سفير گفت‌وگوي ملي
در قوه مجريه
اسحاق جهانگيري، معاون اول رييس‌جمهوري: راهكاري كه سراغ دارم نمايش وحدت،
انسجام و راه‌اندازي گفت‌وگوي ملي است
«نمايش وحدت، انسجام و راه‌اندازي گفت‌وگوي ملي» راهكار اسحاق جهانگيري است. معاون اول دولت دوازدهم گفته است: «راهكاري كه من سراغ دارم نمايش وحدت، انسجام و راه‌اندازي گفت‌وگوي ملي است؛ زيرا هيچ‌كس يا جرياني قادر نيست ديگري را حذف كند. فردي كه حذف مي‌شود، نفر ديگري از همان جريان جايش مي‌آيد.» جهانگيري با طرح اين موضوع نشان داد كه مي‌خواهد سفير گفت‌وگوي ملي در قوه مجريه باشد. بالاترين مقام اصلاح‌طلب در هيات دولت حالا ايده اصلاح‌طلبان و اميدي‌هاي پارلمان را از جايگاه اجرايي خود بيان مي‌كند.
طرح راهكار «گفت‌وگوي ملي» اما اين‌بار تفاوت‌هايي دارد. اولين تفاوت آن را مي‌توان در بيان وجه اقتصادي آن دريافت. اسحاق جهانگيري در خلال سخنراني‌اش براي اختتاميه بيست‌و‌سومين جشنواره تحقيقاتي علوم‌پزشكي رازي در دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي از تنگناهاي مختلفي گفت كه ايران با آن روبه‌رو است و امريكا با همكاري برخي كشورهاي عربي و صهيونيست‌ها تلاش مي‌كند به ايران فشار وارد كند. او گفته است «سرمايه‌گذاري بيش از آنكه به مسائل مادي نياز داشته باشد، به فضاي آرام براي سرمايه‌گذاري نياز دارد. اين در حالي است كه رييس‌جمهوري امريكا تلاش مي‌كند زهر خود را بريزد و بگويد ايران براي سرمايه‌گذاري مناسب نيست.» در واقع اسحاق جهانگيري، در قامت معاون اول دولت دوازدهم كه مسووليت اجرايي بالايي در هيات دولت برعهده دارد با تكيه به همين گزاره‌هايي كه بيش از هر چيز ماهيت اقتصادي و معيشتي دارد، گفت‌وگوي ملي را پيشنهاد مي‌كند. در واقع فارغ از گفت‌وگوي ميان جناح‌ها براي حل و فصل اختلافات سياسي اين‌بار جهانگيري بر بعد اقتصادي تاكيد دارد. او مي‌گويد وحدت و انسجامي كه در پي گفت‌وگوي ملي ايجاد مي‌شود تنها راهكار قابل اجرا‌ست . در واقع معاون اول دولت اصرار دارد كه با توصيف شرايط اقتصادي و بين‌المللي راهكاري براي اجماع پيشنهاد بدهد؛ اجماع بر سر مفاهيمي كه نه‌تنها در مورد مسائل سياست داخلي وجود ندارد در مورد خط و مشي سياست‌هاي خارجي هم ديده نمي‌شود. اما ديگر تفاوتي كه پيشنهاد «گفت‌وگوي ملي» از سوي اسحاق جهانگيري با طرح آن از سوي ديگران دارد، طرح اين موضوع از سوي بلندپايه‌ترين اصلاح‌طلب درون قدرت است. اسحاق جهانگيري گرچه به نمايندگي از دولت و حسن روحاني در برنامه روز گذشته شركت و سخنراني كرده است با اين حال نبايد ناديده گرفت كه او در حال حاضر تنها اصلاح‌طلبي است كه در رده‌بالاي اجرايي و در دولت فعاليت مي‌كند و حالا از چنين جايگاهي «گفت‌وگوي ملي» را پيشنهاد مي‌دهد. بنابراين شنيده شدن اين گزاره از سوي كسي كه بخشي از قدرت اجرايي را در دست دارد قطعا با پيشنهاداتي كه از سوي چهره‌هاي سياسي كه البته درون قدرت حضور ندارند، متفاوت خواهد بود.
ايده بدون اجرا
اصلاح‌طلبان از مدت‌ها قبل براي «گفت‌وگوي ملي» پيشقدم شدند. چه آنها كه خارج از گود سياست نشسته‌اند و چه آنهايي كه در روزهاي اعتدال در امور اجرايي يا تقنيني فعال هستند. اما طرح رسمي موضوع «گفت‌وگوي ملي» به شكل رسمي اولين‌بار از جايي آغاز شد كه فراكسيون اميد احمد مازني، نماينده تهران را مامور كرد تا اين ايده را از تريبون مجلس پيشنهاد دهد. بعد از آن چهره‌هاي شاخص بسياري از اصلاح‌طلبان در مورد آن صحبت كردند. از بهزاد نبوي تا محسن ميردامادي و... گفت‌وگوي ملي را ايده مناسبي براي حل و فصل بسياري از مشكلات دانستند. راست سياسي اما روي خوشي به اين ايده نشان نداد. اغلب آنها براي مذاكره و گفت‌وگو با جريان رقيب پيش‌شرط‌هايي گذاشتند تا راه نرفته خيلي زود مسدود شود. اغلب پيش‌شرط‌هاي آنان به ماجراي حوادث پس از انتخابات سال 88 باز‌مي‌گشت، انتخاباتي كه اصلاح‌طلبان هم در مورد آن حرف داشتند . مدتي پس از اين كشاكش جناحي فروردين 96 محمدرضا عارف در جريان ديدار نوروزي با علي لاريجاني، رييس مجلس در مورد ايده «گفت‌وگوي ملي» گپ زد كه بنا به اخبار منتشر‌‌شده لاريجاني از اين ايده استقبال كرد. استقبال علي لاريجاني هم كاري از پيش نبرد چرا كه چند ماه بعد يعني در آذر امسال زماني كه غلامرضا مصباحي‌مقدم، سخنگوي جامعه روحانيت مبارز براي گفت‌وگو با مجمع روحانيون مبارز چراغ سبز نشان داد با هجمه‌هاي زيادي مواجه و حتي از سوي دبيركل هم مواخذه شد. بنابراين اصلاح‌طلبان از هر سمت و سويي كه تلاش كردند به گفت‌وگوي ملي ورود كنند باز هم ايده شان مقبول رقبا قرار نگرفت اما حالا معاون اول دولت از اين گزاره سخن به ميان آورد تا شايد اگر در بعد سياسي و جناحي كارساز نيفتاده اين‌بار با نگاهي به اقتصاد و معيشت و البته سياست خارجي راهگشا باشد. اما سوال اينجا است كه اساسا از مهر سال گذشته تا دي امسال چه اقدام عملي براي پيشبرد اين ايده اتفاق افتاده است؟ شايد ايده گفت‌وگوي ملي چندان به مذاق اصولگرايان خوش نيامد با اين حال طرح گفت‌وگوي ملي كه مازني از آن سخن گفت چندان هم غيرعملياتي نبود. چه آنكه مازني در گفت‌وگو با ايران‌آنلاين در مورد ساختار اين طرح توضيح داده بود. در اين ميان گفت‌وگوهايي هم با شخصيت‌ها و چهره‌هاي هر دو جريان انجام شده است كه به گفته مازني همگي بر كليد خوردن اين ايده در مجلس تاكيد داشته‌اند. به نظر مي‌رسد با طرح دوباره اين موضوع از سوي اسحاق جهانگيري ايده «گفت‌وگوي ملي» وارد فاز تازه‌اي بشود و شايد هم راهي كه فراكسيون اميدي‌هاي مجلس هنوز موفق به پيشبرد آن نشده‌اند در دولت كليد بخورد. قطعا پيشنهاد گفت‌وگو ميان جناح‌ها مي‌تواند به فضاي سياسي كشور كمك كند اما به طور حتم پيگيري اين ايده از سوي نهادهايي چون مجلس و دولت موثرتر خواهد بود.