كدام كشورها ازبازارحذف مي‌شوند؟
گروه اقتصادي|همزمان با سقوط آزاد قيمت جهاني نفت به بشكه‌اي كمتر از ۵۰ دلار و احتمال كاهش بيشتر قيمت طلاي سياه در بازار حتي به بشكه‌اي كمتر از ۴۰ دلار، برخي كشورهاي عضو و غير عضو اوپك با كاهش بيشتر قيمت‌ها از گردونه توليد نفت حذف خواهند شد. به عبارت ديگر، با كاهش بيشتر قيمت طلاي سياه در بازار جهاني، تنها آن دسته از كشورهايي مي‌توانند كما‌كان با صادرات نفت از سود اقتصادي برخوردار باشند كه هزينه‌هاي توليد يك بشكه نفت در اين كشورها نسبت به قيمت‌هاي بازار ارزان قيمت‌تر باشد.
سيدمهدي حسيني رييس كارگروه اصلاح قراردادهاي نفتي وزارت نفت با اشاره به بالا بودن جذابيت سرمايه‌گذاري در صنعت نفت ايران در دوران سقوط قيمت‌ها، به مهر گفت: با كاهش قيمت نفت فعاليت نفتي در برخي از مناطق جهان متوقف خواهد شد. اين مقام مسوول با اعلام اينكه در صورت تعليق كامل تحريم‌هاي نفت و با وجود سقوط آزاد قيمت طلاي سياه باز هم صنعت نفت از جاذبه‌هاي بالاي سرمايه‌گذاري براي شركت‌هاي بين‌المللي برخوردار هستند، تصريح كرد: در شرايط فعلي، هزينه استخراج يك بشكه نفت خام در ايران و برخي كشورهاي منطقه خاورميانه بسيار ارزان قيمت‌تر از ساير نقاط جهان است. وي با بيان اينكه در شرايط سقوط قيمت نفت ايران جزو معدود كشورهايي است كه از هزينه بسيار پايين سرمايه‌گذاري براي توليد يك بشكه نفت برخوردار است، ادامه داد: هم‌اكنون هزينه استخراج يك بشكه نفت از ذخاير نامتعارف و شيل اويل‌ها حدود ۵۰ تا ۶۰ دلار است. علاوه بر اين، بيژن زنگنه، وزير نفت ايران هم با هشدار نسبت به تحت تاثير قرار گرفتن سرمايه‌گذاري‌هاي جديد در طرح‌هاي افزايش توليد نفت جهان با ادامه كاهش قيمت‌ها، تاكيد مي‌كند: با كاهش بيشتر قيمت‌ها توليد نفت از ذخاير شيل ديگر داراي توجيه اقتصادي گذشته نبوده و برخي واحدهاي توليد نفت از ذخاير شيل و نامتعارف تعطيل خواهند شد.
توليد ارزان قيمت‌ترين نفت جهان در ايران
آمارهاي رسمي مديريت برنامه‌ريزي تلفيقي شركت ملي نفت ايران نشان مي‌دهد هم‌اكنون متوسط هزينه توليد يك بشكه نفت خام در ايران با احتساب تمامي ميادين خشكي و دريايي بين سه تا چهار دلار است.
عبدالمحمد دلپريش، مدير برنامه‌ريزي تلفيقي شركت ملي نفت ايران با بيان اينكه با در نظر گرفتن سرمايه‌گذاري‌هاي جديد هزينه توليد و استخراج يك بشكه نفت ايران به پنج دلار هم نمي‌رسد، معتقد است: هم‌اكنون هزينه توليد يك بشكه نفت در ميادين خشكي بين سه تا پنج دلار و هزينه توليد نفت از ميادين دريايي ايران در خليج فارس حدود پنج تا شش دلار است.
كدام كشورها از بازار نفت حذف مي‌شوند؟
سوالي كه اين روزها ذهن بسياري از كارشناسان اقتصاد انرژي جهان را به خود معطوف كرده است اين است كه با ادامه روند سقوط قيمت طلاي سياه توليد نفت، كدام كشورها به جاي سود، زيان به همراه خواهد داشت؟ در حال حاضر هزينه توليد و استخراج يك بشكه نفت از آب‌هاي عميق نيجريه حدود ۳۰ دلار، توليد نفت از آب‌هاي سنگين آنگولا حدود ۴۰ دلار و هزينه توليد نفت از آب‌هاي عميق در برزيل بيش از ۴۰ دلار تخمين زده مي‌شود و با كاهش بيشتر قيمت طلاي سياه توليد نفت در اين سه منطقه داراي حاشيه سود اقتصادي بالايي نيست. آمارهاي رسمي حاكي از آن است كه در شرايط فعلي هزينه توليد يك بشكه نفت در قزاقستان حدود
۱۵ دلار برآورد مي‌شود كه اين هزينه در ميادين آب‌هاي عميق قزاقستان در درياي خزر همچون تنگيز شورواويل تا سقف ۲۰ دلار هم قابل افزايش است. ضمن آنكه كشورهاي حاشيه درياي خزر به ويژه تركمنستان و قزاقستان كه به آب‌هاي آزاد دسترسي ندارند بايد هزينه بيشتري براي حمل و نقل و انتقال طلاي سياه به بازارهاي هدف خود پرداخت كنند. هزينه توليد نفت در ونزوئلا و اكوادر به عنوان دو كشور عضو اوپك حدود ۲۰ دلار برآورد مي‌شود و اين هزينه توليد در درياي شمال به ويژه براي كشورهايي همچون انگليس و نروژ كه بيشترين نفت را از اين منطقه استخراج مي‌كنند بيش از ۵۰ دلار در هر بشكه تخمين زده مي‌شود. از سوي ديگر آژانس بين‌المللي انرژي هزينه استخراج نفت در مناطق قطب شمال و سيبري را بشكه‌اي بين ۳۲ تا 100 دلار تخمين مي‌زنند و قطعا با افت بيشتر بهاي طلاي سياه توليد نفت در اين مناطق همچون گذشته داراي جذابيت بالا براي سرمايه‌گذاري و حاشيه سود اقتصادي منطقي نيست.
پايان روياهاي نفتي امريكا
از سوي ديگر هزينه توليد يك بشكه نفت غير متعارف در امريكا حدود ۶۴ دلار گزارش شده و براساس گفته كارشناسان بازار انرژي، افزايش توليد نفت در امريكا پايدار نبوده و تا چند سال آينده توليد طلاي سياه در اين كشور روندي نزولي به خود مي‌گيرد. در حال حاضر توليد از منابع غير متعارف نفت همراه با افت شديد توان توليد است. براي اين منظور نياز است كه سالانه تعداد زيادي چاه جديد حفاري شوند. به عنوان نمونه، براي نگهداشت توان توليد يك ميليون بشكه در روز از منطقه داكوتاي شمالي در امريكا بايد سالانه ۲۵۰۰ حلقه چاه جديد حفاري شود.