ايتالو كالوينو، نويسنده ايتاليايي، اثر داستاني كلاسيك را «كتابي كه گفتنيهايش هرگز تمامي ندارد» ناميده است. منتقدان نشريه تايمز طي سال 2016 نزديك به 250 عنوان كتاب معرفي و مرور كردند. آنچه در ادامه ميخوانيد فهرستي از كتابهاي داستاني منتشرشده در سال 2016 است كه بيشترين تاثير را بر خواننده گذاشته و ذهن آنها را روشنتر كرده است؛ كتابهايي كه به شيوه خود گفتنيهايشان تمامي ندارد. فهرست پيش رو از ميان فهرستهاي برتر كتابهاي داستاني منتقدان نيويوركتايمز و تحريريه «نيويورك تايمز بوك ريويو» انتخاب شدهاند.
1- «انجمن بمبهاي كوچك» نوشته كاران ماهاجان
كاران ماهاجان، رماننويس هندي با رمان «انجمن بمبهاي كوچك» به فهرست نامزدهاي نهايي جايزه كتاب ملي راه يافت. داستان هوشمندانه، شوكهكننده و غيرقابل پيشبيني با حمله تروريست كشميري در بازار دهلي شروع ميشود و سپس زندگي شخصيتهايي را كه تحت تاثير اين ماجرا قرار گرفتهاند، دنبال ميكند؛ ديپا و ويكاس خورانا كه كودكانش در اين حمله از دنيا رفتهاند و دوست مجروح اين پسران يعني منصور كه به راديكاليسم سياسي اعتقاد دارد. همانطور كه در اين روايت ميخوانيم هيچكس و هيچچيز از اين بمب جان سالم به در نميبرد؛ نه انسانيت ما، نه سياست ما و نه حتي ايمان ما.
2- «آب شمالي» نوشته ايان مكگواير
ايان مكگواير با تصوري وحشيانه، بيرحم و خشن داستان دكتر جراح ايرلندي قرن نوزدهمي را كه در عرشه كشتي شكار نهنگ به مقصد شمالگان با رواني فاسدي روبهرو ميشود، بازگو ميكند. او با نثري شوم و تندوتيز، خشونت را با لحني ظالمانه و حتي با لذت كه نشاني از ادبيات تاريخي دارد، توصيف ميكند. تصور كنيد جوزف كنراد و كورمك مككارتي در بندري محزون با يكديگر روبهرو ميشوند و سرشان را به نشانه اينكه يكديگر را شناختهاند، تكان ميدهند. اين كتاب به فهرست اوليه نامزدهاي جوايز من بوكر سال 2016 راه يافته بود.
3- «راهآهن زيرزميني» نوشته كالسون وايتهد
در رمان شجاعانهاي كه استعارهاي كه سادگياش آن را برجسته ميكند، وايتهد فرار بردهاي را با راهآهن زيرزميني تصور ميكند؛ راهآهني كه در آن لكوموتيو، واگن باري و مسوولان قطار ديده ميشوند. با تغيير كوچكي در چشمانداز وايتهد، داستان به مكانهاي تازهاي در روايتهاي بردهداري يا مكانهايي كه حرف تازهاي براي گفتن دارند، سفر ميكند؛ حرفهايي كه از گناههاي بنياني امريكا و شيوههايي كه تاريخ سياهپوستان اغلب به وسيله راويان سفيدپوست تحريف شده است، صحبت ميكند. كتاب «راهآهن زيرزميني» برنده جايزه كتاب ملي در بخش داستاننويسي شده است.
4- «گياهخوار» نوشته هان كانگ
رمان «گياهخوار» نوول كوتاه سه قسمتي نوشته هان كانگ، نويسنده اهل كرهجنوبي است كه در سال 2007 منتشر شد اما دبورا اسميت، مترجم امريكايي در سال 2016 آن را به انگليسي برگرداند كه جايزه من بوكر بينالمللي بخش ادبيات داستاني را از آن خود كرد. در رمان پرتنش هان كانگ، زن خانهداري كه ظاهري عادي دارد - حتي همسرش او را «در انجام هر كاري بهشدت عادي» توصيف ميكند- پس از اينكه خوابي ترسناك ميبيند گياهخوار ميشود. موضوع اطاعت و واژگوني در اين داستان قالبي تمثيلي پيدا ميكند و انكار خود زن خانهدار شديد و سوررئال ميشود.
5- «جنگ و تربانتين» نوشته استفان هرتمانز
استفان هرتمانز، نويسنده بلژيكي با الهام از يادداشتها و يادگاريهاي پدربزرگش، نقاشي بلژيكي كه در جبهه اين كشور و در جنگ جهاني اول خدمت كرده است، با شيوايي تمام خاطرات دبليو. جي. سبالد را در « جنگ و تربانتين»گزارش ميكند و در عين حال مكانهايي را كه در آن باورپذيري متن، ابتكار و تخيل با هم درميآميزند، كشف ميكند. او داستانهاي پدربزرگش را با گزارشهاي ملاقاتش به محلهايي كه به رشد اين مرد به عنوان همسر و پدر و همچنين هنرمند، كمك كرده است، تركيب ميكند و در نهايت كتابي استادانه درباره خاطرات، هنر، عشق و جنگ خلق ميكند.
6- «نگو چيزي نداريم» نوشته مادلن تاين
رمان خواندني و محزون مادلن تاين درباره وحشتهاي حاصلشده از انقلاب فرهنگي چين است. رمان «نگو چيزي نداريم» اينچنين شروع ميشود: «در يك سال، پدرم دو بار ما را ترك كرد. نخستين بار براي خاتمه دادن به ازدواجش و دومين بار وقتي بود كه خودكشي كرد.» اين رمان شما را تحت كنترل خود در ميآورد و باعث ميشود تا پايان داستان كتاب را زمين نگذاريد. از سوي ديگر اين رمان دنياي موزيسينهاي كلاسيك آماده نبرد و ستارههاي موسيقي پاپ شجاع و مخالف را به تصوير ميكشد. اين كتاب به فهرست نهايي نامزدهاي جايزه من بوكر 2016 راه يافته بود.
7- «پوسته» نوشته ايان مكايوان
داستان اين رمان چيزي كمتر از فرضيهاي خندهدار ندارد: داستان بازگويي نمايشنامه «هملت» اثر ويليام شكسپير از زاويه ديد نوزادي است كه در رحم مادرش به سر ميبرد. او كه قرار است روزي به دنيا بيايد (يا به دنيا نيايد و شايد «بودن يا نبودن» او بحث اين رمان است) حرفهاي مادرش را با عمويش كلود، استراق سمع ميكند. رمان «پوسته» كه زاويه ديد بيسابقهاي در دنياي ادبيات دارد، داستاني كلاسيك از قتل و فريب نوشته يكي از استادان داستانسرايي است. اين رمان دليلي براي اثبات قلم درخشان و گستردگي قوه تخيل مكايوان است.
8- «تنها چيزي كه انسان هست» نوشته ديويد زالاي
قدرت قلم زالاي مسحوركننده است. در كتابي كه عنواني طعنهآميز دارد، مجموعه 9 داستان كوتاه مرتبط درباره 9 مردي است كه در مراحل مختلف زندگي خود هستند و دور از خانه به سر ميبرند؛ مرداني كه مدام براي فهميدن معناي زنده بودن ميجنگند. زالاي در اين كتاب از كارگري طبقه متوسط تا دانشجوي از خود راضي، از بازندهاي ميانسال تا ثروتمند روسي به ذهن شخصيتهايش قدم ميگذارد. او ثابتقدم و با بيرحمي پيش ميرود و در هر داستان شخصيت محوري داستان پيرتر و دلسردتر از شخصيت قبلي داستان ميشود.
9- «بخشش» نوشته ناتاشيا دئون
رمان گيرا و قدرندانستهاي از نويسندهاي نوقلم درباره بردهاي فراري، دختري كه هرگز براي او مادري نخواهد كرد و مرد مقدسي كه فرزند او را بزرگ ميكند. دئون با عزت نفس و با استعدادي كه در خلق تعليق دارد، با قلبش فكر ميكند و نشان ميدهد بردهداري چه زجري براي خانوادهها داشته است و عشق مادري چقدر قدرت دارد. بيارزشي زندگي زنان يكي از درونمايههاي دردناك اين داستان است. كتاب داستاني جهاني از آزادي، عشق و مادرانگي دارد كه با صدايي شيوا و خالص روايت ميشود.
10- «شيرجه از ارتفاع زياد» نوشته جاناتان لي
رمان «شيرجه از ارتفاع زياد» درباره نقشه قتل مارگارت تاچر در سال 1984 و در گرند هتل برايتون است. زيبايي اين كتاب نه تنها در نثر آن بلكه درجسارت نوشتن چنين داستاني است. البته بايد آسيبپذيري داستان و شخصيتهاي جذاب را در نظر داشت. براي رماني كه از قتل فردي سياسي حكايت ميكند، لي در «شيرجه از ارتفاع زياد» نگاه مختصري به سياست داشته است. اين رمان پرترهاي تاثيرگذار از اعتمادهاي از هم پاشيده، گناه و پشيماني و چگونگي تبديل شدن انسانها به قسمتي از تاريخ است.