خاطرات وهويت رو به فراموشي اهالي خيابان اجارهدار
بناهاي تاريخي محلهاي لبريز از جمعيت
ميدان سپاه امروزي كه تا پيش از اين به دليل قرار گرفتن در مجاورت باغ عشرتآباد به همين نام خوانده ميشد، يكي از مناطق قديمي تهران است كه در حاشيه دروازه شمال شرقي تهران قديم (دروازه شميران) قرار گرفته است. اين منطقه كه دربرگيرنده تعدادي باغ ييلاقي عهد قاجار و زمينهاي كشاورزي بود، به دليل ساخت نخستين زندان متمركز تهران و همچنين جلب بخش بزرگي از مهاجران شهرستاني كمكم شهرت قابل توجهي يافت. باغ عشرتآباد كه تا زمان قاجار فقط به دليل وجود حرمسراي شاهي شناخته ميشد، در دوران پهلوي و با زنداني شدن امام خميني در زندان عشرتآباد معروف شد و تمركز نيروهاي گارد پهلوي در پادگان ساخته شده حول آن بر اهميت اين منطقه افزود. تسخير پادگان عشرتآباد به دست مردم در جريان پيروزي انقلاب اسلامي آن را در حافظه تاريخي مردم ثبت كرد، تا اين روزها كه پادگان قبلي به مركز فعاليتهاي نيروي هوايي سپاه پاسداران تبديل شده و نه در حاشيه شهر كه در مركز يكي از شلوغترين نواحي شهري واقع شده است.
عمارت كلاهفرنگي
عمارت كلاه فرنگي عشرتآباد، ساختماني باقيمانده از دوره قاجار است كه در تاريخ ۲۳ فروردين ۱۳۴۶ با شماره ثبت ۶۴۸ به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده. عمارت كلاهفرنگي در شمال شرقي تهران قديم بيرون از دروازه شميران بين نگارستان (ميدان بهارستان) و قصر قاجار (زندان قصر) جاي داشت و در سال ۱۲۹۱ قمري به فرمان ناصرالدين شاه قاجار ساخته شد.
زندان قصر
زندان قصر نخستين زندان متمركز تهران بود. اين زندان كه اينك تعطيل شده و به عنوان باغ موزه قصر مورد بازديد عموم است، در دوره حكومت رضاشاه به دليل نياز به نگهداري خيل عظيم زندانيان ساخته شد.
پس از درخواست سرتيپ درگاهي، رييس نظميه تهران براي ساخت زندان جديد، رضاشاه دوست خود نيكلا ماركوف روسي (معمار) را مامور بررسي و انتخاب مكان مناسب براي احداث نخستين زندان به شيوه متمركز كرد و او قصر وسيع قاجار را براي ساخت زندان انتخاب كرد. اين قصر شامل محدودهاي در حدفاصل سه راه زندان، پل سيدخندان، خيابان شريعتي و خيابان پليس فعلي بود كه داراي ساختمانهاي قديمي و وسيع و متروكه بود. اين مجموعه كه در سال ۱۱۶۸ خورشيدي ساخته شده بود، محل مناسبي براي ايجاد زندان تشخيص داده شده و بين ارتش، مخابرات و زندان تقسيم شد. زندان قصر در تاريخ ۱۱ آذرماه ۱۳۰۸ به دست رضاشاه افتتاح شد. نخستين زنداني زندان قصر، مبتكر ساخت آن يعني سرتيپ درگاهي بود. او تنها دو روز پس از همراهي رضاشاه در مراسم افتتاح زندان، در همان زندان محبوس شد.
كليساي وارطان مقدس
كليساي وارطان مقدس در سال 1986 ميلادي مطابق با 1365 شمسي به دست اسقف اعظم آرداك مانوكيان به نام شهداي وارطاناتس مقدس نامگذاري شد و هر سال در روز يادبود وارطان مقدس مراسم عشاي رباني باشكوهي با حضور اسقف اعظم و اعضاي شوراي خليفهگري و مردم مسيحي ارمني در اين كليسا برگزار ميشود. اين كليسا با كمك شوراي بينالمللي كليساها و ارامنه خير و انجمن اولياي مدرسه ساخاكيان بنا شده است.
پل چوبي
درست در ضلع جنوبي ميدان سپاه پل چوبي قرار دارد. پل چوبي كه اينك در مركز شهر واقع شده، در نقطه تلاقي خيابان انقلاب و خيابان سپاه در جهت شمالي- جنوبي ساخته شده كه دسترسي ميدان سپاه به ميدان بهارستان را امكانپذير ميسازد. تا پيش از اينكه تهران به شكل امروزي خود درآيد، دور شهر دروازههايي بنا شده بود تا دفاع از شهر ممكن باشد. يكي از اين دروازهها، دروازه شميران بود. دروازه شميران يكي از معروفترين دروازههاي تهران قديم است و پل ساخته شده روي خندق اطراف آن را از قديم پل چوبي ميناميدهاند. پل چوبي همچنين به محله واقع در حدفاصل ميدان شمالي دروازه شميران و عشرتآباد نيز گفته ميشود. اين محل كه تا سالهاي دهه دوم قرن حاضر اطراف خندق بود بيرون دروازه شميران شكل گرفته بود و به دليل قرار داشتن در محدوده پل چوبي ساخته شده روي خندق، به نام محله پل چوبي معروف شناخته ميشد.