گزارش «اعتماد» از فقدان امنيت غذايي در بازار ايران
پرونده بي‌سرانجام خوراكي‌هاي آلوده
گروه اقتصادي| خبر كوتاه بود، كارخانه‌اي 30ساله با برندي شناخته شده آبلميوي تقلبي توليد مي‌كرد. ماجرا آبليموي تقلبي نبود، داستان آنجا تراژدي مي‌شد كه كارخانه‌اي 30 ساله با برندي معروف دست به تقلب مي‌زد. اينجاست كه جايگاه امنيت غ ذايي در ايران زير علامت سوالي بزرگ قرار مي‌گيرد و ماجرا تنها به آبليمو ختم نمي‌شود. از فرآورده‌هاي غذايي در چنين وضعيتي كم نيستند. آخرين‌شان لبنيات پالم‌دار بود كه وزارت بهداشت عامدا بر سرش سر و صدا كرد تا صنعت لبني توجيه شود كه بايد با پالم خداحافظي كند.
هر چند تا آخرين روزهاي جنجال كلامي بهداشتي‌ها و فعالان صنعت لبني يكي مي‌گفت اصلا روغني در شير وجود ندارد و ديگري خواستار محو پالم از فرآورده‌ها بود و در نهايت نيز برندي مقصر معرفي نشد، اما ماجرا سبب شد مصرف لبنيات يك‌باره كاهشي قابل توجه را تجربه كند.
پيش از اين نيز شيرها با بحران روبه‌رو شده بودند. وقتي خبرهايي مبني بر وجود وايتكس در شير در فضاي خبري
ايران منتشر شد.
مرغ‌هاي سربي
هنوز نگراني‌ها از تاييد و تكذيب استفاده از هورمون براي پرورش مرغ‌ها پايان نگرفته بود كه بري ديگر از باغ پرماجراي غذاهاي آلوده از راه رسيد. حافظي، رييس كميسيون سلامت شوراي شهر تهران ضمن هشدار درباره ميزان بالاي سرب در گوشت مرغ گفت: ميزان سرب موجود در گوشت سفيد مرغ 47 درصد بيشتر از استاندارد است. در اين ميان برخي كارشناسان، نيز آنتي بيوتيك‌هاي موجود در شير را خطرناك‌تر از هورمون‌ها مي‌دانند و معتقدند استفاده از آنتي بيوتيك‌ها بدون رعايت استانداردها صورت مي‌گيرد. هر چند اين موضوع از سوي مقامات وزارت جهاد كشاورزي رد شد اما بررسي‌ها نشان مي‌دهد مصرف‌كنندگان ايراني با نگراني‌هاي فراواني براي مصرف مرغ‌هايي كه معلوم نيست به سرب آلوده هستند يا هورمون و آنتي بيوتيك، روبه‌رو هستند.
گوشت‌هاي آلوده همه جا در ايران
پرونده گوشت‌هاي آلوده حتي اگر بسته شده باشد، هنوز نگراني از مصرف گوشت‌هاي يخ زده وارداتي از ميان نرفته است. بسياري احتياط فراواني براي خريد گوشت‌هاي خارجي به خرج مي‌دهند چرا كه پرونده گوشت‌هاي آلوده هر از گاهي سر باز مي‌كند. گاهي واردات گوشت آلوده به راديو اكتيو از اوكراين، واردات گوشت تاريخ مصرف گذشته از برزيل و واردات گوشت آلوده از هند مطرح مي‌شود. گوشت‌هاي آلوده از سال‌هاي ابتدايي دهه 80 خبرساز بودند و اين خبرسازي همچنان تداوم دارد. در اين ميان اطمينان و اعتماد به گوشت‌هاي داخلي نيز چندان بالا نيست. وقتي خبر تغذيه گوسفندان با زباله‌ها منتشر شد و برخي پا را فراتر گذاشتند و اعلام كردند برخي زباله‌هاي عفوني خوراك دام‌هايي است كه در ورامين و اطراف تهران پرورش داده مي‌شوند، اوضاع كمي پيچيده‌تر شد.
برنج‌هاي آلوده
سازمان استاندارد تهران سال گذشته اعلام كرد كه 13 نوع از برنج‌هاي وارداتي آلوده بوده و درصد آرسنيك موجود در آنها بيش از حد استاندارد است.
همان زمان رييس مركز تحقيقات پيشرفته كشاورزي پنجاب هند هم گفت كه مناطق زيادي از منطقه پنجاب هندوستان مركز اصلي فلزات سنگيني مانند آرسنيك، كادميوم و سرب بوده و اگر در اين مناطق كشت و زرع انجام شود، قطعا محصولات توليدي مانند برنج شامل اين نوع تركيبات سمي و خطرناك خواهند بود.
حجم واردات برنج از هند به‌شدت رو به افزايش بود، بررسي‌ها نشان مي‌داد دلارهاي نفتي ايران در مواردي با برنج‌هاي توليدي هند معاوضه شده بود. جنجال بر سر آلوده بودن يا نبودن بدون نتيجه خاصي پايان گرفت. هر چند حجم واردات برنج در سال جاري كاهش يافته است اما با اين حال بازار لبريز از برنج خارجي است و توهم آلودگي آن همراه بسياري از
مصرف‌كنندگان است.
سبزي‌هايي با طعم فاضلاب
سال‌ها قبل آلودگي سبزي‌هاي توليدي در اطراف تهران رسانه‌اي شد. رسانه‌ها مكرر درباره عوارض ناشي از آبياري سبزي‌ها با فاضلاب اطلاع‌رساني كردند اما نه تنها مشكلات برطرف نشد، بلكه آبياري سبزي‌ها در حاشيه شهرهاي ديگر نيز با فاضلاب انجام شد. مي‌گويند داستان آبياري سبزي‌ها با فاضلاب تنها به آلودگي ميكروبي ختم نمي‌شود. فلزات سنگين موجود در فاضلاب به بافت سبزي راه مي‌يابند و اين امر مي‌تواند بيماري مصرف‌كننده را به دنبال داشته باشد. هنوز سبزي‌ها در برخي مناطق حاشيه پايتخت با فاضلاب آبياري مي‌شود و ديگر رسما مسوولان نيز در اين باب سخن مي‌گويند و از راهكارهايي نظير راه‌اندازي تصفيه خانه‌ها براي جلوگيري از آبياري با فاضلاب سخن مي‌گويند.
خمير مرغ و تن ماهي تقلبي و...
در حالي كه هر روز شايعه جديدي درباره آلودگي مواد غذايي منتشر مي‌شود، برخي ارزاني‌ها نيز دليلي بر تقلبي بودن خوانده مي‌شود. در روزهايي كه تن ماهي‌هاي 2500 توماني و 3 هزار توماني در بازار تهران و برخي شهرهاي بزرگ جولان مي‌دادند، فعالان اين صنعت تاكيد كردند كه اين تن ماهي‌ها تقلبي است و مصرف آن اثرات زيان باري در بر خواهد داشت. خمير مرغ براي سوسيس كالباس‌هايي كه به خودي خود غذاي مطلوبي نيستند، خبر ساز بود. واكس ميوه، براي ميوه‌هاي داخلي و خارجي بحران‌سازي كرد و در عين حال اخباري كه در خصوص استفاده نامناسب كشاورزان از كودهاي شيميايي منتشر مي‌شد اين گزينه را به ذهن‌ها متبادر مي‌كرد كه همه توليدات كشاورزي تا حدي آلوده هستند و مصرف آنچه بايد براي بدن گوارايي به همراه داشته باشد، حاوي زيان‌هايي فراوان است. داستان به اينجا ختم نمي‌شود. هر روز درباره آلودگي يكي از مواد غذايي يا كالاهاي مصرفي در ايران خبري منتشر مي‌شود، نكته اما عدم دستيابي به نتيجه قطعي در اين حوزه است.