«ابد و يك روز» 600 هزار بار دزديده شد
الهام نداف
نخستين ساخته سعيد روستايي، بالاخره بعد از گذشت شش ماه، به شبكه نمايش خانگي آمد اما در همان روزهاي اول عرضه، دانلود غيرقانوني فيلم دامن تهيه‌كننده «ابد و يك روز» را گرفت. اگرچه دانلود غيرقانوني آثار سينمايي بعد از عرضه در شبكه نمايش خانگي در ايران اتفاق چندان غريبي نيست و سال‌هاست فيلم‌هاي سينمايي بعد از پايان اكران، در سايت‌هاي مختلف به صورت رايگان در دسترس مخاطبان قرار مي‌گيرند، اما «ابد و يك روز» با 600 هزار دانلود ظرف مدت 24 ساعت، توانست ركورد دانلود غيرقانوني فيلم‌هاي سينمايي ايراني را بزند. اين آمار را سعيد روستايي، كارگردان در صفحه اينستاگرام خود اعلام كرده و از مخاطبان خواسته تا فيلم را به صورت قانوني تهيه كنند. همين حالا با يك جست‌وجوي ساده مي‌توان فهميد كه فيلم‌هايي چون «هيهات»، «آس و پاس»، «امكان مينا» و... نيز به همين وضعيت يعني دانلود رايگان دچارند اما نكته قابل توجه درباره فيلم «ابد و يك روز» تعداد دفعات دانلود اين فيلم در يك روز است. ابد و يك روز تنها فيلم بازمانده از نوروز 95 است كه ديرتر از ديگر فيلم‌هاي اكران نوروز به شبكه نمايش خانگي رسيد. اين فيلم به دليل وضعيت محمد امامي يكي از سرمايه‌گذاران فيلم كه اين روزها در بازداشت به سر مي‌برد، ديرتر از ديگر فيلم‌هاي اكران نوروز و در جلسه فوق‌العاده مجوز نمايش گرفت و سه‌شنبه ۹ آذرماه همزمان با تعطيلات توسط موسسه دنياي هنر توزيع شد. اينكه چرا «ابد و يك روز» بيش از ديگر فيلم‌ها در معرض دانلود غيرقانوني قرار مي‌گيرد و مخاطب رغبت بيشتري براي تماشاي آن دارد، دلايل متعددي دارد. اين فيلم به عنوان پديده جشنواره سي‌و چهارم فجر توانست 9 سيمرغ بلورين را به دست آورد كه يكي از اين جوايز سيمرغ بهترين فيلم از نگاه مردم بود. در ادامه روستايي با نخستين اثر خود در جشن خانه سينما و جشن دنياي تصوير و جشن انجمن منتقدان و نويسندگان سينماي ايران نيز درخشيد و اين موفقيت‌ها نام «ابد و يك روز» را بيش از ديگر فيلم‌ها سر زبان‌ها انداخت. انتظار مخاطبان براي حضور فيلم در شبكه نمايش خانگي و همچنين تاخير در توزيع آن را نيز مي‌توان به دلايل استقبال مردم از دانلود غيرقانوني فيلم اضافه كرد. از همين رو برخي سايت‌ها پيش از حضور فيلم در شبكه نمايش خانگي با مخاطبان‌شان وعده داده بودند به محض حضور «ابد و يك روز» در شبكه نمايش خانگي نسخه‌اي رايگان از اين فيلم را براي دانلود روي سايت‌شان قرار مي‌دهند. با اين همه در همان روزهاي ابتدايي عرضه فيلم در شبكه نمايش خانگي، روابط عمومي شركت تصويرگسترپاسارگاد به عنوان يكي از سرمايه‌گذاران «ابد و يك روز» با انتشار بيانيه‌اي از پيگيري حقوقي سايت‌هاي اينترنتي خبر داد كه اقدام به آپلود اين فيلم مي‌كنند. اين هشدار چندان موثر واقع نشد و در ادامه به فاصله چند ساعت بعد از پخش فيلم در فروشگاه‌ها، صدها سايت بدون محدوديت نسخه‌اي با كيفيت و كم حجم از «ابد و يك روز» را ارايه كردند. ناگفته نماند كه يوتيوپ نيز فروردين سال 95 و همزمان با اكران اين فيلم، نسخه‌اي از آن را در اختيار علاقه‌مندان قرار داده بود. همچنين چند شبكه ماهواره‌اي نيز همزمان با عرضه فيلم در شبكه نمايش خانگي اقدام به پخش آن كردند و اين روند همچنان ادامه دارد. همان‌طور كه پيش از اين اشاره شد «ابد و يك روز» نخستين فيلم سينمايي ايراني نيست كه با اين مشكل مواجه است. بارها سايت‌هاي مختلف اقدام به عرضه رايگان آثار ايراني كرده‌اند و در بسياري از موارد هم با متخلفان برخورد شده اما سينما و هنر ايران همچنان از نبود قانون كپي‌رايت رنج مي‌برد و مادامي كه ضمانت اجرايي براي اين قانون توسط دستگاه‌هاي معتبر نباشد، برخوردهاي مقطعي مفيد فايده نيست. جالب اينجاست اين سايت‌ها بخش اعظمي از درآمد خود را از آپلود رايگان فيلم و موسيقي به دست مي‌آورند. آنها در طول سال مي‌توانند به واسطه آمار بالاي بازديد كاربران، قيمت تبليغات در سايت‌هاي‌شان را افزايش دهند و اين دقيقا بخشي از چرخه توزيع فيلم در سينماي ايران است كه كمتر تهيه‌كننده‌اي مي‌تواند روي آن حساب باز كند. سرمايه‌گذاران «ابد و يك روز» مي‌توانند به فروش 14 ميلياردي فيلم‌شان در روزهاي اكران دلخوش باشند، در اين ميان تكليف فيلم‌هايي كه در موقعيت نامناسب و با تعداد سالن‌هاي محدود روي پرده مي‌روند و زمان توزيع در شبكه نمايش خانگي هم دانلود غيرقانوني گريبانگيرشان مي‌شود، چيست؟