقابلش موضع خود را بيان كردم. او در پاسخ به اين سوال كه بخشي از احزاب اصلاح‌طلب آن زمان با جنبش دانشجويي رابطه خوبي نداشتند به‌‌طور مثال حزب مشاركت با تحكيم وحدت زاويه شديد داشتند، به نظر شما چرا اين اتفاق افتاد، مي‌گويد: تحكيم و مشاركت جلسات متعددي داشتند. يك مشكل اين بود كه ما در آن زمان يك شاخه دانشجويي در دانشگاه داشتيم كه حق خودمان مي‌دانستيم. اما تحكيم با آن مساله داشت. البته تعدادي از دانشجويان تحكيمي آمدند و با ما فعاليت كردند. مساله ديگر اين بود كه تحكيم بر اين عقيده بود كه هر حزبي «دولت‌ساز» است و ما حزب «دولت‌ساخته». اعضاي تحكيم ما را محافظه‌كار مي‌‌دانستند. در جريان ۱۸تير، من، مهندس سحابي و ساير دوستان كمك كرديم كه غائله بخوابد. سر اين داستان بچه‌ها از ما گله داشتند. حتي از دكتر معين؛ عقيده داشتند آقاي خاتمي كوتاه آمده است. او در ادامه مي‌افزايد: يكي از نقدهايي كه بر اصلاحات در آن زمان داشتند اين بود كه جريان اصلاحات مي‌توانست واكنش بهتري نشان دهد. آقاي خاتمي مي‌توانست شخصا وارد كوي دانشگاه شود و نفس حضور رييس‌جمهوري مي‌توانست شرايط را بهتر كند. چون در ۱۹تير دوباره به كوي حمله شد. آقايان سحابي و نوري حضور داشتند. زماني كه اين اتفاقات رخ داد ما بي‌خبر بوديم و بعد از اتفاق با خبر شديم. شبانه به كوي حمله كرده بودند. به خاطر دارم كه دفتر آقاي خاتمي بودم. «به نظرتان جنبش دانشجويي به اصلاحات كمك كرده يا ضربه زده است؟» حجاريان در پاسخ به اين سوال نه تعللي كرده و نه مصلحت انديشي و بدون تعارف مي‌گويد: بخشي از آن به‌‌طور حتم ضربه زده است. برخي بر اين عقيده بودند كه اين ضربه تعمدي بوده است. چراكه اصلاحات مطالبات دانشجويان را پاسخ نداده است. بحث بر سر مطالبه‌گري بود. آقاي خاتمي هم گفتند «من مي‌روم؛ ان‌شاءالله بهتر نصيب‌تان بشود.» آقاي خاتمي رفتند. اوضاع بهتر شد؟ وقتي حجاريان در معرض اين مساله قرار مي‌گيرد كه در تحصن مجلس ششم جريان دانشجويي از نمايندگان حمايت نكرد، مي‌گويد اساسا تحصن‌كنندگان به دنبال حمايت هيچ جرياني نبودند و مي‌گويد: تا جايي كه به خاطر دارم، تحصن‌كنندگان به دنبال حمايت نبودند. به هيچ‌وجه تقاضا و خواستهاي نداشتند كه كساني جلوي مجلس جمع شوند و از آنها حمايت كنند. خودشان مدعي‌اند كه چنين درخواستي نداشتند. حتي در اعلاميه‌هاي چاپ شده در آن زمان چنين خواستهاي بيان نشد. به اعتقاد حجاريان در حال حاضر جنبشي وجود ندارد. دانشجويان مي‌خواهند بروند دنبال كار، تحصيل و آينده؛ شرايط اجتماعي فرق دارد. جامعه داريم تا جامعه. الان سرگرمي‌هاي بسياري وجود دارد. ارتباطات افراد مجازي شده است. قبل‌تر‌ها اين شرايط وجود نداشت.در بخش ديگري از اين گفت‌وگو از حجاريان در مورد جريان اعتدال سوال شده است و از او مي‌پرسند آقاي خاتمي در زمان رياست‌جمهوري رهبري اصلاحات را هم داشتند و هر هفته سخنراني مي‌كردند. از اين طريق توليد معنا صورت مي‌گرفت. اما در حال حاضر كسي در مورد جريان اعتدال توضيحي نمي‌دهد كه به چه معناست و آرمانش چيست؟ آرمان اعتدال قانون‌گرايي است؟ حجاريان در پاسخ به اين سوال مي‌گويد: ببينيد در همين زمان اين بحث‌ها مطرح نمي‌شود، در بالا درگيري زياد است. حتي ممكن است طوري شود كه خيلي از بحث‌ها علني شود. فضا كه از بالا تند شود، پيچيدگي شرايط بيشتر مي‌شود. در حال حاضر آقاي هاشمي عملا اپــوزيـسيون شده‌اند.