11 نكته از اين معني
آقاي كياوش صاحب نسق در يادداشت خويش از جمله نوشتهاند: «نحوه نگرش پژمان با تاكيد فراوان بر فرهنگ ايراني استوار است؛ چنانكه تا حد زيادي در مقابل ورود ويژگيهاي موسيقي معاصر و به شكل خاص، مكتب دوم وين (شوئنبرگ و شاگردانش) به موسيقياش ايستادگي ميكند» در اينجا نويسنده مرز قاطعي ميان ايراني بودن و موسيقيهاي غيرتنال (از جمله آتنال) كشيده است و در ذهن و نظرش اينگونه حك شده است كه نميشود اثري موسيقايي خلق كرد كه هم داراي ويژگيهاي موسيقي ايراني و هم در عين حال از تكنيكهاي موسيقيهاي غيرتنال در آن استفاده شده باشد كه به نظر ميرسد گرچه اين مساله در تاريخ موسيقي اركسترال ايراني تا اندازه زيادي عموميت داشته است اما قطعي و صد درصد نيست و ميتوان به مواردي هرچند انگشت شمار اشاره كرد كه خلاف اين رويه در آن رعايت شده است مانند برخي كارهاي علي رضا مشايخي كه در عين پايبندي به موسيقي ايراني از تكنيكهاي موسيقيهاي غيرتنال در آن استفاده شده و همچنين بسياري از كارهاي مهدي حسيني از آهنگسازان نسل جديدتر ايراني مقيم سن پطرزبورگ (مانند آلبوم مونوديزم) به همين دليل گرايش به موسيقي ايراني (اعم از موسيقي دستگاهي و نواحي) نمي تواند مانعي قاطع براي آهنگسازان براي دوري كردن از تكنيكهاي موسيقيهاي غير تنال باشد. اصولا بايد گفت كه گرايش مسلط موسيقيهاي پژمان بيشتر به سمت موسيقيهاي قرن 19ام و اوايل قرن بيستم است و به ندرت از آنها جلوتر ميآيد و مكتب موسيقايي مورد علاقه وي نيز رمانتيك ملي و كلا آثار نئورمانتيكي است. او اصولا غير تنال نميانديشد و حتي به ندرت از هارموني تنال آزاد در كارهايش استفاده ميكند. اما همچنانكه پيشتر گفتيم يك استثنا در ميان كارهاي پژمان در اين زمينه وجود دارد و آن هم اثر سوناتين براي ويولا و پيانو است كه آقاي پژمان آن را در دوران دانشجويياش در اتريش زيرنظر هانس يلي نك و در فضاي دوده كافونيك نوشته است. خود پژمان در گفتوگويي كه با وي داشتم ابراز كرد كه اين كار را به عنوان يك تجربه متفاوت نوشته است و زماني كه براي نخستينبار كريستين داويد قسمتي از آن را با پيانو نواخت اصلا برايش باوركردني نبود كه چنين كاري را وي نوشته است و از آن به بعد با خود عهد كرد كه ديگر در اين چارچوب اثري را ننويسد.
آقاي نادر مشايخي به نادرستي تاريخ اكران فيلم شازده احتجاب ساخته بهمن فرمانآرا (با موسيقي متن احمد پژمان) را 1356 نوشتهاند كه سال درست اكران آن سال 1353 است.