معترضان هميشه و همه‌جا
ناصر قاسم‌زاد
سازمان جهاني بهداشت دولت‌ها را موظف به ايجاد سلامت در ابعاد مختلف جسم و روان و سلامت اجتماعي مي‌كند. مقوله سلامت جسم و روان كه مشخص است. در مقوله سلامت اجتماعي كه كمتر به آن توجه مي‌شود و جزو وظايف دولت‌ها است، بيش از ده عنوان را ذكر مي‌كند كه از مهم‌ترين آنها مي‌توان به امنيت شغلي، امنيت اقتصادي، تامين اجتماعي (بحث بيمه و درمان و...)، بحث آزادي بيان و امنيت حقوق شهروندي و امنيت شغلي اشاره كرد. در بحث سلامت اجتماعي طبيعتا به دليل مسائل و مشكلاتي كه در جامعه داشته‌ايم، در بسياري از سطوح خوب عمل نشده است. خود اين باعث مي‌شود كه يك زمينه نارضايتي براي مردم به وجود بيايد. وقتي دخل و خرج افراد با هم نمي‌خواند، تامين شغلي نيست، اميد به زندگي زير سوال مي‌رود. در تعريف فضاي زندگي بايد هشت ساعت كار، هشت ساعت اوقات فراغت و هشت ساعت خواب داشته باشيم. در تهران كدام شهروندي به عنوان نان‌آور اقتصادي مي‌تواند با هشت ساعت كار زندگي تامين و بي‌دغدغه داشته باشد؟ در مشاغل كارمندي و كارگري آيا افراد مي‌توانند به امنيت اقتصادي دست پيدا كنند؟ مردم هر كدام به نوعي با مشكلات اقتصادي دست و پنجه نرم مي‌كنند. اگر اقتصاد خانواده‌اي به درستي نچرخد، روان آن خانواده هم مشكل پيدا مي‌كند. اگر نگاهي به گذشته بيندازيم و به تظاهرات هفته‌هاي گذشته كشور هم نگاهي بيندازيم متوجه مي‌شويم كه اصل و پايه آن اعتراضات هم مشكلات اقتصادي بود. دولت اين صدا را شنيد و واكنش خوبي نشان داد. اگرچه انتظار اين است كه اگر مشكلي وجود دارد دولت قبل از واقعه، متوجه مشكل باشد. دولتمردان كه جداي از مردم زندگي نمي‌كنند. شما امروزه نمي‌توانيد كسي را پيدا كنيد كه جايگاهي در بحث مديريتي كشور داشته باشد و ده‌ها و صدها تقاضا از سمت بستگان خود براي حل مشكلات كاري، اقتصادي، بيماري و درمان و بيمه و اينها نداشته باشد. سلامت اجتماعي چيزي است كه به آن خوب توجه نشده است. وقتي در جامعه‌اي در بعد سلامت اجتماعي با مشكل مواجه باشد، برونداد آن بروز آسيب‌هاي اجتماعي، بزهكاري، طلاق و مشكلات ديگر را داريم. همه اينها براي جامعه مي‌تواند زنگ خطر باشد. زنگ خطري كه دولت بايد به طور جدي به آن نگاه كند. متاسفانه رصد و نظارت در دولت‌هاي ما درست انجام نمي‌گيرد. در جامعه هفتاد درصد (حدود 50-40 ميليون) جوان زير سي سال داريم. اينها بمب انرژي در تمامي ابعاد زندگي هستند. براي اينها چه برنامه‌اي داريم؟ اگر دولت به عنوان دولت مسوول و پاسخگو باشد بايد اقشار مختلف مردم را بشناسد، نيازهاي‌شان را بداند و براي‌شان برنامه داشته باشد. بايد در دولت به بعد سلامت جامعه توجه شود و براي آن برنامه‌ريزي شود. افراد جامعه مطالباتي دارند، مطالبات اقتصادي، اجتماعي و حتي شادي. اگر دقت كنيم، حتي در شادي‌هاي‌مان هم بايد نگران باشيم كه اتفاقي نيفتد، خشونتي صورت نگيرد، شيشه‌اي نشكند و رفتارهايي از دست در نرود. اين رفتارها به اين دليل است كه افراد انرژي انباشته‌اي دارند كه در هيچ دوره‌اي تخليه نمي‌شود و حتي فرصت اين را نداريم كه اين انرژي را تخليه كنيم. مردم صبح تا شب كار مي‌كنند و زندگي‌ها به زندگي رباتيك تبديل شده‌اند. به نظرم زمان آن رسيده كه در راستاي پاسخگويي به مطالبات مردم در زمينه‌هاي مختلف نيازهاي يك شيوه زندگي نرمال كه حق حقوق شهروندي مردم است، گام‌برداريم. شماري در جامعه ما متاسفانه حتي در كلانشهرها هم زير خط فقر زندگي مي‌كنند. اينها همان افرادي هستند كه شاهد تفاوت سبك زندگي‌شان با قشر متمول هستند. اينها همان افرادي هستند كه در حسرت رفتن به سفر خوب، خوردن غذاي خوب، پوشيدن لباس خوب، داشتن زندگي خوب هستند. وقتي سلامت اجتماعي مردم به درستي از سوي دولت‌ها تامين نمي‌شود، با اين قشر به نوعي دپرس، خشمگين، عصبي مواجه مي‌شويم.
ما در بعد اطلاع‌رساني هم با ضعف و كم‌كاري رسانه‌ها مواجهيم. در حادثه سانچي هزاران مجهول در اذهان مردم است اما كسي نه از مسوولان و نه از مطبوعات پاسخگوي مردم نيست. همين باعث منحرف شدن افكار مردم مي‌شود و فضا براي حدس و گمان و شايعات را فراهم مي‌كند. مردم حرف راست را راحت‌باور مي‌كنند. همانطور كه در حادثه پلاسكو با چنين مشكلاتي مواجه نبوديم. نارضايتي دروني به برخي هم اين فرصت را مي‌دهد كه از شرايط ايجاد شده سوءاستفاده كنند و موج سواري كنند. دولت بايد از زواياي ريز و با تيزبيني با كمك گرفتن از روانشناسان و جامعه‌شناسان مشكلات موجود در بطن جامعه و توده‌هاي مردم را شناسايي كنند و قبل از وقوع پيشگيري شود. بخشي از قشر ضعيف جامعه كه نيازهاي‌شان در ابعاد مختلف سلامت اجتماعي برآورده نشده به عنوان آتش زير خاكستر عمل مي‌كنند. حالا مي‌توانند به خيابان بروند يا زير پست‌هاي ديگران فحاشي كنند. اعتقاد من اين است كه اگر به بعد سلامت اجتماعي به عنوان بعدي مهم و لازم در زندگي شهروندان و به عنوان وظيفه دولت‌ها نگاه شود، شاهد خواهيم بود كه قشر مطالبه‌گر آرام‌آرام پاسخ نيازهاي‌شان را مي‌گيرند و به آرامي به رفتارهاي درست روي خواهند آورد.
مديرعامل انجمن حمايت از سلامت،
بهداشت و روان جامعه