مبارزه با فساد سيستمي
از سوي دولت
عبدالله ناصري
فعال سياسي اصلاح‌طلب
رييس‌جمهور از زمان روي كار آمدن، عملكرد قابل‌قبولي در بسياري از بخش‌ها و حوزه‌هاي كشور داشته است و بدون شك مهم‌ترين وظيفه هر رييس‌جمهوري جلب اعتماد افكار عمومي است و در اين راستا دولت بايد با همه توان به تعداد بيشتري از خواسته‌ها و مطالبات مردمي پاسخگو باشد. دولت آقاي روحاني در حل مشكلات روابط ايران با دنيا عملكرد بسيار مناسبي داشته است و مذاكرات هسته‌اي و رسيدن به توافقنامه برجام را شايد بتوان يك موفقيت بزرگ از سوي دولت به شمار آورد. اين موفقيت در تاريخ معاصر ايران به عنوان نقطه عطفي در ذهن تاريخي ملت باقي خواهد ماند. در عين حال دولت نبايد به همين موفقيت اكتفا كند و بايد عزم جدي خود را براي موفقيت‌هايي از اين دست در حوزه‌هاي ديگر كشور به كار بگيرد. از همان ابتدا گاه به گاه هشدار داده مي‌شد كه تصورات در مورد دستاوردهاي برجام و توافق هسته‌اي با ديگر كشورها بايد واقع‌بينانه باشد. همان زمان دولت به دليل ضعف عملكرد رسانه‌اي خود نتوانست تصوري درست از واقعيت‌ها در ذهن مردم شكل دهد و عمليات رواني تندروها به‌شدت فعال بود تا اين مساله را در ذهن مردم جا بيندازد كه با رسيدن به توافق برجام همه مشكلات كشور حل خواهد شد؛ از اين رو انتظارات عمومي از دستاوردهاي برجام به‌شدت بالا رفت. با اين حال اين مطالبه به حق مردم است كه پيشرفت‌هايي در حوزه معيشت و اقتصاد كشور به وجود بيايد و آقاي روحاني نيز در اين مدت در اين راستا گام برداشته است. با اين حال دولت در انجام كارهايي محسوس در اين حوزه‌ها بايد تلاش بيشتري در ماه‌هاي باقيمانده داشته باشد. مساله ديگري كه اذهان عمومي نسبت به آن در ماه‌هاي اخير حساسيت پيدا كرده است، مساله فيش‌هاي حقوقي نجومي، املاك واگذار شده شهرداري و مسائل صندوق ذخيره فرهنگيان و در يك كلام فساد ساختاري است. ادامه اين روند و عدم پاسخگويي به موقع و درست از سوي مسوولان به اين موضوعات مي‌تواند سبب بي‌اعتمادي عمومي شود. در مجموع وقوع پي در پي اتفاقاتي از اين دست سبب شد تا قواي استماعي جامعه نسبت به موضوع واكسينه شود و مردم اين تلقي را پيدا كنند كه همه جا چنين وضعيتي وجود دارد و نسبت به كل ساختار بدبين شوند. چنين چيزي براي دولت و حكومت به هيچ عنوان مناسب نيست. اين واقعيت را نمي‌توان انكار كرد كه در دولت قبل برخي فسادها در ساختار برخي نهادها نهادينه شده و از بين بردن آن نيز كار ساده‌اي نيست. مساله فيش‌هاي حقوقي تا جايي كه مربوط به دولت مي‌شد، بعد از افشاي آن مورد بررسي قرار گرفت و به دستگاه‌هايي كه مربوط به قوه مجريه هستند دستور داده شد كه اصلاح ساختار صورت بگيرد و دستور العمل‌هاي جدي در اين راستا نيز شكل گرفت اما به نظر مي‌رسد كه چنين اقداماتي از منظر شهروندان خيلي متقاعد‌كننده نيست. آيا واقعا شهروندان مي‌توانند امروز آسوده خاطر باشند كه آنچه را دولت انجام داده نه يك پانسمان يا جراحي موقت بلكه يك اصلاح اساسي بوده است؟ به نظر مي‌رسد كه دولت در زمينه مبارزه با فساد بايد اقدامات جدي‌تري را انجام دهد چون فارغ از اينكه چه دولتي با چه گرايشي روي كار بيايد پايه‌هاي حكومت با وجود چنين فسادهايي در بخش‌ها و نهادهاي مختلف سست مي‌شود. چنين مساله‌اي مي‌تواند اميد مردم را روز به روز كاهش دهد. بنابراين مبارزه با فساد را دولت بايد با يك عزم ملي جدي و با هماهنگي قواي ديگر دنبال كند؛ براي مبارزه با فساد جراحي عميق و اساسي در نهادهاي مختلف لازم است. اين مساله شدني نيست مگر اينكه دولت در گام نخست همچنان كه توانسته وزراي جديد و شايسته‌اي را در حوزه‌هاي مختلف به كار بگيرد، در سطوح مختلف دولت از جمله وزارتخانه‌ها و استانداري‌ها و فرمانداري‌ها با تغيير افراد دست به تغييرات اساسي بزند. اين گام مي‌تواند در حل مشكلات فساد ساختاري در بخش‌هاي مختلف موثر باشد. تغييراتي كه به تازگي در سه وزارتخانه رخ داده است مي‌تواند يكي از گام‌هايي باشد كه آقاي روحاني براي حل مشكلاتي از اين دست برمي‌دارد؛ ضمن اينكه خون تازه‌اي در رگ‌هاي دولت مي‌دمد تا با انرژي بيشتري به سمت جلو حركت كند. دو وزارت آموزش و پرورش و ورزش و جوانان جامعه مخاطب گسترده‌اي دارند. تغيير در اين دو وزارتخانه بسيار گام مهم و موثري از سوي دولت بود و نكته مهم آن اين بود كه براي نخستين بار يك نمايش خوب از همسويي و همگامي دولت و مجلس برخلاف مجلس قبلي به وجود آمد و در اين جلسه راي اعتماد نشان داده شد كه بسياري از باورها و ادبيات غلطي كه دستاويزي براي برخورد با دولت شده بود ديگر جايگاهي ندارد و بساط آن برچيده شده است. اينها خود به خود نشاط اجتماعي را مي‌تواند افزايش دهد. اميد است دولت و مجلس براي رسيدن به اهداف مشترك خود و تحقق شعارهايي كه رييس‌جمهور به مردم متهد شده است با همراهي و همگامي حركت كنند. هم افزايي دو قوه مجريه و مقننه در كنار استقلال آنها مي‌تواند حركت به سوي پيشرفت را تسريع بخشد.