سقف توليد اوپك براساس توافق 2016 ثابت ماند
ديپلماسي نفتي پيروز شد
زنگنه : همان شد كه از ابتداي ورودم به وين مطرح كردم
نرگس رسولي
بعد از مذاكرات فشرده اعضاي اوپك در پشت درهاي بسته، بالاخره اعضا توفق كردند تا ميزان پايبندي خود به كاهش توليد اوپكيها و غير اوپكيها كه در نوامبر 2016 حاصل شده بود را به صورت 100 درصدي اجرا كنند.
اعضاي اوپك در پايان نشست روز گذشته خود اعلام كردند كه توافق قبلي اوپك (نوامبر ۲۰۱۶) مبني بر كاهش توليد تا سقف يك ميليون و ۸۰۰ هزار بشكه همچنان به قوت خود باقي است. معني اجماع اعضاي اوپك در پنج بخش تقسيمبندي شده است: نخست؛ توافق همكاري كشورهاي عضو و غيرعضو سازمان كشورهاي صادركننده نفت (اوپك) براي كاهش در مجموع روزانه يك ميليون و ۸۰۰ هزار بشكهاي (يك ميليون و ۲۰۰ هزار بشكه اوپك و ۶۰۰ هزار بشكه كشورهاي غيرعضو اوپك) همچنان معتبر خواهد بود. دوم؛ اعضاي اوپك و غيراوپك در ماههاي گذشته يك ميليون بيشتر از ميزان تعهد خود كاهش عرضه در بازار داشتهاند و اين بدان معناست كه به جاي يك ميليون و ۸۰۰ هزار بشكه در روز، ۲ ميليون و ۸۰۰ هزار بشكه كاهش عرضه صورت گرفته است، به گونهاي كه اكنون ميزان تعهد و پايبندي آنها حدود ۱۵۰درصد است. سوم؛ بنابر تصميم نشست ۱۷۴ اعضاي اوپك، آن دسته از اعضا كه در توافق حضور داشته (به غير از نيجريه، ليبي و ايران) و بيش از ميزان تعهد خود كاهش توليد دادهاند، براساس سهم تعيين شده خود توليد خواهند كرد، به گونهاي كه در اين شرايط ميزان پايبندي مجموع اعضاي اوپك كاهش مييابد و به ۱۰۰درصد ميرسد. چهارم؛ در صورت عملي شدن اين تصميم، در عمل روزانه يك ميليون بشكه نفت بيشتر وارد بازارهاي جهاني خواهد شد كه اين به معناي افزايش توليد نيست و تنها به منزله پايبندي ۱۰۰ درصدي به توافق همكاري اوپك و غيراوپك است، در همين حال ممكن است امكان روانه شدن همه اين يك ميليون بشكه به بازار وجود نداشته باشد و ميزان كمتري وارد بازار شود. پنجم، اگر يكي از اعضاي حاضر در اين توافق كاهش توليد قابل توجهي داشته باشد، براي جبران اين كاهش توليد با آن كشور مذاكره و در صورت توافق طرفها، جبران اين كاستي انجام ميشود. توافقي كه ظاهرا پيشنهاد ايران به اوپكيهاست. زنگنه، وزير نفت ايران با مخالفت پيشنهاد افزايش توليد 500 تا 1.5 ميليون بشكه اوپك كه از سوي عربستان و روسيه مطرح شده بود تنها پيشنهاد داد كه هر كشور به سطح توليد مورد تعهد خود بازگردد. البته بسياري از كشورهايي كه توليد خود را فراتر از توافق كاهش دادهاند، امكان افزايش توليد را ندارند و پايبندي بيش از حد آنها، داوطلبانه نيست و ظاهرا اعضا توافق كردهاند كه هر كشوري كه توان افزايش توليد ندارد ميتواند سهم خود را به كشور ديگري كه امكان افزايش توليد دارد، واگذار كند. بدينترتيب حدود يك ميليون بشكه ميتواند به بازار نفت اضافه شود. برخي كارشناسان ميگويند كه اين توافق ميتواند به صورت عملي بين ۴۰۰ تا ۶۰۰ هزار بشكه وارد بازار كند.
تصميم اوپك مورد تاييد ايران
در همين حال وزير نفت پس از پايان نشست يكصد و هفتاد و چهارمين نشست اوپك، تصميم اعضا براي پايبندي به بيانيه همكاري اوپك و غيراوپك را مورد تاييد ايران دانست و گفت: اين همان طرحي بود كه از ابتداي ورودم به وين مطرح كردم و خوشبختانه همان شد. آنگونه كه ايرنا گزارش داده، زنگنه در جمع خبرنگاران اظهار داشت كه در نشست اوپك تاكيد شد كه بيانيه همكاري اوپك و غير اوپك 100 درصد اجرايي شود. وي افزود: اينكه در عمل چه ميشود بحث ديگري است كه يكسري اعضا كمتر از سهميهشان توليد كردند ميتوانند توليد كنند، اعضاي غيراوپك هم در اين باره تصميم ميگيرد اما بحث ما اوپك بود. زنگنه اضافه كرد كه افزايش توليد نفت از ماه جولاي اجرايي خواهد شد.
تباني عربستان و روسيه محقق نشد
تا يك هفته پيش قرار بود كه مانند نشست 173 اوپك، تازهترين نشست اعضا تنها با صورت جلسه تصميمگيري براي ادامه روال كاهش توليد اعضا براي تداوم روال افزايشي قيمت نفت برگزار شود كه به يكباره و توافق روسيه و عربستان براي افزايش توليد اعضا وارد حاشيههاي جديدي شد. حاشيههايي كه موجب شد تا براي نخستينبار بعد از حمله برخي نيروهاي خودسربه سفارت عربستان و تاريك شدن روابط ايران و عربستان، دو مقام ارشد ايراني و عربستاني نيم ساعت پشت درهاي بسته با يكديگر مذاكره كنند. صورت بشاش وزراي نفتي ايران و عربستان بعد از اين ديدار با يكديگر و البته برگزاري نشستي به همين سياق با نواك، وزير انرژي روسيه و صحبتهايي كه بعد از اين ديدارها منتشر شد خبر از توافقي پنهان را ميداد موجب شد تا پيش از اعلام نتيجه نشست 174 اوپك برخي رسانهها از گمانهزنيها براي افزايش توليد كمتر از يك ميليون بشكهاي اعضا خبر دهند و اعلام كنند كه صحبتهاي زنگنه كه بارها اعلام كرده بود: «با هر آنچه نفع ايران را به خطر بيندازد موافقت نخواهد كرد» با اين ديدارها تامين شده و ايران با ديگر اعضا اوپك همراه ميشود. به اين ترتيب ميتوان گفت كه يكصد و هفتادو چهارمين جلسه اوپك، با پيشنهاد اخير روسيه و عربستان به يكي از پرحاشيهترين نشستهاي اين كارتل نفتي تبديل شده، نشستي كه از آخرين جمعه خرداد ماه سال جاري با پيشنهاد جديد روسيه و عربستان براي افزايش 500 هزار تا 1.5 ميليون بشكهاي نفت اعضاي اوپك حاشيههايش آغاز شده بود بالاخره بعد از دو روز ديدار و مذاكرات پشت پرده در نشست ديروز اعضاي اوپك به اين توافق رسيدند تا از ماه جولاي با حفظ پايبندي به كاهش توليد، حدود يك ميليون بشكه به توليد اعضا افزوده شود.
اين تصميم قيمت جهاني نفت را بيش از دو درصد افزايش داد و هر بشكه نفت برنت در حال حاضر از 75 دلار در هر بشكه عبور كرده است.
30 دقيقه حساس
پيش از اين و در دو روز گذشته از حضور وزراي اوپكي در وين؛ حاشيههاي مهمتر از متن موجب شد تا كمتر نشستهاي برگزار شده اين سازمان مورد توجه قرار گيرد و اخباري همچون خروج زنگنه، وزير نفت از جلسه «نظارتي مشترك وزارتي در مورد بيانيه اوپك» در پنجشنبهشب گذشته موجب شد تا موج جديدي در مورد مخالفت ايران از افزايش توليد نفت اعضا بر سر زبانها بيفتد و رسانههاي داخلي وخارجي با پوشش اين خبر نشان دهند كه ايران همچنان بر موضع خود پافشاري ميكند اما روز گذشته دو ديدار خاص موجب شد تا روال توافقات اوپكيها به شكلي ديگر پيگيري شود. ظهر روز گذشته زنگنه، وزير نفت ايران براي نخستينبار بعد از تيره شدن روابط ايران و عربستان با الفالح، وزير نفت عربستان برسر يك ميز نشست و در مورد تصميم اوپك بحث كرد. نشستي 30 دقيقهاي كه بعد از آن ورق توافقات كمي برگشت و چهره بشاش دو وزير خبر از توافقي داد كه ميتوانست منافع دو قدرقدرت بازار نفت را تامين كند. البته زنگنه پيش از ديدارش با الفالح ديداري 30 دقيقهاي را با الكساندر نواك داشت كه موجب شد رسانههاي حاضر در نشست اوپك اين دو ديدار را موثرترين ديدارهاي حاشيهاي اوپك 174 بخوانند. زنگنه پس از اين ديدار گفت كه« از رسيدن به توافق نااميد نيستم. در اين نشست راجع به همهچيز صحبت شد، ملاقات خوبي بود. »
سمينار هفتم تحت تاثير نشست 174
روز پنجشنبه اعضاي اوپك در حالي در هفتمين سمينار اوپك شركت كردند كه به نظر ميرسيد رسما همه نگاهها و توجه وزراي نفتي اوپك به جلسهاي است كه ديروز و امروز در دستور كار اعضاست. روالي كه حتي موجب شد تا با وجود اهميتي كه سمينار اوپك داشت اما ديدارهاي حاشيهاي وزرا مهمتر از متن آن باشد و رسانهها اين ديدارها را بيشتر مورد توجه قرار دهند. روالي كه حتي موجب شد تا بيژن نامدار زنگنه در جريان سخنرانياش در اين سمينار هم باز به انتقاد از امريكا بپردازد و از اقتدار اوپك و غير سياسي بودن اين سازمان صحبت كند. او در انتقاد از دخالتهاي امريكا در بازار نفت با تاكيد بر اينكه «قيمت نفت در جايي مطلوب است كه يك توازن حساس ميان سه عنصر بنيادين «تضمين سرمايهگذاري آينده در كشورهاي توليدكننده نفت»، «تضمين عرضه بهموقع و كافي نفت براي تامين تقاضا» و «تضمين رشد پايدار و مقبول براي اقتصاد جهاني» ايجاد شده «مجددا خاطرنشان كرد كه ايران مخالف قيمت بالاي نفت است؛ و دليل آن را هم زيان توليدكنندگان و مصرفكنندگان در بلندمدت خواند.» او حتي رشد قيمتها را سياسي و با دلايل سياسي خواندو عنوان كرد كه «دليل قيمتهاي بالاي كنوني نفت به طور عمده نبود تعادل ميان عرضه و تقاضاي نفت نيست. برعكس، تنش سياسي ايجاد شده از سوي دولت امريكا موجب تشديد بيثباتي و ابهام در بازار شده، مصرفكنندگان را نگران كرده و قيمتها را بالا برده است. روالي كه با خروج امريكا از برجام موجب افزايش حدود 6 دلاري قيمت نفت شد.»
ورود عضو 15
در ادامه اين نشست اوپك اعضا با ورود كنگو به عنوان پانزدهمين عضو اوپك موافقت كردند و از اين پس اوپكيها به جاي 14 عضو، 15 عضو رسمي دارند. ذخايرنفت كنگو حدود يك ميليارد و ۷۰۰ هزار بشكه و توليد روزانه اين كشور هماكنون بيش از ۳۰۰ هزار بشكه در روز است.