منتقد اصلي پوتين در مسكو به ضرب گلوله كشته شد
خون نمتسف بر سنگ فرش ميدان سرخ
بوريس نمتسف 55ساله، فعاليت سياسي خود را با فرمانداري نيژني نووگوراد در روسيه مركزي آغاز كرد. او كه در دوره بوريس يلتسين وزير انرژي روسيه بود، در سمت معاون نخست‌وزير هم كار كرده بود. از نمتسف به عنوان طراح اصلاحات اقتصادي ليبرال در روسيه ياد مي‌شود. بر اساس گزارش‌هايي در پايان دوره رياست‌جمهوري بوريس يلتسين، از نمتسف به عنوان يكي از جانشينان احتمالي او نام برده مي‌شد. اما او بعد از قدرت گرفتن ولاديمير پوتين به مخالفان سرسخت كرملين تبديل شد. نمتسف مدتي نيز نايب‌رييس پارلمان اين كشور و بار‌ها نماينده مجلس بود. در انتخابات رياست‌جمهوري ۲۰۰۸ او از سوي بلوك ليبرال نامزد انتخابات شد اما پيش از انتخابات از رقابت‌ها كنار كشيد. يك سال پيش به دليل شركت در تظاهرات اعتراضي چندين روز را در زندان به سر برد. بوريس نمتسف از جمله رهبراني بود كه مردم را به تظاهرات بزرگ مخالفان جنگ در اوكراين در روز اول ماه مارس امروز دعوت كرده بود.
ساعت حدود 23: 15 بود. در سرماي شب‌هنگام مسكو پرنده‌اي پر نمي‌زد. بوريس نمتسف با همراه جوان خود قدم زنان به بالاي پل سنگي ميدان سرخ در نزديكي كاخ كرملين رسيده بودند كه يك خودرو سفيدرنگ با سرعت خود را به آنها رساند و در برابرشان متوقف شد. بعد از شليك هفت تا هشت تير، نمتسف روي زمين نقش بست. بعد از آن ايليا ياشين، فعال سياسي كه همراه اين سياستمدار مخالف و منتقد ولاديمير پوتين، رييس‌جمهوري روسيه بود در توييتر خود نوشت: او در مقابل من روي زمين افتاده است.
پايتخت روسيه در بهت فرو رفته است. شايبه‌هاي زيادي درباره سياسي بودن اين جنايت مطرح مي‌شود. چه چيز مهم‌تر از اينكه تيراندازي مرگبار به يكي از رده بالاترين مخالفان دولت ولاديمير پوتين انجام شده است. مقتول ماجرا، معاون اسبق نخست وزير روسيه و از منتقدان اصلي شخص رييس‌جمهور، در مسكو بود.
با اين حال كاخ كرملين اطمينان مي‌دهد اين قتل سناريوي تحريك‌كننده است و رييس‌جمهور روسيه آن را محكوم مي‌كند. نهادهاي امنيتي روسيه گزارش داده‌اند به محض دريافت خبر قتل، در شهر مسكو عمليات ويژه موسوم به رهگيري را آغاز كرده‌اند.
نمتسف، ۵۵ ساله، در دهه ۹۰ و همزمان با دوران رياست‌جمهوري بوريس يلتسين، از معاونان نخست وزيري روسيه بود. اما با روي كار آمدن ولاديمير پوتين، به منتقد جدي وي تبديل شد و در سال‌هاي اخير از وي به عنوان رهبر مخالفان دولت پوتين ياد مي‌شد.
مرگ نمتسف همزمان با فراخواني شده كه او براي برگزاري راهپيمايي اعتراضي مخالفان جنگ در اوكراين صادر كرده بود. راهپيمايي كه احتمالا امروز به تجمع هواداران داغدار رهبر سابق مخالفان پوتين تبديل مي‌شود.
نمتسف در يكي از آخرين مصاحبه‌هايش كه سه ساعت قبل از مرگش انجام شد و حالا ميراث سياسي او شده، ولاديمير پوتين را به تجاوز بي‌معنا به خاك اوكراين متهم كرده بود، تجاوزي كه به گفته نمتسف، اقتصاد روسيه را در بحران فرو برده است. پيش از آن نيز حدود سه هفته قبل نمتسف گفته بود كه مي‌ترسد ولاديمير پوتين او را به علت مخالفت با جنگ در اوكراين بكشد. اما به گزارش كرملين، ولاديمير پوتين، رييس‌جمهوري روسيه، قتل بوريس نمتسف را محكوم كرده است.
واكنش‌هاي ضد و نقيض در مسكو
ميخاييل كاسيانوف، نخست‌وزير سابق روسيه و يكي از همراهان نمتسف در اشاره به شگفت‌انگيز بودن و سياسي بودن قتل او گفت: در قرن ۲۱ و در سال ۲۰۱۵، رهبر اپوزيسيون در كنار كاخ كرملين به قتل رسيده است. بوريس نمتسف سال‌ها براي آن مبارزه مي‌كرد كه روسيه كشوري آزاد و دموكراتيك شود و اكنون هزينه اين مبارزه را پرداخته است.
لئونيد ولكوف، يكي از سازمان‌دهندگان تظاهرات مخالفان جنگ اوكراين پس از ترور نمتسف گفت كه اين تظاهرات لغو شده و به جاي آن يك راهپيمايي در بزرگداشت نمتسف در مركز شهر مسكو در روز يكشنبه برگزار خواهد شد.
گري كاسپاروف، قهرمان سابق شطرنج و از دوستان و همكاران نمتسف در سازماندهي اعتراضات عليه پوتين، كه اكنون در امريكاست گفت كه اين ترور نشان داد پوتين و حاميانش زماني كه از حمايت‌هاي گسترده مردمي حرف مي‌زنند، دروغ مي‌گويند. اگر شما از حمايت 86 درصدي برخورداريد چرا كسي مثل بوريس را مي‌كشيد؟
ديميتري پسكوف، سخنگوي ودلايمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه قتل بوريس نمتسف را عملي وحشيانه و تحريك‌آميز خواند كه به گفته او، نشانه‌هايي از يك قتل سفارشي را دارد. پسكوف گفت: رييس‌جمهور روسيه مراتب تاسف خود را به خانواده و بستگان نمتسف اطلاع داده است. سخنگوي ولاديمير پوتين همچنين افزود: رييس‌جمهور مقام‌هاي ارشد وزارت كشور و سازمان امنيت داخلي روسيه را موظف كرده كه جريان تحقيقات درباره قتل نمتسف را شخصا بر عهده بگيرند.
واكنش‌هاي بين‌المللي
باراك اوباما، رييس‌جمهور امريكا قتل بوريس نمتسف را بي‌رحمانه و وحشيانه خواند و آن را محكوم كرد. در بيانيه كاخ سفيد كه ساعتي پس از حادثه انتشار يافت، آمده است: «ما دولت روسيه را به بررسي سريع، بي‌طرفانه و شفاف اين جنايت فرامي‌خوانيم.» كاخ سفيد همچنين گفته است: مسوولان اين قتل بايد پاسخگوي عمل خود باشند. اوباما در حالي كه به خانواده بوريس نمتسف و مردم روسيه تسليت مي‌گفت، افزود: روسيه يكي از سرشناس‌ترين و سخنورترين مدافعان خود را از دست داده است. رييس‌جمهور امريكا كه در سال 2009 در سفر خود به روسيه پس از ديدارش با ديميتري مدودوف، رييس‌جمهور وقت روسيه با نمتسف نيز ديدار و گفت‌وگو كرده بود، او را مدافع خستگي‌ناپذيري توصيف كرد كه توان خود را صرف احقاق حقوق مردم روسيه كرد؛ حقوقي كه به همه انسان‌ها تعلق دارد.
جان كري، وزير خارجه امريكا با ابراز تاسف از مرگ نمتسف گفت: نمتسف زندگي خود را وقف ايجاد روسيه‌اي دموكراتيك‌تر و برقراري دوستي ميان روسيه و همسايگانش و شركايش از جمله امريكا كرد. وي در بيانيه خود خواستار بررسي جدي قتل خشونت‌بار سياستمدار اپوزيسيون روسيه و اجراي عدالت در قبال عاملان اين قتل شد.
فرانسوا اولاند، رييس‌جمهور فرانسه نيز قتل فجيع بوريس نمتسف را به‌شدت محكوم كرد. رييس‌جمهور فرانسه نمتسف را مدافع شجاع و خستگي‌ناپذير دموكراسي ناميد. اولاند همچنين مبارزه سرسختانه نمتسف عليه فساد را تحسين كرد.
پترو پروشنكو، رييس‌جمهور اوكراين هم گفت از ترور نمتسف تكان خورده است. پروشنكو در صفحه خود در فيس‌بوك نوشت: بوريس نمتسف پلي ميان اوكراين و روسيه بود و اين پل توسط قاتل او تخريب شد. پروشنكو افزود: من فكر نمي‌كنم كه اين حادثه تصادفي بوده است.
اقدامي تحريك‌كننده
ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه ضمن محكوم كردن قتل بوريس نمتسف، آن را قتلي از پيش طراحي‌شده و تحريك‌آميز خوانده است.
ديميتري پسكوف، دبير مطبوعاتي رياست‌جمهوري روسيه كه اين مطلب را گزارش مي‌داد، اظهار داشت: پوتين تاكيد كرد كه به نظر مي‌رسد اين ترور وحشيانه يك قتل سفارشي و يك اقدام تحريك‌آميز بوده است. دبير مطبوعاتي رياست‌جمهوري روسيه افزود: رييس‌جمهور فدراسيون روسيه درگذشت ناشي از يك قتل فجيع را به خانواده و دوستان بوريس نمتسف تسليت گفته است.
مصاحبه جنجالي نمتسف
بوريس نمتسف مدت كوتاهي قبل از مرگش در مصاحبه‌اي اعتراف كرده بود كه او ترس دارد به دستور ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه ترور شود. نمتسف گفته بود: من هرگز ديدگاه‌ها و موضع‌گيري سياسي خودم را پنهان نمي‌كنم. معتقدم كه پوتين بر آغاز جنگ در اوكراين مسوول است و به اين شخص نظر بدي دارم. نمتسف در پاسخ به سوال روزنامه‌نگار در مورد وجود ترس از انتقام پوتين براي چنين اظهارات تيز و تند گفت: بله، كمي ترس دارم. البته مادرم بيشتر مي‌ترسد. من خيلي از او نمي‌ترسم. اگر من آدم بسيار ترسو بودم، بعيد بود كه بتوانم رياست حزب مخالفان را بر عهده داشته باشم و چنين فعاليتي نمي‌كردم.