دو روي سكه آزادسازي زندانيان
يوسف مولايي
از آغاز انتشار خبر تصميم ايران و امريكا براي تبادل زندانيان و آزادسازي دارايي‌هاي مسدودي ايران در كره جنوبي، افكار عمومي ايرانيان به دنبال يافتن پاسخي براي اين پرسش هستند كه اين تصميم چه معنا و مفهومي دارد و آيا گرهي از هزار توي مشكلات ايران باز مي‌كند يا نه؟معتقدم تحليل اين تصميم چندان راحت نيست، چراكه اين تصميم امري غيرعادي است و مقوله‌اي متعارف در روابط بين‌الملل نيست. نگاه جهانيان آن است كه اين افراد در يك سيستم قضايي بين‌المللي محكوم نشده‌اند، بنابراين رويكرد مثبتي به اصل زنداني شدن اين افراد در سطح بين‌الملل وجود ندارد. اين نوع تصميم‌سازي‌ها نه از منظر روابط بين‌الملل قابل بررسي است و نه از منظر حقوقي و قضايي؛ اين نوع تصميم‌سازي‌ها تنها از منظر سياسي و تبليغاتي قابل تحليل است. اما آيا چنين توافقي مشكلات ريشه‌دار بين ايران و امريكا را رفع مي‌كند؟ ممكن است بخش كوچكي از مشكلات ميان دو كشور را رفع كند، چون با اين نوع تصميمات كه تحريم‌هاي اقتصادي غرب عليه ايران كاملا رفع نمي‌شود. آيا اين تصميم باعث آزادسازي بخشي از دارايي‌هاي ايران مي‌شود؟ هر چند عنوان شده كه 6ميليارد دلار از دارايي‌هاي مسدودي ايران آزاد مي‌شود، اما هنوز درباره مكانيسم اين آزادسازي‌ها اطلاع‌رساني دقيقي صورت نگرفته است. قرار بر آن است كه پول به حساب‌هاي اماني در كشور ثالث (قطر) ريخته و سپس خطوط اعتباري براي خريد مايحتاج دارويي و غذايي بار شود. اين تصوراتي است كه افكار عمومي بين‌المللي درباره اين تصميم دارند. روي ديگر اين سكه اما ديدگاه‌هاي طرف ايراني است. در خصوص تفكر مديران تصميم‌ساز دولت سيزدهم، هنوز اطلاع‌رساني دقيقي صورت نگرفته است.اين مديران روش‌هايي دارند كه با روش‌هاي تخصصي، علمي و دانشگاهي متفاوت است. ما نمي‌توانيم بر اساس مدل فكري خودمان رفتار مقامات دولت سيزدهم را تحليل كنيم. تنها داده‌هایي است كه دولتمردان ايراني منتشر كرده‌اند. در واقع مسوولان دولت می‌گویند اين تصميم در راستاي توجه به اصول انساني و حقوق بشر است. به‌طور كلي آزادسازي اين زندانيان كه انسان‌هايي محترم هستند از منظر حقوق بشر مثبت است. اگر گشايشي در حوزه ارتباطي ايران با جهان پيراموني هم ايجاد كند و باعث حل مشكلات شود هم يك گام رو به جلو است.