بررسي اكران فيلم‌هاي خارجي در سينماهاي ايران
اين فيلم‌ها جاي كسي را تنگ نمي‌كنند
تينا جلالي
فيلم سينمايي «تمام پول‌هاي جهان»،
«All the Money in the World» به كارگرداني ريدلي اسكات و با بازي ميشل ويليامز، مارك والبرگ، كريستوفر پلامر، رومن دوريس، چارلي پلامر، اندرو بوچان و تيموتي هاتون كه محصول كشور انگلستان و امريكاست اين روزها به‌صورت محدود و تك‌سانس در سينماهاي تهران نمايش خود را آغاز كرده. با وجود اينكه چند روزي از آغاز طرح نمايش فيلم‌هاي خارجي در سينماهاي كشور مي‌گذرد شواهد حاكي است سانس‌هاي اين فيلم مخاطبي ندارد ضمن اينكه سينماداران هم از اكران اين نوع فيلم‌ها رضايت ندارند. البته بحث اكران فيلم‌هاي خارجي در سال‌هاي اخير به يكي از تكراري‌ترين مباحث سينماي ايران تبديل شده است. همه مي‌دانيم به دليل عدم قانون كپي‌رايت در كشورمان، فيلم‌هاي روز دنيا بدون سانسور و با كمترين قيمت و به آساني در دسترس مخاطبان قرار مي‌گيرد، در حالي كه اين پرسش مطرح است كه ديگر چه اصراري به نمايش اين فيلم‌ها آن هم با وجود مميزي‌هاي فراوان بر پرده عريض سينماست؟از جهت ديگر با كمي تامل و دقت متوجه مي‌شويم كه مسوولان سينمايي بي‌دليل بر اجراي اين طرح اصرار نمي‌ورزند؛ از آنجايي كه در قرن 21 هستيم و امروز سينماي ايران نياز به تبادل و تعامل با ديگر كشورهاي دنيا دارد اكران فيلم‌هاي خارجي راهي است ميان ارتباط فرهنگي هنري دو كشور. همچنين لذت تماشاي فيلم‌ها بر پرده عريض سينما هم دليل ديگري بر اكران فيلم خارجي در سينماهاي ايران است. براي روشن‌تر شدن موضوع با 3 نفر از دست‌اندركاران اكران فيلم‌هاي خارجي در سينماهاي ايران گفت‌وگو كرديم و نظرات‌شان را جويا شديم كه از نظر مي‌گذرانيد:
اكران فيلم‌هاي خارجي همزمان با نمايش جهاني
حق پخش فيلم‌هاي خارجي مربوط به موسسه رسانه‌هاي تصويري است در مورد راهكار انتخاب فيلم‌هاي خارجي براي نمايش در سينماهاي ايران از مهدي يزداني، مديرعامل موسسه رسانه‌هاي تصويري سوال پرسيديم كه او به «اعتماد» مي‌گويد: «تلاش مي‌كنيم اكران فيلم‌هاي خارجي در ايران همزمان با نمايش جهاني آنها يا اكران منطقه‌اي در كشور نمايش داده شود و در غير اين صورت سعي مي‌كنيم مدت زمان زيادي از نمايش عمومي اين فيلم‌ها نگذشته باشد.» وي همچنين در مورد سياست‌هاي سازمان سينمايي در اكران فيلم‌هاي خارجي توضيح مي‌دهد: «اكران فيلم خارجي نبايد هيچ گونه مزاحمتي براي فيلم‌هاي ايراني داشته باشد و از مازاد ظرفيت نمايشي فيلم‌هاي ايراني براي اكران فيلم خارجي استفاده خواهد شد.»اينكه فيلم‌هاي خارجي در نمايش عمومي با چه ميزان مميزي همراه هستند پرسشي است كه مهدي يزداني در بخش ديگر صحبت خودبه آن اشاره مي‌كند: «در انتخاب فيلم‌ها حداقل نياز به مميزي براساس موازين قانوني درنظرگرفته خواهد شد. »وي در پايان مي‌گويد كه درآمد حاصل از اكران فيلم‌هاي خارجي در اختيار خانه سينما براي انجام خدمات درماني قرارخواهد گرفت.
فيلم‌هاي خارجي سه‌بعدي نمايش دهيم
رضا سعيدي‌پور، مدير سينما آزادي نيز در اين مورد توضيح مي‌دهد: «در سال‌هاي گذشته فيلم‌هاي خارجي در سينماها به نمايش درمي‌آمدند كه هم فيلم‌هاي خوب و هم فيلم‌هاي خارجي بد در ميان‌شان بودند؛ اينكه مي‌گوييم بد، منظور اين است كه مردم متقاضي تماشاي اين فيلم‌ها نبودند. اما بي‌ترديد هر دوره‌اي كه فيلم‌هاي خوب سينمايي روز دنيا نمايش داده شد مردم از آن فيلم‌هاي خارجي استقبال كردند. »
همان‌طور كه علي آشتياني‌پور در سطر بالا اشاره كرد امسال قرار است در آيين‌نامه كارگروه اكران، تدابيري انديشيده شود كه اكران فيلم‌هاي خارجي به فيلم‌هاي ايراني لطمه وارد نكند. سعيدي پور مي‌گويد: « به اين ترتيب سينماهاي 5 سالنه در يك تك سانس آن هم به صورت فوق‌العاده ساعت 10 شب فيلم‌هاي خارجي نمايش مي‌دهند و سينماهايي همچون مگامال و كوروش كه 10 سالن به بالا دارند يك سالن اختصاصي به فيلم‌هاي خارجي اختصاص داده شود. در حال حاضر فيلم «تمام پول‌هاي دنيا» چند روزي است كه نمايش خود را در سينماها آغاز كرده اما متاسفانه فروش خوبي نداشته و استقبال چنداني از اين فيلم نشده؛ مهم‌ترين دليلش هم اين است كه همين فيلم با كيفيت خيلي خوب، به سرعت و به صورت رايگان از اينترنت دانلود و در اختيار تماشاگران قرار مي‌گيرد. خب چه نيازي است كه تماشاگر پول بدهد و فيلم سانسور شده را در سينما ببيند؟»
اما اگر فيلم‌هاي خارجي با قابليت و ساختار بالا در اين طرح به نمايش در‌آيد مخاطب از اين فيلم‌هاي خارجي استقبال مي‌كند اما مدير سينما آزادي معتقد است: «سينما مربوط به اوقات فراغت مردم مي‌شود؛ مردم اين روزها آنقدر دغدغه زندگي روزمره خود را دارند و ذهن‌شان درگير موضوعات روز است كه فرصتي براي سينما رفتن ندارند.»
رضا سعيدي‌پور در ادامه صحبت خود براي موفق اجرا شدن اين طرح به مسوولان سينمايي پيشنهاد مي‌دهد: «كساني كه مشتري تماشاي فيلم‌ها هستند به دنبال اكران فيلم‌هاي سه بعدي در سينماها هستند. يعني هميشه سراغ اكران اين فيلم‌ها را از ما مي‌گيرند؛ چون تماشاي اين نوع فيلم‌ها براي‌شان جذاب است. به نظر من نمايش فيلم‌هاي خارجي با جلوه‌هاي ويژه خوب سه بعدي حتي اگر با سانسور همراه باشد مخاطبان را جذب مي‌كند و تماشاگر آن را در سالن‌هاي سينما دنبال مي‌كند.»
مي‌دانيم كه حركت غيرمعقولي است
علي آشتياني‌پور، مدير پخش فيلم‌هاي خارجي در مورد ناراضي بودن برخي سينماداران از نداشتن مخاطب فيلم‌هاي خارجي مي‌گويد: «در شوراي صنفي اين هفته هم اين بحث مطرح شده بود اما به اين نكته هم بايد توجه داشت كه فيلم‌هاي ايراني هم امروز مخاطب ندارند چه برسد به فيلم خارجي. اين روزها زمان اكران فيلم‌ها با مسابقات فوتبال همزمان شده و مردم ترجيح مي‌دهند فوتبال تماشا كنند تا در سينما فيلم ببينند. ما هم در اين روزها اكران طرح اكران فيلم‌هاي خارجي را بدون كوچك‌ترين تبليغات آغاز كرديم اما تلاش كرديم فيلم‌هايي را براي نمايش در ايران انتخاب كنيم كه از زمان اكران اين فيلم‌ها در امريكا مدت زمان زيادي نگذشته باشد.» آشتياني‌پور در ادامه به نو بودن اين طرح اشاره مي‌كند و در مورد سقف نمايش اين فيلم‌ها در سينما مي‌گويد: «با توجه به اينكه فيلم‌هاي خارجي تنها در 3 سينماي اصلي صاحب سالن هستند و در سينماهاي ديگر نمايش تك سانس دارند و هدف ما هم اين است كه نمايش فيلم‌هاي خارجي به اركان فيلم‌هاي داخلي لطمه نزند سقف خاصي براي اكران اين فيلم‌ها در نظر گرفته نشده. فيلم‌ها هر چقدر كشش داشته باشند نمايش خواهند داشت. چون اين فيلم‌ها نه جاي كسي را تنگ مي‌كنند و نه مزاحم فيلم‌هاي داخلي هستند.»
وي در مورد ميزان مخاطب و اينكه فيلم‌هاي خارجي با كمترين قيمت و مميزي در اختيار تماشاگران قرار دارند، مي‌گويد: «نگاه سياستگذاران سينماي ايران به نمايش فيلم‌هاي خارجي اينگونه است كه تنوع نمايش در سينماي ايران بر اساس حمايت از مخاطب تعريف دوباره شود و سبد فيلم‌ها را متنوع‌تر كنيم. ما هم مي‌دانيم كه فيلم‌ها در دسترس مردم قرار دارد و مي‌فهميم كه حركت غير معقولي است كه انجام مي‌دهيم اما بايد بدانيم كه بسياري از مردم دوست دارند فيلم‌هاي روز دنيا را بر پرده ببينند. مگر مردم نمي‌توانند فوتبال را از تلويزيون در خانه‌هاي خود ببينند چرا ترجيح مي‌دهند به صورت دسته جمعي در سينما تماشا كنند و برايش وقت مي‌گذارند؟ به همين جهت ما هم اميدواريم بتوانيم در طرح اكران فيلم‌هاي خارجي موثر واقع شويم و نياز بخشي از مخاطبان را پاسخ دهيم و در اين مسير حضور داشته باشيم.»