نخست‌وزير يونان
از انقلاب تا كراوات!
محمود فاضلي
يونان پس از توافق با اتحاديه اروپا مبني بر پرداخت 15ميليارد يورو وام و اعطاي مدت 12 سال بيشتر براي بازپرداخت بدهي‌هاي خارجي، نفس راحتي خواهد كشيد. طبق تصميم و توافق وزيران اقتصادي و دارايي اتحاديه اروپا با يونان در لوكزامبورگ، اين كشور عملا از بحران مالي خارج و از نظارت نمايندگان وام‌دهندگان و بانك مركزي اتحاديه اروپا بر روند اوضاع اقتصادي اين كشور كاسته مي‌شود. يوروگروپ اعلام كرده است آتن به تمامي تعهدات خود عمل كرده و به اين ترتيب با تكميل ارزيابي چهارم پرداخت آخرين قسط وام به يونان برابر با 15 ميليارد يورو به تصويب رسيد. آتن با استفاده از اين قسط قصد دارد تمامي وام دريافتي خود از صندوق بين‌المللي پول را بازپرداخت كند.
ابزارهاي ميان‌مدتي كه براي اين كار استفاده خواهد شد «تمديد دوره بخشودگي در بازپرداخت وام‌هاي دريافتي از صندوق تسهيل ثبات مالي اروپا، بازگرداندن بخشي از بهره اوراق قرضه يوناني كه بانك‌هاي مركزي اروپايي دريافت كردند و لغو بهره مرتبط با بسته دوم نجات مالي يونان» خواهد بود. در بخش تدابير درازمدت، شوراي وزراي دارايي حوزه يورو توافق كرد در پايان 2032 در مورد اجراي تدابير بيشتر براي سبك‌سازي بدهي يونان تصميم‌گيري شود.
نخست‌وزير يونان اعتقاد دارد پس از اعلام تصميمات شوراي وزراي دارايي حوزه يورو در مورد بدهي، صفحه جديدي براي اين كشور گشوده شده و ما بعد از هشت سال بسته‌هاي نجات مالي سرانجام مساله بدهي را حل كرديم؛ بدهي‌اي كه ما در ايجاد آن نقشي نداشتيم و از دولت‌هاي قبلي به ارث برده بوديم. يونان به يك كشور عادي تبديل شده و حاكميت سياسي و اقتصادي خود را مجددا در دست مي‌گيرد.
دولت يونان اين توافق را يك توافق تاريخي مي‌داند و«چيپراس» جوان‌ترين نخست وزير چپگراي يونان با برپايي جشني در يك مركز تاريخي به مناسبت اين توافق، بالاخره براي لحظاتي كراواتي را كه نخست‌وزير پيشين ايتاليا به وي هديه كرده بود را مي‌بندد! در ابتداي تشكيل دولت چپگراي يونان يعني سه سال پيش وقتي كه نخست‌وزير به مقر اتحاديه اروپا براي اولين‌بار سفر كرده بود، نخست‌وزير پيشين ايتاليا كراواتي را به وي هديه كرد بود، ولي به گفته نخست وزير يونان وقتي كه اتحاديه اروپا برخورد مساوي با يونان نسبت به ديگر كشورها داشته باشد و كشورش از بحران مالي خارج شود، آن را خواهد زد!
سخنراني اخير نخست وزير به مناسب آخرين وضعيت اقتصادي نشان داد كه يك راديكال جوان چطور به سياست‌هاي نئوليبرالي نزديك شده است. هنگامي كه الكسيس چيپراس به رهبري ائتلاف چپ صعود كرد، استثناي ديگري در ميان سياستمداران نسل خود بود. وي يكي از چهره‌هاي پيشرو در جنبش دانشجويي عليه طرح وزير آموزش و پرورش وقت بود. از او به عنوان يك دانشجويي كه موهاي خود را از پشت مي‌بست و در تظاهرات دانشجويي سال 1990 فعال بود، نام برده مي‌شود. وي در گذشته عضو حزب كمونيست يونان بود و در فعاليت‌هاي سياسي اين حزب مشاركت داشت. در روزهاي اخير در فضاي مجازي شبكه‌هاي اجتماعي يونان بارها كراوات زدن نخست وزير چپگرا به تمسخر گرفته شد! هشتگ ويژه‌اي شكل گرفت كه براي چند روز در رتبه اول يونان قرار داشت! در اين پيام‌ها كراوات زدن وي با جملاتي همچون «كراوات قرمز زدم تا نماد خوني كه در اين سال‌ها اخير از مردم ريختم، باشد»، «كراوات خيانت و برپايي شرمآور نخست وزير»، «نخست وزير به هيچكدام از تعهداتي كه داده بود به غير از كراوات زدن در صورت حل مساله بدهي عمل نكرد» و «مساله بدهي كه حل نشد پس چرا او كراوات زد؟» مورد انتقاد قرار گرفت.
حزب محافظه‌كار «نئودموكراسي» به عنوان اصلي‌ترين مخالف دولت اين حركت را به عنوان تظاهر و دورويي ديگر نخست‌وزير و حركت نمايشي وي براي فريب مجدد مردم عنوان كردند. برخي از مقامات اين حزب كراوات را طناب دار دولت چيپراس عنوان كرده و گفتند با اين كار خودش بر گردن خودش طناب‌دار را انداخت! در داخل حزب حاكم نمايندگان وابسته به اپوزيسيون داخلي (موسوم به گروه 53 نفر) با اصل برگزاري مراسم مخالفت كردند و آن را نمايشي غيرضروري دانسته و از دولت خواستند به جاي برپايي اين جشن به مشكلات اقشار ضعيف جامعه بپردازد.
حزب كمونيست يونان مواضع اخير نخست‌وزير و اعلام پايان دوره رياضت اقتصادي و زدن و سپس باز كردن كراوات از سوي نخست‌وزير را «فريب مردم» دانسته و اعلام داشت «طناب‌دار بر گردن مردم باقي خواهند ماند و حتي مي‌تواند موجب تنگ‌تر شدن آن شود. اگر دولت موفقيتي به دست آورده باشد اجراي فرامين و دستورات سرمايه‌داران، اتحاديه اروپا و ناتو به عنوان يك دانش‌آموز خوب! است. آقاي لافارانيس رييس حزب چپگراي «وحدت مردمي» كه خود در گذشته عضو حزب حاكم بود اما به دليل اختلاف برسرچگونگي پرداخت بدهي‌ها از اين حزب جدا شده است، مدعي شد تصميمات گروه يورو براي مردم يونان غيرقابل تحمل و بدهي‌هاي شرمآور همچنان ادامه دارد. تنها چيزي كه دولت و گروه يورو به دست آورده‌اند رياضت اقتصادي و پرداخت بدهي‌هاي ناعادلانه و غيرقابل تحمل براي نسلي از يونانيان است.
يونان بيش از 8 سال است كه از بحران مالي شديد رنج مي‌برد و اين بحران همچنان با وجود تلاش‌ها، كاهش حقوق بازنشستگان و اعمال ماليات‌هاي سنگين ادامه دارد. بحران مالي يونان و بدهي خارجي 320 ميليارد دلاري كه از اواسط سال 2009 آغاز شد هم‌اكنون به 430 ميليارد دلار رسيده است. از آن زمان تاكنون، دولت‌هاي سابق اين كشور از احزاب محافظه‌كار، سوسياليست و دولت چپگرا تلاش‌هايي را براي خارج كردن اين كشور از بحران اقتصادي انجام داده‌اند كه تاكنون به نتيجه نرسيده است.