آزمون سخت لودريان در تهران
وزير خارجه فرانسه با روحاني، ظريف و شمخاني ديدار مي‌كند
گروه ديپلماسي: سفر به ايران پس از كش و قوس‌هاي سياسي بي‌شمار. ژان ايو لودريان، مردي كه از ماه مه سال 2017 سكان وزارت خارجه فرانسه را در دست دارد، در پرخبرترين روزهاي رابطه ايران و اروپا به تهران آمد. توافق هسته‌اي ايران با 1+5 از سوي رييس‌جمهور ايالات متحده دايما تهديد مي‌شود. اخبار ضد و نقيضي درباره جدي‌تر شدن گفت‌وگوهاي ميان ايران و اروپا كه در دولت حسن روحاني با عنوان گفت‌وگوهاي سطح عالي ميان ايران و اروپا آغاز و پيگيري شد به گوش مي‌رسد و اروپايي‌ها نيز به ادبيات تند و تيزي براي سخن گفتن درباره برنامه موشكي ايران روي آورده‌اند. همزمان با سفر لودريان به تهران وضعيت رابطه تهران و بروكسل از حالت سبز خارج شده و به نظر مي‌رسد كه ايران از آغاز گفت‌وگوهاي ميان امريكا و اروپا درباره برجام چندان خشنود نيست. در آن‌سوي ميدان اما اروپايي‌ها دايما تكرار مي‌كنند كه خواهان حفظ توافق هسته‌اي به شكل موجود و اجراي كامل آن از سوي تمام اعضا هستند. 10 گزارش آژانس بين‌المللي انرژي اتمي گواهي بر پايبندي كامل تهران به تعهداتش است و ناگفته پيداست كه اتحاديه اروپا به عنوان هماهنگ‌كننده اين مذاكرات نگران ادامه تخطي‌هاي امريكا و حتي خروج اين كشور از توافق هسته‌اي است. با وجود آنكه ايران و اروپا هر دو يك هدف يعني بقاي توافق هسته‌اي را دنبال مي‌كنند اما به نظر مي‌رسد كه دو طرف در انتخاب ابزارهاي محقق شدن اين مهم با هم اختلاف نظر پيدا كرده‌اند. درحالي كه رسانه‌هاي امريكايي به منظور همراه كردن فضاي بين‌المللي با درخواست‌هاي رييس‌جمهور خود در راه اصلاح برجام ادعا مي‌كنند كه اروپا با امريكا در اين مسير به‌طور كلي موافق است اما بحث بر سر جزييات اجرا است، خبرگزاري انگليسي رويترز نيز تلاش مي‌كند گفت‌وگوهاي رايج و معمول ميان ايران و اروپا بر سر موضوعات متنوع را به تحت فشار قرار دادن تهران از سوي اروپا تعبير كند تا شايد آبي بر آتش هوس دونالد ترامپ براي برهم زدن برجام باشد. در حالي كه امريكا تا نيمه ماه مه به اروپا براي اصلاح توافق هسته‌اي فرصت داده است، ايران نيز مي‌گويد كه اگر وضعيت فعلي ادامه پيدا كند و تهران همچنان از فوايد كامل برجام بهره‌مند نباشد، خروج از اين توافق را بر باقي ماندن بي‌فايده ترجيح مي‌دهد. اروپا در ميان تهديدهاي تهران و واشنگتن براي خروج گرفتار شده و البته در حال بازپس دادن آزموني سخت است. تن دادن به خواسته‌هاي ترامپ به معناي شكست استقلال اروپا است و همزمان سكوت در برابر اين پيش شرط‌ها نيز برجام را كه اصلي‌ترين دستاورد ديپلماتيك اروپا است، به خطر مي‌اندازد. در چنين فضاي مبهم و مرددي كه ميان ايران و اروپا برقرار است وزير خارجه فرانسه به تهران سفر كرده است. لودريان در حالي به پايتخت ايران رسيد كه قرار است اين سفر جرقه‌اي براي آماده‌سازي مقدمات حضور امانوئل ماكرون، رييس‌جمهور فرانسه در ايران در نيمه نخست سال 97 باشد. حضور لودريان در ايران تاكنون چندبار در رسانه‌هاي متفاوت خبري شده و البته تكذيب شده است. از سوي ديگر وزير خارجه فرانسه درست مانند دولت متبوع خود مواضع چندگانه‌اي را در برابر تهران اتخاذ مي‌كند. هرچند كه اروپايي‌ها مي‌گويند ميان برجام و ديگر مسائل مورد اختلاف با تهران خط‌كشي و مرزبندي كرده‌اند اما به نظر مي‌رسد كه تفكيك اين مسائل از هم حداقل در موضع‌گيري‌هاي شفاهي چندان ممكن نيست و اظهارنظرهاي تند و تيز درباره مثلا آزمايش‌هاي موشكي يا فعاليت‌هاي منطقه‌اي ايران از سوي چهره‌اي مانند وزير خارجه فرانسه مي‌تواند تعهد اين كشور به توافق هسته‌اي را هم در داخل ايران با سوال‌هايي همراه سازد. امانوئل ماكرون، رييس‌جمهور فرانسه نيز در يك سال گذشته از حضور ترامپ در قدرت كم و بيش بيشتر از هر رهبر اروپايي ديگر حاضر در برجام با مواضع دونالد ترامپ درباره ايران همراهي كرده و همين مساله در كارنامه رابطه تهران - پاريس حتي در دوره پسابرجام به عنوان نقطه‌اي خاكستري ثبت شده است.
مهماني با بيانيه‌اي متفاوت
تنها چند ساعت پيش از آنكه لودريان پاريس را به مقصد تهران ترك كند، وزارت امورخارجه فرانسه با انتشار بيانيه‌اي به طرح ادعاهايي عليه ايران پرداخت و برنامه موشكي ايران را يك نگراني بزرگ خواند. در بخش‌هايي از اين بيانيه از ايران خواسته شده است تا براي حل بحران‌هاي كنوني در منطقه به‌شكلي مثبت همكاري كند. به گزارش ايسنا، در اين بيانيه آمده است: در جريان اين سفر، به‌طور ويژه بحران سوريه و وضعيت انساني كنوني در اين كشور و به‌علاوه ديگر مسائل منطقه‌اي كه ايران در آن نقش دارد (يمن، عراق، ليبي) مورد بحث و رايزني قرار خواهد گرفت. وزارت امور خارجه فرانسه در ادامه بيانيه خود هدف از سفر لودريان به تهران را گسترش روابط ميان دو كشور و بر طبق چارچوب سفر روحاني به پاريس كه در سال 2016 انجام شد، عنوان كرده است.
هشدار به ميزبان
وزير خارجه فرانسه ايران را به اعمال تحريم‌هاي جديد تهديد كرد. بسياري از رسانه‌هاي عرب‌زبان منطقه‌اي و البته خبرگزاري‌هايي مانند رويترز اين تيتر را براي پوشش سفر وزير خارجه فرانسه به تهران با استناد به سخنان شخص وي انتخاب كردند. لودريان از جمله چهره‌هاي اروپايي است كه به كرات درباره برنامه موشكي ايران هشدار مي‌دهد و در اين زمينه با امريكا و متحدانش در منطقه همراه شده است. به گزارش ايسنا و به نقل از رويترز، وي در آستانه سفرش به تهران گفت: ايران بايد به نگراني‌ها درباره برنامه موشكي بالستيك خود توجه كند يا اينكه با تحريم‌هاي جديد احتمالي مواجه خواهد شد. يك برنامه موشكي بالستيك وجود دارد كه مي‌تواند چندين هزار كيلومتر را هدف قرار دهد. اين برنامه مطابق با قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل نيست و فراتر از نياز ايران براي دفاع از مرزهايش است. محدود كردن برنامه موشك‌هاي بالستيك ايران در حالي به‌كرات از زبان مقام‌هاي اروپايي به گوش مي‌رسد كه مقام‌هاي دفاعي، سياسي و امنيتي ايران بارها در موضعي واحد تاكيد كرده‌اند كه توانمندي دفاعي ايران قابل مذاكره نيست.
رابطه اقتصادي رو به رشد
با وجود تمام اين لفاظي‌ها كه به نظر مي‌رسد بخش اعظمي از آن براي خشنود‌سازي رييس‌جمهور امريكا و قرار دادن ترمزي بر رفتارهاي ضدايراني وي باشد اما رابطه تجاري و اقتصادي ايران و اروپا در دومين سال اجراي برجام سير صعودي خود را طي كرده است. هرچند هنوز بانك‌ها و كمپاني‌هاي بزرگ اروپايي براي ورود به ايران مردد هستند و ترامپ نيز با سياست‌هاي ابهام‌افكنانه خود فضاي پيراموني را مسموم نگاه داشته اما تراز تجاري رابطه دوجانبه هر سال پله‌هاي بيشتري را بالا مي‌رود. اين رشد رابطه اقتصادي در حالي صورت مي‌گيرد كه مقام‌هاي امريكايي در چند هفته گذشته بارها از متحدان خود خواسته‌اند كه ترمز بهبود رابطه اقتصادي و تجاري با ايران را بكشند. با اين وجود ابوالقاسم دلفي، سفير ايران در پاريس در گفت‌وگو با خبرگزاري جمهوري اسلامي درباره حجم مبادلات 2 كشور با بيان اينكه ميزان مبادلات ايران و فرانسه در سال 2014 بالغ بر 515 ميليون يورو بود، اما اجرايي شدن برجام زمينه رشد مبادلات و در نتيجه آن انعقاد قراردادهاي مهم را در زمينه‌هاي مختلف اقتصادي در سال 2015 فراهم آورد، بيان كرد: مبادلات 2 كشور با 22 درصد افزايش به رقم 628 ميليون يورو رسيد و اين رقم در سال 2016 با رشد 239 درصد رشد به 1‚2 ميليارد يورو رسيد و در سال 2017 نيز با اجرايي شدن بخش مهمي از توافقات امضا شده بين طرفين با رشد مطلوب به 8‚3 ميليارد يورو رسيد. واردات فرانسه از ايران در سال 2017 با رشد 65 درصدي به 3‚2 ميليارد يورو رسيد كه صادرات نفت خام يكي از اقلام مهم آن را تشكيل مي‌دهد. ضمنا در سال 2017 صادرات فرانسه به ايران حدود 5‚1 ميليارد يورو بوده كه مهم‌ترين محصولات صادراتي به ايران شامل هواپيما، قطعات يدكي خودرو و محصولات دارويي بوده است.