براي نخستينبار در تاريخ روابط امريكا و اسراييل
نتانياهو و درهاي بسته كاخ سفيد
مترجم: سهراب سعدالدين
نتانياهو و اوباما ميروند تا خاطره تقابل بوش پدر و شمي ييتزچك در سال 1991 را دوباره زنده كنند. در آن تاريخ دولت اسراييل از ايالات متحده تقاضاي يك وام 10 بيليون دلاري جهت فراهم آوردن امكان مهاجرت مهاجران يهودي از شوروي سابق را كرد؛ درخواستي كه بوش پدر آن را مشروط به رعايت شرط عدم شهركسازي اسراييل در مناطق مسكوني فلسطيني كرد؛ شرطي كه مورد پذيرش اسراييل قرار نگرفت. به دنبال اين تقابل، دولت اسراييل از همه توان خود در كنگره امريكا استفاده كرد تا بتواند دولت بوش را براي پذيرش اين درخواست تحت فشار بگذارد، اما بوش پدر دراقدامي غيرمعمول در كاخ سفيد روبهروي دوربينهاي تلويزيوني نشست و از مردم امريكا خواست تا نظر واقعي خود در مورد اين خواست را به اطلاع نمايندگانشان در كنگره برسانند. سرانجام بوش توانست اين تقابل را به نفع خود به پايان ببرد و دولت اسراييل بهطور رسمي اعلام كرد كه شرط را پذيرفته است. تقابل امروز اوباما و نتانياهو به نوعي يادآور دوئل بوش- ييتزچك است با اين تفاوت كه شرايط براي اوباما اندكي پيچيدهتر و البته دشوارتر است. اوباما امروز جمهوريخواهترين كنگره امريكا را در مقابل خود ميبيند؛ كنگرهاي كه حتي توانسته است دموكراتهايي چون منندز را نيز با خود همراه كند. افزون بر اين، او با افراطيترين و البته بيخردترين اسراييل تاريخ روبهرو است؛ اسراييلي كه نخست وزيري بهشدت افراطي چون نتانياهو در راس آن قرار دارد. در دعوت يك طرفهاي كه كنگره ايالات متحده و شخص جان بونر از نتانياهو به عمل آوردهاند، او براي ايراد سخنراني در جلسه مشترك مجلس نمايندگان و مجلس سنا و در مورد موضوع چالشهاي پيش روي امنيت در خاورميانه به ايالات متحده خواهد رفت و البته بر هيچ كس پوشيده نيست كه او درباره چه چيزي سخن خواهد گفت. هدف نتانياهو از ايراد اين سخنراني بدون ترديد تقويت موضع خود در داخل اسراييل و البته سنگاندازي در مسير توافق هستهاي غرب با ايران از طريق تلاش براي اقناع نمايندگان به راي دادن به طرح تحريمهاي پيشنهادي كريك و منندز است. در پاسخ به اين دعوت، كاخ سفيد اعلام كرد كه در طول سفر نتانياهو به واشنگتن هيچ ملاقاتي بين او و اوباما صورت نخواهد گرفت. در اين رابطه سخنگوي كاخ سفيد اعلام كرد كه به دليل زيرپاگذاشته شدن پروتكلهاي معمول از سوي نخست وزير اسراييل، اوباما از او براي حضور در كاخ سفيد دعوت نخواهد كرد. در توضيح بايد گفت كه بر اساس پروتكل رييس كشور ميهمان بايد تا قبل از سفر خود با رييس كشور ميزبان تماس بگيرد؛ اقدامي كه نتانياهو از انجام آن سرباز زد. افزون بر اين، سخنگوي كاخ سفيد اعلام كرد كه با توجه به برگزاري انتخابات قريب الوقوع در اسراييل، دعوت اوباما از نتانياهو نوعي تبليغ انتخاباتي به نفع يكي از كانديداهاست كه با فلسفه دموكراسي و انتخابات آزاد مغايرت دارد و نوعي دخالت در انتخابات اسراييل محسوب ميشود.
پر واضح است كه اين دلايل را نبايد چندان جدي گرفت، چرا كه اصل ماجرا به اختلافات عميق اوباما و نتانياهو با يكديگر بر سر مسائلي چون: موضوع پرونده هستهاي ايران و ادامه شهركسازيهاي رژيم صهيونيستي باز ميگردد. تيتر هفته گذشته روزنامه واشنگتن پست با عنوان « اين شانس را به ديپلماسي بدهيد» كه درباره ضرورت ادامه گفتوگوها با ايران بود و حمايت قاطع سران كشورهاي اروپايي از گفتوگوها با ايران و مخالفتهاي جهاني با ادامه شهركسازيهاي اسراييل نشان ميدهند كه اوباما در اين تقابل تنها نيست. در مجموع و با توجه به آنچه شرح آن رفت، به نظر ميسرد روابط ايالات متحده امريكا و اسراييل و شخص اوباما و نتانياهو وارد مرحله جديد و پرتنشي شده است؛ مرحله جديدي كه براي نخستين بار در تاريخ روابط ايالات متحده و اسراييل، نخستوزير اسراييل را با درهاي بسته كاخ سفيد مواجه كرده است.