وزن مرغ‌ها كم و قيمت‌ها بالا مي‌رود
در بازار محصولات پروتييني چه خبر است؟
ندا جعفري
قيمت مرغ، تقريبا 4 ماه پس از برگزاري جلسه ستاد تنظيم بازار براي قيمت‌گذاري، از حدود 13 هزار تومان به 26 هزار تومان افزايش پيدا كرده است. رشد دو برابري فقط از مرداد تا مهر ماه سال جاري كه توليدكنندگان محصولات پروتئيني مي‌گويند به دليل افزايش قيمت نهاده‌هاي دامي رخ داده است. ابتداي تير ماه بود كه ستاد تنظيم بازار قيمت هر كيلوگرم گوشت مرغ را از ۱۲ هزار و ۹۰۰ تومان به ۱۵ هزار تومان افزايش داد، اين تغيير نرخ درحالي رخ داد كه همان زمان هم مرغ در سطح شهر حدود ۳ هزار تومان بالاتر به فروش مي‌رفت. اما يك ماه پس از برگزاري جلسه ستاد تنظيم بازار درخصوص نرخ مرغ در بازار و در مرداد ماه به يك‌باره قيمت هر كيلو مرغ مرز
۲۰ هزار تومان را هم رد كرد و اواسط مهر ماه قيمت مرغ به ۲۱ تا ۲۲ هزار تومان رسيد و در حال حاضر قيمت اين كالا در خرده‌فروشي‌هاي سطح شهر از ۲۶ هزار تومان نيز گذشته است. اين افزايش قيمت‌ها در حالي رخ داده كه كاظم خاوازي، وزير جهاد كشاورزي در تير ماه اعلام كرده بود؛ در حال حاضر در حوزه توليد مرغ هيچ‌گونه كمبودي وجود ندارد و از ارتباط و همكاري خوب بين وزارت جهاد كشاورزي و وزارت صنعت، معدن و تجارت در حوزه نهاده‌هاي دامي خبر داده بود و اينكه در بنادر كشور محموله‌هاي زيادي از محصولات جو، ذرت و كنجاله سويا وجود دارد و با توزيع آنها مشكلات مرغداران مرتفع خواهد شد. هر چند فعالين اين صنعت علت اين موضوع را كمبود نهاده دامي و عدم تخصيص ارز براي واردات نهاده عنوان مي‌كنند اما برخي مسوولان اختصاص ارز ۴۲۰۰ توماني را علت كمبود نهاده دامي مي‌دانند. در اين خصوص چندي پيش نصرالله پژمانفر نماينده مردم مشهد در مجلس به وزير جهاد كشاورزي به خاطر ناياب شدن نهاده‌هاي دامي وارد شده به كشور با ارز ۴۲۰۰ توماني تذكر داد و عنوان كرد؛ چرا بيش از ۸۰درصد نهاده‌هاي دامي مورد نياز كشور كه مي‌تواند در درون كشور توليد شود و منجر به خود كفايي نيز شود با ارز ۴۲۰۰ توماني وارد شده و حالا حتي چند برابر قيمت هم در بازار سياه ناياب شده و ظرفيت توليد مرغ را به نصف كاهش داده است؟ در شرح تذكر اين نماينده گفته شده در يك دهه اخير مجموع ارزش واردات سويا، كنجاله سويا و ذرت دامي از ۲.۳ ميليارد دلار به بيش از
۴ ميليارد دلار در سال ۱۳۹۸ رسيده است. از اين رو واردات اين نهادهها به ميزان ۱.۷ ميليارد دلار افزايش پيدا كرده و بازار نيز منحصرا دراختيار جوجه‌هاي وارداتي بوده است، بنابراين، بدون اينكه دستور كاري براي احياي مرغ داخلي وجود داشته باشد، اين افزايش قابل‌توجه در واردات نهاده اتفاق افتاده است و بررسي آمارها نشان مي‌دهد كه، متوسط رشد سالانه ارزش واردات نهاده‌هاي دامي (ذرت و كنجاله سويا) در يك دهه اخير حدود ۱۳درصد بوده، اما در همين دوره ميزان رشد سالانه توليد گوشت مرغ تنها به ميزان ۵درصد بوده است.
تنها ۳۰ تا ۴۰درصد نياز بازار از سوي دولت تامين مي‌شود
حميد فاضلي، مدير عامل شركت مادر تخصصي توسعه صنعت طيور در اين باره به «اعتماد» مي‌گويد: باتوجه به كمبود نهاده براي طيور و افزايش قيمت مواد اوليه شاهد افزايش قيمت تمام‌شده مرغ و تخم‌مرغ در چند ماه اخير بوديم به‌گونه‌اي كه قيمت تمام شده مرغ زنده از كيلويي ۸ تا ۹ هزار تومان در مدت مشابه سال گذشته به دو برابر رسيده و قيمت هر كيلو مرغ آماده طبخ در حدود ۲۶ هزار تومان براي مصرف‌كننده است و با ادامه اين رويه احتمال افزايش بيشتر هم وجود دارد. فاضلي در ادامه به قيمت نهاده‌هاي دام و طيور اشاره مي‌كند و توضيح مي‌دهد: نرخ كنجاله سويا و ذرت ۴ تا ۵ برابر سال گذشته شده است و درحالي كه قيمت مصوب ذرت براي مرغدار در محدوده ۱۵۰۰ تومان مصوب شده بين ۳۲۰۰ تا ۳۵۰۰ تومان رسيده و قيمت كنجاله سويا هم كه بايد به قيمت مصوب ۲۷۰۰ تومان عرضه شود بين ۱۳ تا ۱۴ هزار تومان در بازار آزاد عرضه مي‌شود ضمن آنكه عرضه و تقاضا هم در بازار متعادل نيست.
جوجه‌ريزي و وزن مرغ‌ها كاهش يافته است
مدير عامل شركت مادر تخصصي توسعه صنعت طيور با تاكيد بر اينكه تنها ۳۰ تا ۴۰درصد نياز بازار از سوي دولت تامين مي‌شود، ادامه مي‌دهد: حدود ۷۰درصد نياز بازار را بازار آزاد تامين مي‌كند و اين گراني‌ها و كمبود نهاده بر ميزان جوجه‌ريزي و همچنين وزن مرغ‌ها اثر گذاشته است تا جايي كه امسال بين ۲۰ تا ۳۰درصد جوجه‌ريزي نسبت به سال گذشته كمتر شد و وزن مرغ‌ها كه در گذشته بين ۲.۵ تا ۳ كيلوگرم بود امروز به يك كيلو و ۸۰۰ تا ۲.۵ كيلوگرم رسيده است.
تزريق واكسن تقلبي طيور در بازار
فاضلي با بيان اينكه به جز موضوع نهاده موضوع مهم ديگري نيز در اين مدت اتفاق افتاد، مي‌گويد: در اين مدت به دليل كمبود ارز متاسفانه شاهد داروها و واكسن تقلبي هم در بازار بوديم و اين هم به عدم اطمينان مرغداران براي توليد اضافه كرد و ضربه ديگري در توليدات به شمار مي‌رود. اين فعال حوزه طيور درخصوص صادرات مرغ نيز ادامه مي‌دهد: تا هفته گذشته صادرات انجام مي‌شد و عوارض صادراتي هم اعمال مي‌شد، اما به دليل آشفتگي بازار مرغ از روز چهارشنبه صادرات مرغ و تخم‌مرغ تا زماني كه بازار به تعادل برسد ممنوع شده است. او مي‌گويد: تمامي اين مشكلات به دليل اين بود كه حدود ۴ تا ۵ ماه براي نهادهها ارزي تعلق نگرفت و ترخيص نهادهها هم در بنادر به مشكل خورد و در نتيجه مرغداران از ذخاير استراتژيك شركت پشتيباني امور دام استفاده كردند و تمام انبارها و ذخاير نيز خالي شدند. متاسفانه مسوولان با اختصاص ارز ۴۲۰۰ توماني به واردات نهاده، راه سودجويي و دلالي را باز و براي عده‌اي رانت ايجاد كرده‌اند و باعث شده‌اند عده‌اي در اين بازار كاسبي كنند و توليدكنندگان واقعي نيز از بين بروند.
تغيير الگوي مصرف
در ماه‌هاي اخير قيمت فرآورده‌هاي گوشتي نيز همسو با ديگر كالاها به شكل تصاعدي افزايش يافته است و علت آن نيز، افزايش قيمت مواد اوليه ازجمله گوشت، مرغ، سويا، ادويه‌جات و سايرتركيبات افزودني است كه اين مساله در ميزان فروش اين محصولات نيز اثر گذاشته است. در حال حاضر قيمت هر كيلو گوشت گوسفند ۱۴۳ هزار تومان و هر كيلو گوشت گوساله به ۱۱۸هزار تومان رسيده است ضمن آنكه قيمت ۳۰۰ گرم سوسيس در بازار ۵۶ هزار تومان و قيمت يك كيلو سوسيس ۹۰درصد گوشت قرمز ۱۶۶ هزار و ۵۰۰ تومان است، همچنين ۳۰۰ گرم كالباس خشك ۴۴ هزار و ۵۰۰ تومان و يك بسته ۶۰۰ گرمي كالباس خشك ۹۲ هزار و ۵۶۰ هزار تومان نرخ گذاري شده است و اين روزها شاهد آنيم كه باتوجه به افزايش قيمت گوشت قرمز اين محصولات نقش پررنگ‌تري در سبد خريد مردم پيدا كرده‌اند. انعام شكري، مدير بازرگاني شركت تعاوني فرآورده‌هاي گوشتي در اين خصوص به «اعتماد» مي‌گويد: از ابتداي سال با تغييرات قيمت گوشت قرمز فرآورده‌هاي گوشتي نيز افزايش قيمت داشتند و در حال حاضر نسبت به سال گذشته ۵۰درصد قيمت‌ها بالاتر رفته است، البته موضوع مهمي كه باعث اين افزايش نرخ شده صعودي شدن نرخ دلار است زيرا بخشي از مواد اوليه براي توليدات فرآورده‌هاي گوشتي وارداتي هستند البته كارخانه‌هاي توليد فرآورده‌هاي گوشتي در تعيين قيمت آن نقشي ندارند، بلكه قيمت‌ها توسط سازمان حمايت مصرفكنندگان و توليدكنندگان تعيين و در بازار عرضه مي‌شود. شكري در مورد تغيير الگوي مصرفكنندگان ادامه مي‌دهد: باتوجه به شيوع ويروس كرونا و مراجعات كمتر مردم به رستوران‌ها و اغذيه‌فروشي‌ها ميزان مصرفكنندگان خانگي نسبت به گذشته بالاتر رفته اين در حالي است كه پيش از پاندمي كرونا ميزان خريد و مصرف ساندويچ‌فروشي‌ها بسيار بالاتر بود.