چگونگي ساخت جامعه
رهيافتي به نظريه اجتماعي
پيشينه كتاب «ساخت جامعه» در مجموعهاي از پيشرفتهاي مهمي قرار دارد كه در يك و نيم دهه گذشته در علوم اجتماعي اتفاق افتاده است. اين پيشرفت به ميزان زيادي در نظريه اجتماعي تمركز يافتهاند و مخصوصا به خطرناكترين و محركترين علوم اجتماعي، يعني جامعهشناسي مربوط هستند. جامعهشناسي به واسطه ماهيت بسيار مجادلهآميزش اين گونه است ولي براي دوره قابل توجهي پس از جنگ جهاني دوم، مخصوصا در جهان انگليسي زبان، اجماع وسيعي درباره ماهيت و وظايف آن و درباره ماهيت و وظايف علوم اجتماعي در كل، وجود داشت. ميتوان فرض كرد ميدان واسطي وجود داشت كه به نحوي در بين ديدگاههاي رقيب، مشترك بود، ناحيهاي كه در آن نبردهاي فكري ميتوانست صورت گيرد. در طول دوره مزبور، جامعهشناسي، حوزه رشد دانشگاهي بود، موضوعي با شهرت سريعا رشديابنده، ولو اينكه به طور مشخص در محافل زيادي گمنام مانده بود و از جنبه بينالمللي تحت سلطه جامعهشناسي امريكايي بود و در نظريه اجتماعي، نفوذ تالكوت پارسونز مشخص بود. كتاب مزبور، رهيافتي به نظريه اجتماعي از نوع بسيار معيني را شروع ميكند كه شرحي دقيق از كاركردگرايي و مفهومي طبيعتگرايانه از جامعهشناسي را تركيب ميكند. نوشتههاي بعدي پارسونز اين ديدگاهها را با تفصيل نسبتا زياد بسط دادند، اگرچه تاكيد داشتند كه كنش انساني، صفات بسيار خاص و متمايزي دارد، علم اجتماعي روي هم رفته در چارچوب منطقي مشابهي با علم طبيعي سهيم است. بر اساس آنچه مولف اثر در مقدمه ميگويد، نظريه ساختيابي بر اين قضيه بنا ميشود كه اين دوگانگي بايد به عنوان دوسويگي ـ دوسويگي ساختار ـ مفهومسازي مجدد شود. اگرچه ميپذيرد معناي چرخش زباني، ترجمه روش تاويل يا جامعهشناسي تفسيري نيست.
مادامي كه تاييد ميكند جامعه، خالق سوژههاي فردي نيست از هر مفهومي از جامعهشناسي ساختاري دور است. هرچند تلاش مفهومي بسيار قابل ملاحظهاي ميكند توضيحي منسجم از عامليت انساني و مطالبات ساختار را فرموله كند. كتاب «ساخت جامعه» نوشته آنتوني گيدنز با ترجمه اكبر احمدي در 395 صفحه از سوي نشر علم منتشر شده است.