مروري بر زندگي آيتالله سيد محمد هادي ميلاني
آيتالله سيد محمد هادي ميلاني را احياگر حوزه علميه مشهد خواندهاند. تا پيش از آن حوزه علميه اين شهر به خصوص به دليل هجمهاي كه در سالهاي پاياني پهلوي اول به نهاد روحانيت وارد آمده بود، از رونق افتاده بود. آيتالله ميلاني در نهم ذيالحجه سال 1373 قمري مصادف با 1334 خورشيدي جهت زيارت به مشهد الرضا (ع) وارد شد و بنا به درخواست علماي اين شهر به اصلاح و احياي حوزه علميه اين شهر اقدام كرد.آيتالله ميلاني همچنين از بنيانگذاران مدرسه علمي حقاني بود. در ادامه سوانح ايام عمر پربركت ايشان را از نظر ميگذرانيم:
تولد و خاندان
در شامگاه هفتم محرم سال 1313 ق. در نجف در خانوادهاي اهل علم و معنويت، كودكي پا به عرصه هستي نهاد. هجرت آنان در اواخر قرن يازدهم ق. از مدينه به آذربايجان ايران در پي دعوتي بود كه از جانب شيعيان اين ديار انجام شد. نياي مادري آيتالله ميلاني آيتالله شيخ محمد حسين مامقاني (متوفي به سال 1223 ق.) شاگردان شيخ مرتضي انصاري و شيخ مهدي آل كاشف الغطا است كه خود از فقهاي بزرگ اوايل قرن چهاردهم ق. به شمار ميرفت و در دوران زندگي به زهد و پارسايي شهرت داشت. نخستين مكتب تربيتي سيد محمد هادي، دامان مادري از خاندان علم و فضيلت و پدر فرزانه و عالم وي بود. آقاي ميلاني از جمله علومي ديگر كه در آن تبحر يافت و به استادي رسيد، دانش تفسير و علوم قرآني بود كه از ايام تحصيل خود در نجف اين دانش را نزد استاد بزرگ شيخ محمد جواد بلاغي فرا گرفته بود و بعدها نيز همواره با اساتيد تفسير به ويژه با مفسر بزرگ علامه طباطبايي، صاحب تفسير الميزان مباحثه و مناظره داشت.
حوزه تدريس
آيتالله ميلاني هيجده سال در كربلا اقامت داشت و در اين مدت شاگردان فراواني را تربيت كرده است كه از آنجمله ميتوان به بزرگاني چون آيات و حجج اسلام: حاج شيخ حسين وحيد خراساني، سيد ابراهيم علم الهدي سبزواري، سيد عباس صدر و... اشاره كرد..
در نهضت اسلامي ايران
ايشان در برابر لايحه انجمنهاي ايالتي و ولايتي بهشدت مقابله كرد،پس از هجوم وحشيانه مزدوران به مدرسه فيضيه آيتالله ميلاني در پيامي پرده از چهره كريه حاكمان وقت ايران برداشت.
وفات
جمعه هفدهم مرداد سال 1354 هجري شمسي اين اسوه فضيلت و پاكي چشم از جهان فاني فروبست و به خانه بقا شتافت و روح بلندش به عالم ملكوت پيوست و پيكر مطهرش در روز شنبه هيجده مرداد پس از يك تشييع بينظير، و با حضور شخصيتهاي بزرگ علمي و مذهبي (داخل و خارج) كشور و هزاران مومن عزادار در جوار مرقد مطهر امام علي بن موسيالرضا- عليهالسلام ـ به خاك سپرده شد.