درنگي بر وجه هنري و تجسمي فرش ايراني
نقاشي‌هاي مفروش
مريم آموسا
هنر نقاشي و تصويرگري در ايران از پيشينه بسيار ديرينه‌اي برخوردار است. حتي ماني پيامبر كه نقاشي يكي از معجزات اوست، ايراني است؛ اما در طول تاريخ ايران هنر نقاشي و پيكر تراشي در انحصار طبقه قدرتمند جامعه بود و تنها نصيب مردم از اين هنر‌ها در بستر آثار كاربردي تبلور مي‌يافت. در اين ميان فرش به عنوان يكي از جلوه‌گاه هنر ايراني است كه در آن شاهد دنياي شگفت‌انگيز طرح و نقش و رنگ هستيم. نقش‌هايي كه هر يك از دل تاريخ آمده‌اند تا رويا‌ها و باور‌هاي مردم سرزمين اساطيري‌مان را تا امروز به ما برسانند. بي‌شك فرش ايراني همچون مينياتور تبلور عيني و زميني باغ بهشت است كه زير پاي هر خانواده ايراني پهن شده است و در گذر زمان همزيستي سالمي با تك‌تك اعضاي خانواده ايراني داشته است. با اينكه هر فرش همچون كتاب مصوري داستاني را روايت مي‌كند كه از هر گوشه آن مي‌توان با هر تصوير به دنياي آن سفر كرد، در گذر زمان چه در زمان خلق كه با هر پود كه بر تار‌هاي فرش بافته مي‌شود و چه در لحظه‌لحظه‌هايي كه در خانه ما ايراني‌ها همچون عضوي زنده، زند‌گي مي‌كند و روح و اميد و شادي را به ما هديه مي‌كند، داستان‌هاي متعددي در تار و پود خود دارد كه بايد سال‌ها و ساعت‌ها نشست و روايت فرش ايراني را شنيد. قرن‌هاست كه ايران را در جهان به قالي‌هاي زيبا و پر نقش و نگارش مي‌شناسند. در فراز و فرود‌هاي بسيار تاريخ اين سرزمين، قالي ايراني بيش از هر چيز ديگر توانست هويت، فرهنگ و تاريخ ايران‌زمين را زنده نگه دارد و به جهانيان بشناساند. قالي ايراني خود همچون سفيري، شهر به شهر، به جاي‌جاي جهان سفر كرده و رنگ و نقش‌هاي ايراني را كه از دل فرهنگ و تمدن ديرسال ما مي‌آيند را سندجهاني كرده است. آوازه فرش ايراني چنان در جهان بلند بوده است كه حتي اگر راوي نويسنده‌اي بخت اين را نداشته كه فرش ايراني را از نزديك ببيند و لمس كند، در توصيفاتي كه از مجلل‌ترين تالار‌هاي يك قصر مي‌خواسته بنويسند وسط اين تالار‌ها فرشي ايراني پهن كرده و تنها براساس شنيده‌ها به توصيف جلال و ابهت و زيبايي آن پرداخته است. در نخستين رويداد ملي گفت‌وگوي فرش دستباف ايراني، قرار است هنرمندان عرصه هنر‌هاي تجسمي، فرش، صاحب‌نظران و توليدكنندگان حوزه فرش گردهم آيند تا به بررسي نقادانه فرش‌هاي هنري ايران بپردازند. فرش‌هاي مدرني كه هر يك چون تابلويي نقاشي قابليت اين را دارند كه ساعت‌ها درباره آن صحبت شود. در اين رويداد چهار روزه كه به همت ايران‌گره (مركز جامع صدور شناسنامه فرش دستباف ايران موزه ملي فرش ايران) و موزه فرش ملي ايران از 7 تا 10 خرداد در موزه فرش ايران برگزار مي‌شود؛ ۹ تخته فرش مدرن كه توسط طراحان مولف خلق شده‌اند به نمايش درمي‌آيند و درباره آنها گفت‌وگو مي‌شود. قرار است اين گفت‌وگو‌ها به معرفي فرش دستبافت ايراني از بعد هنري، فرهنگي، تاريخي و جامعه‌شناسي، فرهنگ‌سازي در زمينه تعامل و آشنايي با بيوگرافي هنرمندان فرش ايران، توجه بيشتر به مضامين و مفاهيم هنري و افزايش خلاقيت و نوآوري بين هنرمندان جديد بينجامد. فرش جنگ و صلح توسط امين عسلي، روياي پرندگان از مسعود محمد بيگي، عبادت شبانه اثر سينا ايران نژاد، ر‌هايي اثر هادي پورجهان، افسانه دلدار از علي بردبار، اتاق موسيقي عالي‌قاپو از سعدي حكيم، تشعير از محمد مهدي حقيقي، فرش علي اكبر صادقي از اميرحسين حقيقي و فرش ستاره قرمز از عليرضا حقيقي، عنوان آثاري است كه در اين رويداد از آنها سخن گفته مي‌شود. در دنياي امروز كه مرز ميان هنر‌ها بسيار سيال است، فرصت و امكاني فراهم شده تا با نگاهي جديد و فارغ از مرزبندي‌هايي كه ميان آثار صنايع دستي و آثار تجسمي تا پيش از اين بسيار پررنگ بود برداشته شده و با نگاهي نو آثاري كه تا پيش از اين به عنوان صنايع دستي شناخته مي‌شدند به عنوان يك اثر تجسمي در موزه‌ها و رويداد‌هاي مهم دنيا نمايش داده شوند و فرش ايراني نيز از اين قابليت برخوردار است.